Κάθε πρωί ο Σέρχιο Κάστρο γυρίζει στους δρόμους του Σαν Κριστόμπαλ ντε λας Κάσας, στο Μεξικό και παρηγορεί τους άτυχους της ζωής.

Τις προάλλες επισκέφθηκε τον Ντιέγκο Ραούλ Λόπες Σάντσες, ο οποίος έμεινε παράλυτος από το λαιμό και κάτω πριν από μερικούς μήνες ύστερα από ένα ατύχημα με τη μοτοσικλέτα του. Έπλυνε και έντυσε τον νεαρό άντρα και είπε μερικά λόγια στην απελπισμένη γυναίκα του.

Ο 72χρονος Κάστρο δεν είναι ούτε γιατρός ούτε ιερέας. Καλύπτει απλώς τα κενά στο δίχτυ ασφαλείας του Μεξικού, που είναι ιδιαίτερα προβληματικό στο Τσιάπας, στα νότια της χώρας, μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Την τελευταία δεκαετία, σημειώνει η απεσταλμένη της εφημερίδας Νιου Γιορκ Τάιμς στην περιοχή, διαδοχικές μεξικανικές κυβερνήσεις προσπαθούν να επεκτείνουν την πρόσβαση όλου του πληθυσμού στις υπηρεσίες υγείας. Αυτό που προσφέρει ο Κάστρο, όμως, υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες των κέντρων υγείας στην ύπαιθρο ή του Hospital de las Culturas, του κοινοτικού νοσοκομείου που άνοιξε στο Σαν Κριστόμπαλ πριν από τρία χρόνια.

Ο Δον Σέρχιο, όπως τον αποκαλούν, αφιερώνει μεγάλο μέρος του χρόνου του καθαρίζοντας τις πληγές που προκαλούνται από εγκαύματα ή τον διαβήτη. Δεν δέχεται χρήματα από τους ασθενείς του, «γιατί με τον τρόπο αυτό είναι ήρεμοι και θεραπεύονται πιο γρήγορα». Όταν συγκεντρώνει αρκετά χρήματα από δωρεές, βοηθά στην κατασκευή σχολείων στα χωριά.

Τον τελευταίο καιρό ασχολείται με την οικογένεια Λόπες. Παρόλο που ο 29χρονος Ντιέγκο Ραούλ είναι ασφαλισμένος, δεν υπάρχει ασθενοφόρο για να τον μεταφέρει στο κέντρο αποκατάστασης, μία ώρα μακριά, και η αίτησή του για επίδομα αναπηρίας έχει χαθεί στα πλοκάμια της γραφειοκρατίας. Ο Κάστρο χρησιμοποιεί χρήματα από τις δωρεές για τη φυσικοθεραπεία του, αλλά τα χρήματα αυτά τελειώνουν και αυτό που σκέπτεται τώρα είναι να ανοίξει ένα μικρό μαγαζί που ο Λόπες θα μπορεί να διαχειρίζεται από το σπίτι του.

Πολλοί από τους ασθενείς του Κάστρο είναι Μάγια από τις γύρω περιοχές, οι οποίοι είναι από τους πιο περιθωριοποιημένους κατοίκους της χώρας ύστερα από αιώνες καταπίεσης και διακρίσεων.

«Ο Κάστρο έχει οικοδομήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης με αυτούς τους ανθρώπους», λέει η Πατρίτσια Φερέρ, μια γιατρός από το Τουσκόν, που τον επισκέπτεται δύο φορές τον χρόνο και του δίνει προμήθειες.

Ο 29χρονος Βίκτορ Χιμένες Βισέντε επισκέφθηκε πρόσφατα μαζί με τον πατέρα του την κλινική του Κάστρο και του έδειξε μια ανοιχτή πληγή στο πόδι του που δημιουργήθηκε πριν από δέκα χρόνια και δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ επαρκώς. Ο Δον Σέρχιο του είπε πως το πόδι πρέπει πιθανότατα να ακρωτηριαστεί και του συνέστησε να μεταβεί το ταχύτερο στο νοσοκομείο. Δεν σταμάτησε όμως να σκέπτεται την περίπτωσή του. «Δεν μπορείς απλώς να διώχνεις αυτούς τους ανθρώπους και να τους ξεχνάς», λέει. «Τα προβλήματά τους παραμένουν στο υποσυνείδητό σου».

Η φτώχεια, η κακοδιαχείριση και η αμέλεια καθιστούν πολύ σύνθετη την περίθαλψη στο Τσιάπας. Τα κυβερνητικά προγράμματα για την ανίχνευση καρκίνου, φυματίωσης ή διαβήτη είναι ανεπαρκή, τα αποτελέσματα των εξετάσεων χάνονται, τα φάρμακα είναι λίγα. «Στο πολιτικό μας σύστημα, τα θέματα υγείας έχουν δευτερεύουσα θέση», λέει ο Έκτορ Οτσόα, διευθυντής μιας ερευνητικής ομάδας στο Σαν Κριστόμπαλ.

Στο Hospital de las Culturas, δεν υπάρχει ούτε ένας διερμηνέας για να συνεννοηθεί με τους συγγενείς των ιθαγενών. Ο διευθυντής του νοσοκομείου έχει πιο άμεσες προτεραιότητες: πώς να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο αριθμό ασθενών που βρίσκονται στην πτέρυγα των επειγόντων περιστατικών, πώς να επισκευάσει τα μηχανήματα και πώς να εξασφαλίσει ότι τα ιατρικά εφόδια δεν θα κλαπούν.

Πολλά από τα χωριά που εξυπηρετεί το νοσοκομείο είναι πολύ φτωχά, και «πολλοί θάνατοι οφείλονται στο γεγονός ότι ο κόσμος καταφεύγει πρώτα στα παραδοσιακά φάρμακα», λέει ο Μάρκο Αντόνιο Φλόρες Πέρες. «Όταν έρχονται σε μας, έχουν πολλές περιπλοκές».

Οι ανάγκες είναι τόσο μεγάλες, ώστε χρησιμοποιούνται οι υπηρεσίες οποιουδήποτε θέλει να βοηθήσει. Ανάμεσά τους, και του Κάστρο, του οποίου η ψυχολογική βοήθεια είναι ανεκτίμητη. «Δεν κάνουμε θαύματα, αλλά θεραπεύουμε ανθρώπους», λέει. «Δεν το βάζουμε κάτω».