Τα τεκμήρια δαγκώνουν κάθε χρόνο χιλιάδες φορολογούμενους οι οποίοι καλούνται να πληρώσουν έξτρα φόρο για εισοδήματα που δεν είναι πραγματικά.
Πολλές φορές η μάχη με τα τεκμήρια είναι άνιση αλλά οι φορολογούμενοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν μέχρι και τριάντα δυο όπλα για να εξουδετερώσουν τα τεκμήρια τη εφορίας και να αποφύγουν τη ψυχρολουσία.
Με βάση το ισχύον νομοθετικό καθεστώς υπάρχουν 28 κατηγορίες εισοδημάτων που καλύπτουν τα τεκμήρια διαβίωσης και το «πόθεν έσχες» ενώ οι φορολογούμενοι μπορούν να επικαλεσθούν 7 ειδικές «καταστάσεις» για να αμφισβητήσουν την χρέωση τους με πρόσθετο τεκμαρτό φόρο.
Ειδικότερα στη μάχη με τα τεκμήρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ποσά που προέρχονται από:
1. Αποζημίωση λόγω διακοπής εργασιακής σχέσης.
2. Αμοιβές υπαλλήλων της Ε.Ε.
3. Αμοιβές των εργαζόμενων στην Τράπεζα Εμπορίου και Ανάπτυξης του Εύξεινου Πόντου.
4. Μισθοί, συντάξεις κ.λπ. ολικώς τυφλών ή κινητικά αναπήρων 80% και άνω.
6. Εκλογική αποζημίωση.
7. Μερίσματα των εταιρειών.
8. Επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων.
9. Εισόδημα που με βάση τις Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ) απαλλάσσεται και από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
10. Αντιστάθμισμα Νησιωτικού Κόστους (ΑΝΗΚΟ, ν. 4551/2018).
11. Έσοδα από την πώληση ακινήτων.
12. Εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή από ταμεία πρόνοιας και ασφαλιστικούς οργανισμούς.
13. Το τίμημα από τη διάθεση λοιπών περιουσιακών στοιχείων.
14. Εισαγωγή συναλλάγματος από νυν και πρώην κατοίκους αλλοδαπής.
15. Δάνεια.
16. Κληρονομιές.
17. Δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών (δωρεοδόχος).
18. Κέρδη από λαχεία, ΠΡΟΠΟ, ΛΟΤΤΟ κ.λπ.
19. Επίδομα αλλοδαπής.
20. Χρηματική αποζημίωση που καταβάλλεται για την αποκατάσταση ζημιάς ή φθοράς που προκλήθηκε από την εγκατάσταση του αγωγού φυσικού αερίου.
21. Αποζημίωση για ηθική βλάβη.
22. Υποτροφίες.
23. Επιστροφές καταβεβλημένων κεφαλαίων / δανείων.
24. Εισπραττόμενα από συζύγους χρηματικά ποσά, δυνάμει του άρθρου 1400 του Α.Κ., λόγω αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.
25. Ποσό που προκύπτει από τον πλειστηριασμό κατοικιών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο της ολοσχερούς τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του στεγαστικού δανείου (κωδικοί 727-728 του Πίνακα 5).
Την ίδια ώρα οι φορολογούμενοι έχουν δυνατότητα να αμφισβητήσουν το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει από την κύρια και τις δευτερεύουσες κατοικίες, τα αυτοκίνητα και τα άλλα τεκμήρια. Το τεκμήριο αμφισβητείται εφόσον είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των εξαρτώμενων μελών που τον βαρύνουν, και αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία.
Τέτοια περιστατικά συντρέχουν ιδίως στο πρόσωπο των υπόχρεων, οι οποίοι:
α) υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις,
β) είναι φυλακισμένοι,
γ) νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική,
δ) είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας,
ε) συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές,
στ) είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους και
ζ) προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.
Όταν συντρέχει μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αυτές, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δήλωσή του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. Η Φορολογική Διοίκηση ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και μειώνει ανάλογα την ετήσια αντικειμενική δαπάνη, στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία.
Στις πιο πάνω α’ και ε’ περιπτώσεις, η διαφορά μεταξύ της αντικειμενικής δαπάνης και της πραγματικής δαπάνης λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συνολικής αντικειμενικής δαπάνης του γονέα ή του τέκνου που συμβάλλει στις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης του υπόχρεου. Προκειμένου για αντικειμενικές δαπάνες των τέκνων, η διαφορά αντικειμενικής δαπάνης καταλογίζεται σε εκείνον τον γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα.
