Υπουργείο Εργασίας: Διευκρινίσεις για τον χρόνο ασφάλισης στους κλάδους επικουρικής ασφάλισης και τις εφάπαξ παροχών

Διευκρινίσεις για συγκεκριμένες ρυθμίσεις του ν. 4670/2020 σχετικά με θέματα χρόνου ασφάλισης στους κλάδους επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) (πρ. ΕΤΕΑΕΠ), συμψηφισμό οφειλών με παροχές από τους κλάδους αυτούς και έκδοση ενιαίου κανονισμού ανά κλάδο, παρέχει απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Γιάννη Βρούτση, η οποία αναρτήθηκε στη «Διαύγεια».

Συγκεκριμένα, με το άρθρο 42 αντικαθίσταται το άρθρο 79 του ν. 4387/2016, το οποίο είχε αντικαταστήσει το άρθρο 40 του ν. 4052/2012, που αφορά το χρόνο ασφάλισης στους κλάδους επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών του πρ. ΕΤΕΑΕΠ και ήδη e-ΕΦΚΑ.

Οι τροποποιήσεις που επέρχονται στο άρθρο 40 του ν. 4052/2012 έχουν ανά κλάδο, ως εξής:

Α. Κλάδος επικουρικής ασφάλισης

Αντικαθίσταται η περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 40 του ν. 4052/2012 και, συγκεκριμένα, κατά εδάφιο, ρυθμίζονται τα ακόλουθα:

1. Πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης

Mε τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της περίπτωσης γ΄ της παρ. 1, για τους πλασματικούς χρόνους ασφάλισης που αναγνωρίζονται στον κλάδο, προστίθενται, για λόγους κωδικοποίησης, οι διατάξεις της περίπτωσης β’ της παραγράφου 1 του άρθρου 15 και η περίπτωση γ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 34 του ν. 4387/2016, οι οποίες ήδη εφαρμόζονται αναλογικά στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, με βάση την παρ. 2 του άρθρου 96 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 56 του ν. 4445/2016 και το άρθρο 44 του ν. 4670/2020.

2. Εξόφληση οφειλόμενου ποσού αναγνώρισης και εξαγοράς χρόνου ασφάλισης
Με το δεύτερο και τρίτο εδάφιο, προβλέπεται ότι, «στην περίπτωση θεμελίωσης δικαιώματος σε επικουρική σύνταξη με αναγνώριση, κατόπιν εξαγοράς, χρόνων ασφάλισης των ανωτέρω διατάξεων, το οφειλόμενο ποσό εξαγοράς, εφόσον δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000 ευρώ, συμψηφίζεται ή παρακρατείται από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης.

Εφόσον το οφειλόμενο ποσό εξαγοράς υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ, κατά το μέρος που υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ, εξοφλείται εφάπαξ, πριν από την έκδοση της απόφασης συνταξιοδότησης, κατά δε το υπόλοιπο μέρος συμψηφίζεται ή παρακρατείται από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης».

Με τις ανωτέρω διατάξεις, που ισχύουν από τη δημοσίευση του ν. 4670/2020, ήτοι από τις 28 Φεβρουαρίου 2020, ρυθμίζεται ενιαία ο τρόπος εξόφλησης της οφειλής για όλους τους χρόνους ασφάλισης, περιλαμβανομένου του χρόνου προϋπηρεσίας, οι οποίοι μπορούν να συνυπολογιστούν στην επικουρική σύνταξη, με εξαγορά, βάσει των διατάξεων του πρώτου εδαφίου, ήτοι, σύμφωνα με τα άρθρα 40 και 47 του ν. 2084/1992 (Α΄ 165), το άρθρο 20 του ν. 3232/2004 (Α΄ 48), την παρ. 7 του άρθρου 41 του ν. 3996/2011 (Α΄ 170), την περίπτωση β΄ της παρ. 1 του άρθρου 15 και την περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν. 4387/2016.

Οι διατάξεις αυτές ως μεταγενέστερες κατισχύουν οποιασδήποτε άλλης προγενέστερης διάταξης, που προβλέπει διαφορετικό τρόπο εξόφλησης του ποσού εξαγοράς χρόνου ασφάλισης και εφαρμόζονται αποκλειστικά και μόνο αυτές επί αιτήσεων απονομής επικουρικής σύνταξης ή αναγνώρισης πλασματικού χρόνου ασφάλισης, περιλαμβανομένου του χρόνου προϋπηρεσίας, που υποβάλλονται από 28.2.2020 και μετά.

