Τον περυσινό αριθμό-ρεκόρ των 170.000 αναμένεται ότι θα ξεπεράσει φέτος ο αριθμός των προσφύγων που φθάνει στην Ιταλία από τη θάλασσα, ανακοίνωσε ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης. Μόνο την περασμένη εβδομάδα έφτασαν 10.000 πρόσφυγες.

Περίπου 400 άνθρωποι πνίγηκαν προτού φθάσουν στις ιταλικές ακτές, σύμφωνα με επιζήσαντες.

Ο αριθμός των ανηλίκων που ταξιδεύουν μόνοι τους με τις συνεχιζόμενες «καραβιές» προσφύγων έχει αυξηθεί. Οι αφίξεις ανήλικων προσφύγων στην Ιταλία τριπλασιάστηκαν το 2014 σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα.

Το γεγονός αυτό συνιστά σημαντικό πρόβλημα για τις χώρες υποδοχής όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα. Η Ιταλία, επισημαίνει το Reuters, δεν δύναται βάσει του νόμου να επαναπατρίσει τους ανήλικους πρόσφυγες κι υποχρεούται να φροντίσει για την υγειονομική τους περίθαλψη και την εκπαίδευσή τους.

Οι χώρες υποδοχής τους ήδη αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Στην Ιταλία, φιλοξενούνται σε κέντρα προσφύγων 13.000 ανήλικοι, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι έφηβοι που έχουν εγκαταλείψει τις χώρες τους για να γλιτώσουν από τον πόλεμο, τη φτώχεια και τις διώξεις. Παράλληλα, στα κέντρα φιλοξενίας ενήλικων προσφύγων της χώρας συνωστίζονται περίπου 80.000 άτομα.

Οι αριθμοί αυτοί αναμένεται να αυξηθούν λόγω της παγκόσμιας δημογραφικής έκρηξης.

Σύμφωνα με το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Πληθυσμό (UNFPA), σήμερα υπάρχουν περισσότεροι 10χρονοι ως 24χρονοι από ποτέ στα παγκόσμια χρονικά, εκ των οποίων οι περισσότεροι ζουν σε φτωχές χώρες.

«Η Μεσόγειος θα συνεχίσει να είναι ένας χώρος διακίνησης πολυάριθμων ανθρώπων και ένας χώρος θανάτου», λέει ο Μαουρίτσιο Αλμπαχάρι, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Notre Dame στην Ιντιάνα των ΗΠΑ και συγγραφέας ενός υπό έκδοση βιβλίου με τίτλο «Crimes of Peace: Mediterranean Migrations and the World’s Deadliest Border» («Εγκλήματα Ειρήνης: Η Μετανάστευση στη Μεσόγειο και το Φονικότερο Σύνορο στον Κόσμο»).

Αντιμέτωπη με αυτή την προοπτική, η Ιταλία επιχειρεί να εισαγάγει ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για την φιλοξενία και την ενσωμάτωση των μελλοντικών κυμάτων ανήλικων προσφύγων αξιοποιώντας χρηματοδότηση από την ΕΕ για τη δημιουργία νέων κέντρων φιλοξενίας που θα επιτηρούνται από ανθρωπιστικές οργανώσεις με αποστολή την προσπάθεια ενσωμάτωσης των ατόμων αυτών.

Το Ρόιτερς επισημαίνει ότι η προσπάθεια αυτή συναντά αντίσταση. Ορισμένοι δεξιοί πολιτικοί, σύμφωνα πάντα με το πρακτορείο, ειδικά στον πλούσιο ιταλικό Βορρά, ανθίστανται στις προσπάθειες λειτουργίας κέντρων φιλοξενίας προσφύγων στις εκλογικές τους περιφέρειες.

Μόλις αυτή την εβδομάδα, η Λομβαρδία και το Βένετο, περιοχές του ιταλικού Βορρά που τελούν υπό τη διακυβέρνηση της αντιμεταναστευτικής Λέγκας του Βορρά, δήλωσαν ότι δεν πρόκειται να δεχτούν νέους πρόσφυγες.

Τα νέα κέντρα προσφύγων

Η αύξηση του αριθμού των προσφύγων στη Μεσόγειο φέτος είναι εν πολλοίς το αποτέλεσμα της πολιτικής αστάθειας στη Σομαλία και την Ερυθραία και της πρόσφατης έξαρσης της βίας στη Λιβύη καθώς επίσης και του εμφύλιου πολέμου στη Συρία.

Οικονομικές ανησυχίες ανάγκασαν πέρυσι την Ιταλία να παγώσει την επιχείρηση έρευνας και διάσωσης Mare Nostrum.

Ωστόσο, η ακτοφυλακή και αξιωματούχοι του Πολεμικού Ναυτικού στη νότια Ιταλία εξακολουθούν καθημερινά τις επιχειρήσεις διάσωσης προσφύγων από τη θάλασσα.

Η Ιταλία φιλοξενεί σε ξεχωριστά κέντρα τους ασυνόδευτους ανήλικους και τους ενήλικες. Αλλά πολλά από τα κέντρα φιλοξενίας που προορίζονται για ανήλικους πρόσφυγες αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε εξειδικευμένο προσωπικό, περιλαμβανομένων διερμηνέων ή δασκάλων της ιταλικής γλώσσας. Το μόνο που ουσιαστικά προσφέρουν είναι ένα κρεβάτι, ένα γεύμα και λιγοστά φθηνά ρούχα.

