Η κρυπτανάλυση είναι η μελέτη για την επινόηση μεθόδων που εξασφαλίζουν την κατανόηση του νοήματος της κρυπτογραφημένης πληροφορίας, έχοντας ως άγνωστες ποσότητες τον κρυφό μετασχηματισμό, το κλειδί, με βάση το οποίο αυτός πραγματοποιήθηκε και το κρυπτογραφημένο μήνυμα. Βασικός στόχος της είναι, ανάλογα με της απαιτήσεις του αναλυτή κρυπτοσυστημάτων ή αλλιώς κρυπταναλυτή, να βρει το κλειδί, το μήνυμα ή ένα ισοδύναμο αλγόριθμο που θα τον βοηθά να αναγνώσει το (κρυφό) μήνυμα.

Ένας κρυπταλγόριθμος λέγεται ότι έχει «σπάσει», αν βρεθεί μια μέθοδος (πιθανοκρατική ή ντετερμινιστική) που μπορεί να βρει το μήνυμα ή το κλειδί με πολυπλοκότητα μικρότερη από την πολυπλοκότητα της επίθεσης ωμής βίας. Η πρώτη νύξη σχετικά με την κρυπτανάλυση έγινε από ένα Άραβα μαθηματικό τον 8ο αιώνα με την εργασία Ανταμπ-αλ-κουταπ ή αλλιώς Εγχειρίδιο των γραμματέων.

Η κρυπτανάλυση είναι ο ένας από τους δύο κλάδους της κρυπτολογίας (ο άλλος είναι η κρυπτογραφία), η οποία ασχολείται με τη μελέτη της ασφαλούς επικοινωνίας.

Σήμερα η κρυπτολογία θεωρείται ένα διεπιστημονικό γνωστικό πεδίο, το οποίο μπορεί να μελετηθεί ως όψη των εφαρμοσμένων μαθηματικών, της θεωρητικής πληροφορικής ή της επιστήμης ηλεκτρονικού μηχανικού, αναφέρει η Wikipedia.

Για όσους από εσάς έχετε ακούσει για τον «Άνθρωπο με τη Σιδερένια Μάσκα» (Το Σιδηρούν Προσωπείον) μόνο μέσα από την ταινία με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο, ας αναφέρουμε ότι επρόκειτο στην πραγματικότητα για ένα ιστορικό πρόσωπο. Ήταν ένας μυστηριώδης κρατούμενος από την εποχή του Λουδοβίκου ΙΔ΄.

Δύο αιώνες μετά, ένας κρυπταναλυτής τελικά ανακάλυψε την πιθανή ταυτότητά του.

Το 1698 ο «Άνθρωπος με τη Σιδερένια Μάσκα» είχε αποκτήσει μεγάλη φήμη (κάποιοι μάλιστα ανέφεραν ότι ήταν γυναίκα) όντας κρατούμενος σε μια φυλακή στο Savoy.

Θεωρητικοί προσπαθούσαν να ανακαλύψουν την πραγματική του ταυτότητα.

Ο Αλέξανδρος Δουμάς έγραψε μια ιστορία, σύμφωνα με την οποία ήταν ο δίδυμος αδερφός του Λουδοβίκου ΙΔ΄. Οι δίδυμοι αποτελούσαν απειλή για την ομαλή διαδοχή, όμως μιας και κανείς δεν θα μπορούσε να σκοτώσει έναν πρίγκιπα με βασιλικό αίμα, ο δεύτερος δίδυμος και φυλακίστηκε και του φόρεσαν μάσκα.

Το μυστήριο γύρω από την πραγματική ταυτότητά του όμως παρέμεινε άλυτο επί δύο αιώνες.

Υπήρχαν κάποια στοιχεία γύρω από αυτή, τα οποία γράφτηκαν σε ένα κείμενο γνωστό ως «The Great Cipher» (Η Μεγάλη Κρυπτογράφηση), αναφέρει η Esther Inglis-Arkell με άρθρο της στην ιστοσελίδα io9.com.

Αυτός ο αριθμητικός κωδικός διατηρούσε κρυφές όλες τις επικοινωνίες των ανακτόρων.

Το 1890 ένας γάλλος στρατιωτικός κρυπταναλυτής, με το όνομα Etienne Bazeries, αποφάσισε να δοκιμάσει την τύχη του με το κείμενο αυτό.

Υπήρχαν περίπου 600 διαφορετικοί αριθμοί που χρησιμοποιούνταν σε κρυπτογραφημένα μηνύματα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αντιστοιχηθούν με τα γράμματα της αλφαβήτου.

Επιπλέον, ο Bazeries συνειδητοποίησε ότι υπήρχαν 676 τρόποι για να ταιριάξουν τα γράμματα της αλφαβήτου.
Στα κείμενα αυτά χρησιμοποιούνταν αριθμοί ως υποκατάστατα για ζεύγη γραμμάτων, κάποιοι από αυτούς αντιστοιχούσαν στις πιο κοινές λέξεις, και μερικοί έμειναν απ’ έξω, επειδή ορισμένα γράμματα δε γινόταν να συνδυαστούν.

Κάνοντας κάποιες εικασίες και μαντεύοντας τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα ζεύγη γραμμάτων, κατάφερε να «διαβάσει» κάποιες λέξεις, στη συνέχεια χρησιμοποίησε αυτές για να αποκρυπτογραφήσει άλλους αριθμούς και να μαντέψει ακόμη περισσότερες λέξεις κ.ο.κ.

Τελικά, «έσπασε» τον κώδικα.

Ο Bazeries άρχισε να καταλαβαίνει το περιεχόμενο της αλληλογραφίας του Λουδοβίκου ΙΔ΄ με τον υπουργό πολέμου του και βρήκε συγκεκριμένα ένα γράμμα για κάποιον Vivien de Bulonde.

Ο Bulonde ήταν στρατιωτικός, ο οποίος είχε τεθεί επικεφαλής μια επίθεσης στα ιταλικά σύνορα. Μόλις πληροφορήθηκε ότι τα αυστριακά στρατεύματα πλησίαζαν, έφυγε εγκαταλείποντας το πεδίο της μάχης και αφήνοντας πίσω του τραυματισμένους στρατιώτες.

Ο Λουδοβίκος διέταξε να φυλακιστεί, επιτρέποντάς του να βγαίνει στις επάλξεις κατά τη διάρκεια της ημέρας… φορώντας μία μάσκα.