Παράδειγμα:

Ασφαλισμένος, συνταξιοδοτούμενος με καθεστώς Δημοσίου, υποβάλλει, στις 18.3.2020, αίτηση απονομής επικουρικής σύνταξης, με αναγνώριση προϋπηρεσίας που συμπίπτει με συντάξιμο χρόνο του Δημοσίου, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 3232/2004. Εάν το ποσό εξαγοράς δεν υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ, εκδίδεται απόφαση συνταξιοδότησης και το οφειλόμενο ποσό συμψηφίζεται με το σύνολο των δικαιούμενων αναδρομικών ποσών σύνταξης. Σε περίπτωση που αυτά δεν επαρκούν για την εξόφληση, παρακρατείται το σύνολο της μηνιαίας δικαιούμενης σύνταξης, μέχρι την ολοσχερή εξόφληση της οφειλής. Εάν το ποσό εξαγοράς υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ, ο ασφαλισμένος εξοφλεί εφάπαξ, χωρίς καμία έκπτωση, το οφειλόμενο ποσό κατά το μέρος που υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ και το υπόλοιπο ποσό συμψηφίζεται ή παρακρατείται, ως ανωτέρω, από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης.

Εκκρεμείς αιτήσεις

Με το τέταρτο εδάφιο, προβλέπεται ότι «ο άνω τρόπος εξόφλησης του οφειλόμενου ποσού εξαγοράς εφαρμόζεται και επί αιτήσεων συνταξιοδότησης ή αναγνώρισης πλασματικού χρόνου ασφάλισης, περιλαμβανομένου του χρόνου προϋπηρεσίας, οι οποίες είναι εκκρεμείς, έως την έναρξη ισχύος του παρόντος», ήτοι έως και τις 27.2.2020.
Στις εκκρεμείς αιτήσεις δεν περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις στις οποίες έχει ήδη, προ του ν. 4670/2020, εκδοθεί απόφαση συνταξιοδότησης, με παρακράτηση του ποσού εξαγοράς, σε δόσεις ή σε ποσοστό, κάθε μήνα από τη σύνταξη, χωρίς να έχει ακόμη εξοφληθεί.

Αντιθέτως, σε όσες περιπτώσεις δεν έχει εκδοθεί, μέχρι και τις 27.2.2020, απόφαση συνταξιοδότησης, ακόμη και αν έχει εκδοθεί απόφαση αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης με εξαγορά, η οποία δεν έχει εξοφληθεί, ο ασφαλισμένος μπορεί να επιλέξει την αποπληρωμή της οφειλής είτε με βάση τα οριζόμενα στην απόφαση αναγνώρισης είτε με βάση την περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 40 του ν. 4052/2012, όπως ισχύει.

Παράδειγμα:

Ασφαλισμένος, συνταξιοδοτούμενος με καθεστώς Δημοσίου, υπέβαλε, στις 24.5.2019, αίτηση απονομής επικουρικής σύνταξης, με αναγνώριση προϋπηρεσίας που συμπίπτει με συντάξιμο χρόνο του Δημοσίου, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 3232/2004.

Το Ταμείο εξέδωσε τον 12ο/2019 απόφαση αναγνώρισης, με το οφειλόμενο ποσό εξαγοράς να ανέρχεται στις 3.500 ευρώ, καταβλητέο εφάπαξ, με έκπτωση 10%, πριν από τη συνταξιοδότηση, σύμφωνα με το τέταρτο και πέμπτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 3232/2004.

Ο ασφαλισμένος μπορεί, κατ’ επιλογή, να εξοφλήσει την οφειλή του είτε με βάση την ανωτέρω απόφαση αναγνώρισης, προκειμένου να συνταξιοδοτηθεί είτε με βάση την περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 40 του ν. 4052/2012, καταβάλλοντας, δηλαδή, εφάπαξ (χωρίς έκπτωση) το ποσό των 500 ευρώ, που υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ, οπότε εκδίδεται η απόφαση συνταξιοδότησης, με το υπόλοιπο οφειλόμενο ποσό να συμψηφίζεται ή παρακρατείται από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης.

Β. Κλάδος εφάπαξ παροχών

Προστίθεται νέα περίπτωση γ΄ στην παρ. 2, του άρθρου 40 του ν. 4052/2012, με την οποία αντιμετωπίζονται ζητήματα συνέχισης της ασφάλισης στον κλάδο εφάπαξ παροχών του τ. ΕΤΕΑΕΠ και ήδη e-ΕΦΚΑ, προσώπων που έχουν καταβάλει εισφορές για εύλογο χρόνο και επιθυμούν να συνεχίσουν την ασφάλισή τους, ενώ δεν είχαν την υποχρέωση ασφάλισης.

Οι εν λόγω ασφαλισμένοι δύνανται να επιλέξουν τη συνέχιση της ασφάλισης, υποβάλλοντας σχετική αίτηση εντός αποκλειστικής προθεσμίας έξι μηνών από τη διαπίστωση της μη υποχρέωσης υπαγωγής τους ή από τη διακοπή της ασφάλισής τους ή τη δημοσίευση του ν. 4670/2020 (28.2.2020) και να καταβάλουν οι ίδιοι τις εισφορές.
Σε περίπτωση που δεν επιθυμούν τη συνέχιση της ασφάλισής τους, δύνανται να υποβάλουν αίτηση διαγραφής και επιστροφής των εισφορών, ως αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων περί παραγραφής.