«Ο τρόπος με τον οποίο υποδεχτήκαμε περισσότερους από 14.000 ανήλικους πρόσφυγες τον περασμένο χρόνο με κάνει να ντρέπομαι που είμαι Ιταλός», δήλωσε ενώπιον κοινοβουλευτικής επιτροπής τον περασμένο μήνα ο Μάριο Μορκόνε, ο υπεύθυνος σε θέματα μετανάστευσης του υπουργείου Εσωτερικών.

Η Ιταλία προσπαθεί να βελτιώσει αυτή την κατάσταση. Τον Μάρτιο, η κυβέρνηση ολοκλήρωσε μειοδοτικό διαγωνισμό προϋπολογισμού 13 εκατ. ευρώ για την κατασκευή δέκα νέων προσωρινών κέντρων φιλοξενίας, που θα μπορούν να στεγάζουν έως 50 ανήλικους και να τους προσφέρουν τις βασικές υπηρεσίες φροντίδας και μαθήματα ιταλικών για 90 μέρες. Σε εξέλιξη βρίσκεται ένας ακόμη για δέκα επιπλέον χώρους.

Αφού φιλοξενηθούν πρώτα στα προσωρινά κέντρα, οι ανήλικοι θα μεταφέρονται σε μία 12μελή «κοινότητα», όπου θα εγγράφονται στο σχολείο και θα συμμετέχουν σε εξωσχολικές δραστηριότητες περιλαμβανομένου του ποδοσφαίρου.

Τα ιταλικά δικαστήρια ορίζουν κηδεμόνες στα παιδιά, τα οποία υποχρεούνται δια νόμου να ζουν στις κοινότητες αυτές μέχρι να γίνουν 18 ετών.

«Χτίζουμε το μέλλον της χώρας μας επειδή έχουμε ενώπιόν μας ένα συνονθύλευμα ανθρώπων που σήμερα ζουν εδώ, που θέλουν να ζουν εδώ και που επιθυμούν να συνεισφέρουν», λέει ο Ντανιέλε Κουτούνιο, ένας ψυχολόγος ο οποίος είναι υπεύθυνος του κέντρου όπου φιλοξενείται ο Μπανγκούρα.

Ο Ντομένικο Μαντσιόνε, γραμματέας για τη μετανάστευση στο υπουργείο Εσωτερικών, δήλωσε ότι θα πρέπει να λειτουργήσουν σύντομα νέες κοινότητες για περίπου 1.000 ανήλικους πρόσφυγες, παρότι όπως είπε θα χρειαστούν περισσότερες.

Χτίζουμε το μέλλον

Το κέντρο όπου φιλοξενείται ο Μπανγκούρα και άλλα 55 αγόρια από την Αφρική βρίσκεται στα περίχωρα της Καλτατζιρόνε, μίας πόλης με πληθυσμό μικρότερο των 40.000 κατοίκων, που είναι γνωστή για τα κεραμικά της. Το κέντρο είναι μία πετρόχτιστη, ανακαινισμένη διώροφη κατοικία.

Τα περισσότερα παιδιά εκεί δεν σχεδίαζαν να καταφύγουν στην Ιταλία και το καθένα τους έχει μία τραγική εμπειρία που το οδήγησε να αναζητήσει ένα καινούργιο μέλλον μακριά από την πατρίδα του σε μία ηλικία στην οποία οι δυτικοί έφηβοι ασχολούνται με τα βίντεο γκέιμς και τους υπολογιστές.

Ο 17χρονος Αμπουμπάκαρ Ντιμπά λέει ότι άφησε την πατρίδα του, την Γκάμπια, όταν πέθανε ο πατέρας του κι η οικογένειά του έχασε τη γη της.

Ο 18χρονος Μούσταφα Καντέχ επίσης έφυγε από την Γκάμπια όταν πέθανε ο πατέρας του κι ένας ντόπιος οπλαρχηγός τον χτύπησε με ένα μεταλλικό σωλήνα κι απείλησε να τον σκοτώσει.

Όλοι οι ανήλικοι σε αυτό το κέντρο έχουν υποστεί ξυλοδαρμούς κι έχουν φυλακιστεί. Ο Μπανγκούρα λέει ότι υποφέρει ακόμη από πονοκεφάλους, συνεπεία των χτυπημάτων που υπέστη με τη λαβή όπλου στη Λιβύη.

Ο ίδιος περιγράφει πως όταν έφθασε στη Λιβύη έπεσε θύμα απαγωγής και κρατήθηκε όμηρος για δύο εβδομάδες, ενώ ο απαγωγέας του επιχείρησε να εκβιάσει συγγενείς του για την καταβολή λύτρων. Τώρα ο Μπανγκούρα νηστεύει, προσεύχεται και περιμένει.

«Δεν ήξερα τίποτα για την Ιταλία προτού έρθω εδώ. Τώρα θέλω να περάσω εδώ τη ζωή μου. Ζητάω βοήθεια. Θα κάνω υπομονή μέχρι οι Ιταλοί να είναι σε θέση να με βοηθήσουν».