Έχει ωριμάσει πλέον η ιδέα ότι η κοινωνία μας θα πρέπει να ζει σε ένα περιβάλλον που έχει σχεδιαστεί, κατασκευαστεί και λειτουργεί ενσωματώνοντας την ενεργειακή αποδοτικότητα, την εξοικονόμηση χρήσης πόρων και τη βελτίωση του περιβάλλοντος. Η αειφόρος δόμηση, με τα πολλαπλά της οφέλη για τις επιχειρήσεις και τους συνεργαζόμενους φορείς, αποτελεί άμεση αναγκαιότητα και η σκοπιμότητά της είναι δεδομένη. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα στην υλοποίηση και ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας στη χώρα μας, μέσα από τη βιώσιμη και αειφορική χρήση των πόρων, την προαγωγή της καινοτομίας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις βλέπουν το ρεύμα των «πράσινων» κτιρίων να έρχεται και στην Ελλάδα και οι περισσότερες προβλέπουν ότι σε μια 5ετία θα έχει καθιερωθεί ο εσμός αυτός, γι αυτό και προετοιμάζονται γι’ αυτό. Με δεδομένη την αυξανόμενη τάση για «πράσινα προϊόντα» διεθνώς, δίνεται η δυνατότητα προς τις επιχειρήσεις για αντίστοιχες επενδύσεις, με στόχο την είσοδο σε νέες αγορές και συνδυασμό της περιβαλλοντικής προστασίας με την επιχειρηματική δράση.
Τα παραπάνω αποτελούν ορισμένα μόνο από τα βασικά συμπεράσματα μελέτης, με τίτλο «Green Economy. The case of sustainable building cluster in Greece» των πανεπιστημιακών ερευνητών Ι.Παπαδόπουλου, Μ.Τρίγκα Γ.Νταλού και Ελ.Πρεμενιώτου. Η μελέτη αποτελεί τμήμα ερευνητικού έργου που έγινε με τη χρηματοδότηση του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ).
Οι στόχοι που έχουν θέσει οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις προκειμένου να στηρίξουν το cluster αειφόρου δόμησης- όπου την περίπτωση αυτή εξετάζει η εν λόγω μελέτη- και να υποστηριχθούν από αυτό επικεντρώνονται κυρίως στην ανάπτυξη νέων προϊόντων που να είναι καινοτόμα, στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων τους, στη συμμόρφωσή τους με την περιβαλλοντική νομοθεσία και στη βελτίωση της φήμης/εικόνας της επιχείρησης κ.ά.
Μεταξύ των στόχων συγκαταλέγονται, επίσης, η μείωση του κόστους παραγωγής, η εφαρμογή καινοτομιών στην παραγωγική διαδικασία, η αύξηση της γνώσης των περιβαλλοντικών τεχνολογιών, η είσοδος σε νέες επικερδείς αγορές σχετικές με το περιβάλλον, η εξεύρεση τρόπων χρηματοδότησης, η αύξηση της γνώσης τους για τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις των αγορών, η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και η χρηματοδότησή τους από επιχορηγήσεις και σχετικά περιβαλλοντικά προγράμματα.
Για την ανάπτυξη της αειφόρου δόμησης και στη χώρα μας οι παράγοντες που έχουν εντοπιστεί να παίζουν το σημαντικότερο ρόλο και θα πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα είναι: η οικονομική κατάσταση της χώρας, η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων και των ωφελειών για τους χρήστες των νέων «προϊόντων» της αειφόρου δόμησης, η εφαρμογή καταλλήλων και αποτελεσματικών μεθόδων προβολής, προώθησης και διαφήμισης της αειφόρου δόμησης και η υποστήριξη των όποιων επενδύσεων από χρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Οι βασικοί άξονες στρατηγικής για την υλοποίηση των επιμέρους στόχων του cluster αειφόρου δόμησης έχουν προσδιοριστεί, όπως δηλώνει στο ΑΜΠΕ ο κ. Παπαδόπουλος, σε προώθηση του θεσμού της αειφόρου δόμησης, ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ των επιχειρήσεων του cluster, σύνδεση με Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, Ερευνητικά Κέντρα, οργανώσεις κ.τλ.
Τα βασικότερα που αναδείχθηκαν από την έρευνα, με βάση το ποσοστό των επιχειρήσεων που συμμετείχαν σ’ αυτήν, φαίνεται να είναι κατά φθίνουσα σειρά: η γραφειοκρατία τόσο στην ίδρυση όσο και λειτουργία της επιχείρησης, η παρατηρούμενη έντονα στις μέρες μας οικονομική αστάθεια, η διαφθορά του συστήματος και ιδιαίτερα με τις δημόσιες υπηρεσίες και επίσης η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος με τη χορήγηση των αναγκαίων κεφαλαίων κίνησης των επιχειρήσεων, δανειοδότησης τους, καθώς επίσης και του ύψους των επιτοκίων Πολύ βασική παράμετρος είναι να υπάρχει πρόθεση και διάθεση των επιχειρήσεων και των σχετικών φορέων να αναπτύσσουν μεταξύ τους συνεργασίες.
