Η Κόκκινη Κυρία, όπως την αποκαλούν οι αρχαιολόγοι, βρέθηκε θαμμένη μέσα στο σπήλαιο Ελ Μιρόν στην Ισπανία το 2010 και ήταν μια γυναίκα της Ανώτερης – δηλαδή της πιο πρόσφατης – Παλαιολιθικής Περιόδου. Από την στιγμή της ανακάλυψής της η Κόκκινη Κυρία δεν έχει πάψει να κεντρίζει το ενδιαφέρον των επιστημόνων, εφόσον πρόκειται για μία από τις ελάχιστες παλαιολιθικές ταφές που έχουν βρεθεί ανέπαφες και χωρίς επιμολύνσεις.

Έκπληξη όμως προκάλεσε το γεγονός πως, σε μια πρόσφατη μάλιστα ειδική έκδοση σε όλες τις μελέτες που έχουν γίνει στον τάφο του Ελ Μιρόν, την οποία εξέδωσε η επιθεώρηση «Journal of Archaeological Science», η Κόκκινη Κυρία είχε στον τάφο της λουλούδια. Αν και όπως διευκρίνιζε η μελέτη, οι επιστήμονες μπορούν να προσδιορίσουν με απόλυτη ακρίβεια τι λουλούδια ήταν αυτά, δεν είναι σε θέση να πουν με βεβαιότητα αν τοποθετήθηκαν εκεί ως φόρος τιμής για τη νεκρή. Αν ισχύει αυτό βέβαια το νεότερο έθιμο των λουλουδιών στους τάφους, που ισχύει σχεδόν σε όλο τον πλανήτη, αποδεικνύεται μια παλαιολιθική ιστορία…

Το σπήλαιο Ελ Μιρόν, στην αυτόνομη περιοχή της Καντάμπρια στη Βόρεια Ισπανία, ήταν γνωστό από το 1903 αλλά επί εννέα και πλέον δεκαετίες έμενε ουσιαστικά στην αφάνεια. Οι συστηματικές ανασκαφές σε αυτό ξεκίνησαν μόλις το 1996, όμως τα φώτα της δημοσιότητας ήρθαν δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, το 2010, όταν στο βάθος του ανακαλύφθηκε ένας τάφος που περιείχε ανθρώπινα οστά. Τα οστά αυτά ανήκαν σε μια γυναίκα και είχαν κοκκινωπό χρώμα – εξ ου και το προσωνύμιο «Κόκκινη Κυρία».

Η αναλύσεις έδειξαν ότι η Κόκκινη Κυρία έζησε πριν από περίπου 18.500 χρόνια, στη λεγόμενη Μαγδαληναία, φάση της Υστερης Ανώτερης Παλαιολιθικής Περιόδου, πέθανε σε ηλικία 35-40 ετών και τα οστά της έχουν κόκκινο χρώμα επειδή στην ταφή της είχε χρησιμοποιηθεί ώχρα. Ενδεχομένως επρόκειτο για κάποια σημαντική προσωπικότητα εφόσον ο τρόπος με τον οποίο έχει ταφεί δεν ήταν συνηθισμένος. Τάφηκε μέσα στη σπηλιά που την εποχή εκείνη χρησίμευε στους ανθρώπους ως κατοικία και πλάι στον τάφο της βρέθηκε ένα κομμάτι που έχει πέσει από την οροφή του σπηλαίου και είναι χαραγμένο με πολλά σύμβολα.

Πέραν των αναλύσεων που αφορούσαν τα οστά της νεκρής, η Μαρία Χοσέ Ιριάρτε-Τσιαπούσο και ο Αλβαρο Αριθαμπαλάγα από το Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων μαζί με την Γκλόρια Κουένκα-Μπεσκός από το Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα, θέλησαν να διερευνήσουν τις περιβαλλοντικές συνθήκες κατά τις οποίες έγινε η ταφή της. Έτσι ανέλυσαν τη γύρη και τα σπόρια που υπήρχαν στα ιζήματα, καθώς και τα κατάλοιπα της μικροπανίδας που βρέθηκαν τόσο στον τάφο όσο και στο υπόλοιπο σπήλαιο.

Όπως αναφέρουν στη μελέτη τους, το γεγονός ότι η γύρη συγκεκριμένης οικογένειας φυτών είναι συγκεντρωμένη όλη στο σημείο της ταφής και δεν εμφανίζεται σε κανένα δείγμα από το ίδιο στρώμα σε άλλα σημεία της σπηλιάς υποδηλώνει ότι τα φυτά αυτά δεν αποτελούσαν τμήμα της φυσικής βλάστησης του σπηλαίου αλλά τοποθετήθηκαν εκεί από «ανθρώπινα χέρια». «Έβαλαν ολόκληρα λουλούδια μέσα στον τάφο» εξήγησε σε δελτίο Τύπου η Μαρία Χοσέ Ιριάρτε. «Αυτή είναι η πιο ισχυρή υπόθεση που μπορούμε να κάνουμε».

Ωστόσο η ερευνήτρια πρόσθεσε ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, δεν μπορούμε να ξέρουμε για ποιον ακριβώς λόγο έγινε η εναπόθεση των λουλουδιών στον τάφο της Κόκκινης Κυρίας. Οι υποθέσεις είναι δύο και καμιά τους δεν έχει συγκεντρώνει περισσότερες πιθανότητες από την άλλη. «Δεν είναι δυνατόν να πούμε αν τα λουλούδια τοποθετήθηκαν εκεί για να αποδοθεί μια τελετουργική τιμή στη νεκρή ή για κάποιον απλούστερο σκοπό, όπως π.χ. να καλυφθεί η δυσοσμία της ταφής» δήλωσε η κυρία Ιριάρτε.