Τα περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλούνται από σήμερα να εφαρμόσουν πολύ πιο αυστηρά δημοσιονομικά κριτήρια, καθώς τίθενται σε ισχύ οι νέοι κανόνες για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που προβλέπει το δημοσιονομικό σύμφωνο.
Το λεγόμενο δημοσιονομικό σύμφωνο έχει επικυρωθεί από τις 16 εκ των 25 χωρών-μελών της ΕΕ που το αποδέχθηκαν.
Η Βρετανία και η Τσεχία αποφάσισαν να μην υιοθετήσουν το σύμφωνο, που πάντως ούτως ή άλλως είναι νομικά δεσμευτικό για τις χώρες που ανήκουν στην 17μελή ευρωζώνη.
Μόνο οι χώρες που έχουν επικυρώσει το δημοσιονομικό σύμφωνο θα μπορούν να ζητήσουν κεφάλαια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ), το μόνιμο ταμείο «διάσωσης» της ΕΕ.
Το σύμφωνο υπαγορεύει ότι οι χώρες που το έχουν κυρώσει πρέπει να ενσωματώσουν τον λεγόμενο χρυσό κανόνα, τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, στα Συντάγματά τους, ενώ προβλέπει επίσης την δημιουργία αυτόματων διορθωτικών μηχανισμών -περικοπές δαπανών, αυξήσεις φόρων – όταν ο στόχος αυτός δεν επιτυγχάνεται.
Τα λεγόμενα διαρθρωτικά ελλείμματα, που δεν συνδέονται με τις προσωρινές συνέπειες των οικονομικών υφέσεων, πρέπει να περιορίζονται κάτω από το 0,5% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) κάθε χώρας. Εξαιρέσεις επιτρέπονται μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις.
Οι χώρες το δημόσιο χρέος των οποίων υπερβαίνει το όριο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (60% του ΑΕΠ) καλούνται να το μειώνουν κατά 5% ανά έτος. Αντιστρόφως, οι χώρες που τηρούν το όριο μπορούν να έχουν υψηλότερα διαρθρωτικά ελλείμματα, έως και 1% του ΑΕΠ τους.
Οι χώρες με ελλείμματα που υπερβαίνουν το 3% του ΑΕΠ τους θα αντιμετωπίζουν αυτόματα κυρώσεις, εκτός αν μια πλειοψηφία κρατών-μελών της ευρωζώνης το αποτρέπει.
Πολλές χώρες απέχουν πολύ από αυτούς τους στόχους, όπως η Γαλλία, η οποία θα κληθεί να καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες το 2013 για να φθάσει το όριο του 3%.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα κρίνει εάν και κατά πόσον οι χώρες εφαρμόζουν τους κανόνες για τα δημοσιονομικά τους όπως οφείλουν και θα είναι σε θέση να τους επιβάλλει πρόστιμα που θα ανέρχονται έως και στο 0,1% του ΑΕΠ τους εάν θεωρεί ότι τους παραβιάζουν.