Δεκαπέντε χρόνια μετά την είσοδο στον 21ο αιώνα, ζούμε ακόμη υπό την επίδραση δύο σημαντικών γεγονότων. Το πρώτο ήταν η απόδειξη των ορίων της αμερικανικής ισχύος στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Το δεύτερο ήταν η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η κρίση του δυτικοκεντρικού οικονομικού συστήματος που ακολούθησε.

Η κρίση αυτή, γράφει ο Seumas Milne στην Γκάρντιαν, θα διαμορφώσει την ευρωπαϊκή πολιτική το 2015, από το Λονδίνο μέχρι τη Μαδρίτη. Τα πρώτα αποτελέσματα όμως θα φανούν στην Αθήνα. Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις είναι αποφασισμένες να συνεχίσουν να εφαρμόζουν ένα αποτυχημένο οικονομικό μοντέλο ανεξαρτήτως του κόστους. Το ίδιο θα κάνουν και στη Βρετανία εάν οι Εργατικοί κερδίσουν τις εκλογές του ερχόμενου Μαϊου. Οι συνέπειες της κατάρρευσης του νεοφιλελεύθερου μοντέλου εξακολουθούν να είναι αισθητές στην παγκόσμια οικονομία: πτώση των τιμών, φυγή κεφαλαίων, στασιμότητα και ύφεση. Αλλά τα συμφέροντα είναι πολύ μεγάλα και θα χρειαστεί μια ισχυρή πρόκληση για να υποχωρήσουν.

Το ίδιο ισχύει και στο ζήτημα της παγκόσμιας ισχύος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι δορυφόροι τους, περιλαμβανομένης της Βρετανίας, μπορεί να υπέστησαν μια στρατηγική ήττα στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, αλλά δεν αλλάζουν γραμμή. Δέκα τρεις χιλιάδες στρατιώτες παραμένουν ως «εκπαιδευτές», ενώ χιλιάδες δυτικοί στρατιώτες έχουν επιστρέψει στο Ιράκ για τις ανάγκες του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο της Γκάρντιαν, το ίδιο έγινε με την Αραβική Ανοιξη, την οποία η Δύση προσπάθησε να ελέγξει. Τα αποτελέσματα φαίνονται σήμερα σε όλη τη Μέση Ανατολή, με τη βιαιότητα της νέας δικτατορίας της Αιγύπτου, το χάος στη Λιβύη και τον αυταρχισμό των δυτικόφιλων καθεστώτων του Κόλπου.

Την ίδια ώρα, η αμφισβήτηση της αμερικανικής στρατηγικής ισχύος από τη Ρωσία, που άρχισε το 2008 στη Γεωργία και συνεχίστηκε στη Συρία, κορυφώθηκε στην Ουκρανία. Φαίνεται ότι η απόφαση του σαουδαραβικού καθεστώτος να τονώσει την παραγωγή πετρελαίου την ώρα που έπεφταν οι τιμές αποσκοπούσε όχι μόνο στην προστασία του μεριδίου της χώρας στην αγορά, αλλά και στην τιμωρία του Ιράν και της Ρωσίας για τον ρόλο τους στη Μέση Ανατολή.

Με άλλα λόγια, παρακολουθούμε έναν οικονομικό πόλεμο, οι συνέπειες του οποίου θα γίνουν αισθητές τους ερχόμενους μήνες σε όλο τον κόσμο. Εκτός όμως από τους κραδασμούς της παγκόσμιας ισχύος και της οικονομίας που σημειώθηκαν την περασμένη δεκαετία, άλλες δύο σημαντικές εξελίξεις σημαδεύουν τον 21ο αιώνα. Η πρώτη είναι η οικονομική άνοδος της Κίνας και η δεύτερη είναι οι προοδευτικές αλλαγές που σαρώνουν τη Λατινική Αμερική, από τη Βολιβία ως τη Βραζιλία. Την ίδια ώρα, είναι βέβαιο ότι θα συνεχιστούν οι πολιτικές και οικονομικές πιέσεις στη Βενεζουέλα, η οποία αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά προβλήματα.

Το μόνο βέβαιο, καταλήγει ο βρετανός αρθρογράφος, είναι ότι όσο κι αν προσπαθήσει η Δύση να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, η επιστροφή στο status quo ante είναι αδύνατη. Εχουν δημιουργηθεί εναλλακτικά κέντρα εξουσίας. Η παλιά τάξη καταρρέει. Το ερώτημα είναι τι θα την αντικαταστήσει.