«Η θάλασσα δεν ήταν ποτέ φιλική στον άνθρωπο», παρατηρούσε ο Τζόζεφ Κόνραντ και μάλλον είχε δίκιο όταν την έβλεπε ως συνεργό της ανθρώπινης αεικίνητης δραστηριότητας.

Για χιλιάδες χρόνια, τα νερά καλούσαν τον άνθρωπο να τα δαμάσει, προκαλώντας τα περιπετειώδη πνεύματα να βγουν στα ανοιχτά, συναντώντας πολλές φορές την καταδίκη τους.

Τα ίχνη μάλιστα από τους τολμηρούς αυτούς εξερευνητές, ανεμοδαρμένους θαλασσόλυκους και δαιμόνιους εμπόρους μπορούν ακόμα να βρεθούν στους πυθμένες των βυθών, με τον χρόνο να έχει παγώσει τα ναυάγια και τους δύτες να εξερευνούν πλέον κάθε σπιθαμή της καταστροφής.

Ο ΟΗΕ εκτιμά πλέον ότι υπάρχουν περισσότερα από 3 εκατομμύρια ναυάγια στους βυθούς των ωκεανών, με τις εκτιμήσεις να ξεφεύγουν από κάθε πρόβλεψή μας.

Χαμένα, κατεστραμμένα, βυθισμένα, τα ναυάγια αυτά αποτελούν πλέον αξιοθέατα μαγνητίζοντας τους ερασιτέχνες δύτες, τους υποβρύχιους αρχαιολόγους και τους κυνηγούς θησαυρών φυσικά…

«Ρωσικό ναυάγιο» – Ερυθρά Θάλασσα (αιγυπτιακή πλευρά)

Γνωστό απλώς ως «ρωσικό ναυάγιο», το μυστηριώδες βυθισμένο πλοίο ανακαλύφθηκε το 1988 σε βάθος 24 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Οι αρχικές εκτιμήσεις ότι επρόκειτο για την τράτα «Khanka» κρίθηκαν αβάσιμες όταν διαπιστώθηκε η παρουσία ηλεκτρονικού τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού: το σκάφος χρησιμοποιήθηκε μάλλον για κατασκοπευτικούς σκοπούς, με το γεγονός ότι οι Σοβιετικοί συνήθιζαν να μετατρέπουν στη δεκαετία του ’50 εμπορικά πλοία σε κατασκοπευτικά οχήματα να ενισχύει την πεποίθηση…

«Doty» – Λίμνη Μίσιγκαν, ΗΠΑ

Τον Οκτώβριο του 1898, μια τρομακτική καταιγίδα θα έστελνε στον πάτο του βυθού μπόλικα πλοιάρια στη λίμνη Μίσιγκαν. Ένα από αυτά, το «Doty», το τελευταίο γιγαντιαίο ατμόπλοιο που μετέφερε αγαθά στη λίμνη, ανακαλύφθηκε τον Ιούνιο του 2010, μένοντας χαμένο για 112 χρόνια!
Το μεγαλύτερο ξύλινο σκάφος που είχε δει ποτέ η λίμνη βρέθηκε σε βάθος 91 μέτρων, με το ναυάγιο να παραμένει άθικτο: μέχρι και τα εμπορεύματα που μετέφερε ήταν ανέγγιχτα. Το δριμύ ψύχος του μεγάλου βάθους άφησε το ναυάγιο ανεπηρέαστο από τη φθορά…

«SS President Coolidge» – Νότιος Ειρηνικός

Το «Coolidge» ήταν ένα από τα πλέον πολυτελή υπερωκεάνια που κατασκευάστηκαν ποτέ, με την ένδοξη ιστορία του να παίρνει τέλος απρόοπτα το 1941, όταν ανακατασκευάστηκε για να μεταφέρει τα αμερικανικά στρατεύματα στις πολεμικές τους ανάγκες. Στην προσπάθεια να προσεγγίσει όμως το λιμάνι του Espiritu Santo στις 26 Οκτωβρίου 1942, το πλοίο θα έπεφτε σε δύο νάρκες, με τις απώλειες σε ζωές να περιορίζονται ωστόσο σε δύο, καθώς τα στρατεύματα έφτασαν με ασφάλεια στη στεριά. Το «Coolidge» αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο ναυάγιο του είδους του από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και είναι εύκολα προσβάσιμο, ενώ το 2007 περιλήφθηκε στα 10 κορυφαία ναυάγια για scuba diving…

«Umbria» – Ερυθρά Θάλασσα

Οι δύτες το αποκαλούν «το καλύτερο ναυάγιο του κόσμου», κι αυτό γιατί αποτελεί το απόλυτο μέρος για να εξερευνήσει κανείς ένα γνήσιο κομμάτι ιστορίας: το σκάφος παραμένει άθικτο στο μεγαλύτερο μέρος του, μόνο το ξύλινο κατάστρωμα έχει φθαρεί από τα χρόνια. Ντεμπούταρε στο νερό τον Δεκέμβριο του 1911 ως κρουαζιερόπλοιο, ενώ λίγο αργότερα θα το αποκτούσαν οι Ιταλοί και θα το χρησιμοποιούσαν για να μεταφέρουν στρατεύματα στην Ανατολική Αφρική. Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, πριν ωστόσο η Ιταλία κηρύξει επισήμως τον πόλεμο στους Συμμάχους, το σκάφος ερευνήθηκε από τις βρετανικές Αρχές της Ερυθράς Θάλασσας και βρέθηκαν τόνοι από εκρηκτικά και οπλισμό. Την επίμαχη νύχτα λοιπόν ο ιταλός κυβερνήτης του σκάφους πληροφορείται από το ράδιο για τη συμμετοχή της Ιταλίας στις εχθροπραξίες του Β’ Παγκοσμίου και χωρίς να χάσει χρόνο βυθίζει το «Umbria» κάτω από τις μύτες των βρετανικών Αρχών: περίπου 360.000 βόμβες θα έβρισκαν το νέο τους σπίτι στα βάθη της Ερυθράς Θάλασσας…

