Τα νέα αυστηρότερα περιοριστικά μέτρα αυξάνουν το λογαριασμό της ύφεσης αυξάνει και ψαλιδίζουν τις προοπτικές ανάκαμψης

Δημοσιονομική ευελιξία αλλά… με μέτρο και στοχευμένα μέτρα στήριξης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι το μήνυμα του οικονομικού επιτελείου μετά το παράθυρο που άνοιξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για διατήρηση της ρήτρα διαφυγής από τους αυστηρούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και το 2022.

Όπως μεταφέρουν πηγές από το υπουργείο Οικονομικών η «ταμειακή χαλάρωση» για την χρηματοδότηση μέτρων στήριξης δεν σημαίνει «ελεύθερη» διόγκωση του ελλείμματος και του χρέους την στιγμή μάλιστα που ο προϋπολογισμός κινείται στη κόψη του ξυραφιού και υπάρχει ο κίνδυνος μη αντιστρέψιμης δημοσιονομικής εκτροπής που πέραν των άλλων θα «σπάσει» τις σχέσεις εμπιστοσύνης με τις αγορές και τους θεσμούς.

Οι επόμενες παρεμβάσεις για να στηριχθούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά και να ενισχυθεί η οικονομία θα πρέπει να διατηρηθούν τα ταμειακά διαθέσιμα στην περιοχή των 30 δισ. ευρώ, το πρωτογενές έλλειμμα να περιοριστεί φέτος αισθητά σε σχέση με τα επίπεδα του 2020 και να μπει φρένο στην περαιτέρω επιβάρυνση του δημόσιου χρέους που βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και αποτελεί ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας και να διαφυλαχθεί «ως κόρη οφθαλμού» η μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταικούρα ότι «η συνέχιση της δημοσιονομικής ευελιξίας – λαμβάνοντας, πάντα, υπόψη τα εκάστοτε διαθέσιμα ταμειακά περιθώρια της χώρας – και το υπόλοιπο πλέγμα προτάσεων δίνουν τη δυνατότητα να επεκταθεί, για όσο χρειαστεί, η στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, με αποτελεσματικά, στοχευμένα και κοινωνικά δίκαια μέτρα, χωρίς, όμως, να οδηγηθούμε σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό».

Με βάση τα παραπάνω ο σχεδιασμός του οικονομικού επιτελείου προβλέπει την απόσυρση των οριζόντιων και γενικευμένων μέτρων στήριξης και την εφαρμογή ενός νέου μοντέλου ενισχύσεων και κινήτρων σε επιχειρήσεις με κριτήρια την πτώση του τζίρου, το είδος της δραστηριότητας, το συνολικό προφίλ και την συμμετοχή στη παραγωγική και αναπτυξιακή διαδικασία.

Οι χθεσινές ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ανοίγουν παράθυρο για παράταση της αναστολής του Συμφώνου Σταθερότητας και το 2022 θέτουν ως προϋπόθεση τα μέτρα στήριξης αφ’ ενός να είναι στοχευμένα και προσωρινά και αφ’ ετέρου να μην θέτουν σε κίνδυνο τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική βιωσιμότητα, φωτογραφίζοντας ρήτρες και κόφτες ανάλογα με την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας.

Πάντως η επιμήκυνση της διάρκειας ισχύος της ευελιξίας συνδέεται με τις εκτιμήσεις για συνέχιση των κραδασμών στη πραγματική οικονομία και το επόμενο έτος και επιστροφή σε ισχυρούς ρυθμούς ανάκαμψης το 2023. Η μετάλλαξη του κορονοϊού που φέρνει νέα σκληρά lockdown ακυρώνει τη πρόβλεψη της κυβέρνησης για ανάπτυξη 4,8% και κατεβάζει με τα σημερινά δεδομένα το πήχη στο 3,3%. Όλα βέβαια θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη της πανδημία και το τελικό λογαριασμό της ζημιάς στην οικονομία με βαρόμετρο την πορεία του τουρισμού.

Τον Απρίλιο, η Κομισιόν αναμένεται να δώσει στη δημοσιότητα συγκεκριμένες συστάσεις για κάθε κράτος μέλος σταθμίζοντας πολλά δεδομένα μεταξύ των οποίων το ύψος του δημοσίου χρέους αλλά και τις χρονικές προοπτικές επανόδου της οικονομίας στα προ της πανδημίας επίπεδα. Η γενική εικόνα, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της Κομισιόν είναι πως το καλοκαίρι του 2022 η ευρωζώνη συνολικά θα έχει επανέλθει στα επίπεδα ΑΕΠ του 2019. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα εξάμηνο ακόμα. Οι εκτιμήσεις για την Ελλάδα και την ευρωζώνη τελούν υπό διαρκή αναθεώρηση, όσο ο ορίζοντας της εξόδου από το τούνελ της πανδημίας δεν είναι καθαρός.

Για πρόγευση αυτών των συστάσεων έδωσε ο επίτροπος Τζεντιλόνι. Μιλώντας γενικά για όλες τις χώρες, διεμήνυσε πως, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα οποιαδήποτε αύξηση δαπάνης, πέραν όσων χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης για επενδύσεις, θα πρέπει να χρηματοδοτείται με μόνιμα μέτρα…