Η έρευνα έδειξε ακόμη ότι το σύνολο (100%) το συμμετεχόντων αναπτύσσουν τέτοιες συνεργασίες, γεγονός πολύ ενθαρρυντικό για την αρχική του ίδρυση. Από τη μέχρι σήμερα δράση των συμμετεχόντων στην έρευνα, φαίνεται ότι οι μεγαλύτερες συνεργασίες αφορούν αυτές με τους πελάτες, τις κατασκευάστριες εταιρείες και τις εταιρείες των μηχανικών. Καλές φαίνεται να είναι οι συνεργασίες τους και με κρατικά ή ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ερευνητικά ινστιτούτα, με επιχειρήσεις έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και με Πανεπιστήμια και ΤΕΙ.
Με βάση τις απαντήσεις των συμμετεχόντων στην έρευνα, οι στόχοι που οι ίδιες οι επιχειρήσεις και οι φορείς προσπαθούν να πετύχουν είναι σε σημαντικό βαθμό η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους (βαθμός 5,43), η πρόσβαση σε νέες αγορές και να επιτύχουν έτσι αύξηση των πωλήσεων τους (5,34), η αύξηση της εξωστρέφειας τους και η ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών (5,32).
Τα πολλαπλά τους οφέλη συμπληρώνονται, προσδοκώντας την προαγωγή της καινοτομίας (βαθμός 5,21), την απόκτηση εμπειρίας μέσα από την οικονομία γνώσης (5,19), περισσότερες επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις (5,18) καθώς και απόκτηση τεχνογνωσίας από άλλες επιχειρήσεις (βαθμός 5,00).
Προκειμένου οι επιχειρήσεις που θα συμμετέχουν στο cluster αειφόρου δόμησης να πετύχουν το όραμα τους, έχουν θέσει στόχους που φαίνεται να είναι καθοριστικοί στη διαμόρφωση της περιβαλλοντικής στρατηγικής τους πολιτικής. Από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων προέκυψε ότι, μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στην ανάπτυξη νέων προϊόντων που να είναι καινοτόμα, στη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων τους, στη συμμόρφωση τους με την περιβαλλοντική νομοθεσία και στη βελτίωση της φήμης/εικόνας της επιχείρησης.
Σε μικρότερη ιεράρχηση, αλλά σε μεγάλο βαθμό, βρίσκονται η μείωση των ρύπων και των αποβλήτων, η μείωση του κόστους παραγωγής, η βελτίωση του σχεδιασμού των παραγόμενων προϊόντων, η εφαρμογή καινοτομιών στην παραγωγική διαδικασία, η αύξηση της γνώσης των περιβαλλοντικών τεχνολογιών, η είσοδος σε νέες επικερδείς αγορές σχετικές με το περιβάλλον, η εξεύρεση τρόπων χρηματοδότησης, η αύξηση της γνώσης τους για τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις των αγορών, η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και η χρηματοδότηση τους από επιχορηγήσεις και σχετικά περιβαλλοντικά προγράμματα.
Οι επιχειρήσεις που έχουν φιλοδοξίες και βλέπουν θετικά την είσοδό τους στις διεθνείς αγορές, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, θεωρούν ότι μπορούν, με βάση τη σημερινή κατάσταση, να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικές, αν υπάρξουν κάποιες καινοτομίες στην παραγωγή προϊόντων ή εφαρμοστούν καινοτόμες διαδικασίες, αν δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στον επικοινωνιακό τους τομέα, αν υπάρξουν χρηματοδοτήσεις στήριξης τους από κρατικούς φορείς, αν δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στον ποιοτικό έλεγχο των προϊόντων τους και αν αναζητηθούν και βρεθούν φθηνότερες πρώτες ύλες.
Τέλος, όσον αφορά την μακροπρόθεσμη πρόβλεψη ανάπτυξης του cluster της αειφόρου δόμησης, αυτή φαίνεται να περνά κυρίως μέσα από την προώθηση της επέκτασης των υπαρχουσών επιχειρήσεων του cluster και στη συνέχεια με την προσέλκυση και συμμετοχή στο cluster νέων επιχειρήσεων και ικανών και χαρισματικών στελεχών.
Επόμενα βήματα είναι να υπάρχουν κίνητρα για ξένες άμεσες επενδύσεις, να αποκτήσει το cluster επωνυμία και στη συνέχεια να προωθηθούν οι σχηματισμοί spinoffs.