‘Αρθρο 46

Με το άρθρο 46, ρυθμίζεται με ενιαίο τρόπο για όλους τους ασφαλισμένους και υποψήφιους συνταξιούχους των κλάδων επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών του πρώην ΕΤΕΑΕΠ και ήδη e-ΕΦΚΑ, η δυνατότητα συμψηφισμού οφειλών προς τους εν λόγω κλάδους, με παρακράτηση ποσού από τη δικαιούμενη επικουρική σύνταξη και εφάπαξ παροχή.

1. Συγκεκριμένα, με το πρώτο εδάφιο, προβλέπεται ότι οφειλές προς το πρώην ΕΤΕΑΕΠ και ήδη e-ΕΦΚΑ αποσβένονται με συμψηφισμό με τις δικαιούμενες επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ παροχή.
Επισημαίνεται ότι, με την κοινοποιούμενη διάταξη, συμψηφίζονται μόνο οφειλές προς το πρώην ΕΤΕΑΕΠ, ήτοι προς τους κλάδους επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών του e-ΕΦΚΑ.

Για τις οφειλές προς τρίτους (Δημόσιο, κ.λπ.) εξακολουθούν να ισχύουν οι κείμενες διατάξεις.Επίσης, διευκρινίζεται ότι, για το συμψηφισμό οφειλής από την εξαγορά χρόνου ασφάλισης στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, εφαρμόζεται, ως ειδικότερη, η περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 40 του ν. 4052/2012, όπως ισχύει, μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 79 του ν. 4387/2016 και το άρθρο 42 του ν. 4670/2020.

2. Σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου, οφειλές του αποβιώσαντος προς τους κλάδους επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών «συμψηφίζονται με τυχόν οφειλόμενες σε αυτόν και στους νόμιμους κληρονόμους του αναδρομικές παροχές, προς απομείωση του χρέους, ενώ το υπόλοιπο ποσό αναζητείται από αυτούς κατά την κληρονομική τους μερίδα, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ). Σε περίπτωση που μεταξύ των κληρονόμων υπάρχουν πρόσωπα τα οποία έλκουν δικαίωμα σε σύνταξη ή εφάπαξ παροχή από τον οφειλέτη, το ανεξόφλητο ποσό της οφειλής παρακρατείται από το σύνολο των συντάξεων και της εφάπαξ παροχής που τους μεταβιβάζονται ή τους καταβάλλονται, κατά το ποσοστό της σύνταξης ή του εφάπαξ που δικαιούνται από το ΕΤΕΑΕΠ».

Η προσθήκη των κληρονόμων ήταν αναγκαία, προκειμένου να συμπεριληφθούν περιπτώσεις, όπως η περίπτωση β’ της παραγράφου 3 του άρθρου 35 του ν. 4387/2016, στις οποίες δικαιούχοι των παροχών δύνανται να είναι κληρονόμοι, οι οποίοι δεν είναι μέλη της οικογένειας. Ο προβλεπόμενος δε συμψηφισμός των οφειλών προς τους κλάδους επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών του πρώην ΕΤΕΑΕΠ και ήδη e-ΕΦΚΑ τόσο με την επικουρική σύνταξη, όσο και την εφάπαξ παροχή, δεν αντίκειται στην αυτοτέλεια των κλάδων, διότι γίνεται λογιστικά.

‘Αρθρο 49

Με το άρθρο 49, παρέχεται εξουσιοδοτική διάταξη για την έκδοση, εντός δύο ετών από τη δημοσίευση του νόμου, Προεδρικού Διατάγματος για τον ενιαίο κανονισμού κάθε κλάδου του e-ΕΦΚΑ, μετά από γνώμη του ΔΣ του.

Ειδικότερα, προβλέπεται ότι, «με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται εντός δύο ετών από τη έναρξη ισχύος του παρόντος, μετά από πρόταση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κατόπιν γνώμης του ΔΣ του e-ΕΦΚΑ, καταρτίζεται ενιαίος κανονισμός ανά κλάδο για την κύρια ασφάλιση, την επικουρική ασφάλιση και την εφάπαξ παροχή του e-ΕΦΚΑ και καθορίζονται θέματα υπαγωγής στην ασφάλιση, υπολογισμού και διαδικασίας χορήγησης των παροχών, προϋποθέσεις υπαγωγής στην ασφάλιση για παροχές ασθενείας σε είδος και σε χρήμα, η έκταση, το ύψος, οι δικαιούχοι, η διαδικασία χορήγησης των παροχών σε χρήμα, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο ζήτημα».