«Bianca C» – Λιμάνι Αγίου Γεωργίου, Καραϊβική

Με το τιμητικό παρατσούκλι «ο Τιτανικός της Καραϊβικής», το πολυτελές υπερωκεάνιο «Bianca C» αποτελεί το μεγαλύτερο ναυάγιο (180 μέτρα) που μπορεί κανείς να επισκεφτεί σε θερμά νερά. Τον Οκτώβριο του 1961, μια έκρηξη συγκλόνισε το μηχανοστάσιο του σκάφους, με πλήρωμα και επιβάτες να το εγκαταλείπουν άρον-άρον: δύο μέρες μετά, και αφού η φωτιά μαινόταν πάνω στο πλοίο, το «Bianca C» αποτραβήχτηκε απρόθυμα στον βυθό του λιμανιού St George, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα σε βάθος 50 μέτρων.

«Defiance» – Λίμνη Χιουρόν, ΗΠΑ



Η λίμνη Χιουρόν της Βόρειας Αμερικής φιλοξενεί αναρίθμητα ναυάγια, κάποια από τα οποία μάλιστα έχουν και ιστορική αξία, με τα παγωμένα νερά της να συντελούν στην εκπληκτική διατήρησή τους. Τον Οκτώβριο του 1854 λοιπόν το «Defiance» βυθίστηκε με το φορτίο των σιτηρών που μετέφερε, όταν μέσα στην ομίχλη συγκρούστηκε με άλλο πλοίο. Μέσα σε 15 λεπτά το καράβι αποτραβήχτηκε στον υδάτινο τάφο του, όπου και παραμένει σχεδόν άθικτο…

«RMS Rhone» – Salt Island, Βρετανικές Παρθένες Νήσοι



Τον Οκτώβριο του 1867, στο τέλος ακριβώς της περιόδου των τυφώνων του Ατλαντικού, το «RMS Rhone» χτυπιόταν από τον τελευταίο τυφώνα της χρονιάς, τον San Narciso. Παγιδευμένο μέσα στο λιμάνι του Salt Island από την καταιγίδα, το πλοίο θα χτυπούσε στα βράχια, θα κοβόταν στα δυο και θα έπαιρνε μαζί του στον βυθό τους επιβάτες του, που ήταν μάλιστα δεμένοι στα κρεβάτια τους, κατά τα μέτρα προστασίας της εποχής: μόνο 25 άτομα από το πλήρωμα κατάφεραν να επιβιώσουν. Το ναυάγιο αποτελεί σήμερα δημοφιλέστατο τόπο για scuba…

«Sweepstakes» – Καναδάς

Το ορατό και με το μάτι «Sweepstakes» είναι το καλύτερα διατηρημένο ναυάγιο σκούνας του 19ου αιώνα. Το μέγιστο βάθος που φτάνει το ναυάγιο είναι μόνο τα 7 μέτρα, κάνοντάς το εντελώς προσβάσιμο σε όλους, γι’ αυτό και είναι το στολίδι του θαλάσσιου πάρκου Fathom Five National Marine Park. Κατασκευασμένη το 1867, η 36 μέτρων σκούνα μετέφερε αποκλειστικά κάρβουνο στα 18 χρόνια της λειτουργίας της, πριν τη βύθισή της δηλαδή στο λιμάνι Big Tub του Καναδά…

«Το Πλοίο Φάντασμα» – Βαλτική Θάλασσα

Το «Ghost Ship» ανακαλύφθηκε συμπτωματικά το 2003 από μια εξερευνητική αποστολή που αναζητούσε στη Βαλτική ένα σουηδικό αεροσκάφος της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η αρχαιολογική έρευνα του 2010 αποκάλυψε ότι το σκάφος κατασκευάστηκε γύρω στα 1650, με τις εκτιμήσεις των ερευνητών να το θέλουν ολλανδικό εμπορικό. Οι ιδιαίτερες συνθήκες μάλιστα της Βαλτικής, με την ανεπαίσθητη παλίρροια και την ελάχιστη αλμυρότητα των νερών, την κάνουν ιδανική για διατήρηση ναυαγίων, γι’ αυτό και φιλοξενεί μερικά από τα αρχαιότερα και πλέον καλοδιατηρημένα ναυάγια του πλανήτη…

«Vasa» – Μουσείο Vasa, Στοκχόλμη, Σουηδία

Το πλέον περίφημο ναυάγιο που βρέθηκε ποτέ στη Βαλτική δεν ήταν άλλο από τη σουηδική πολεμική ναυαρχίδα «Vasa». Κατασκευασμένη για να υμνήσει τη δόξα του βασιλιά Γουσταύου Αδόλφου μεταξύ 1626-1628, δεν λυπήθηκαν τα έξοδα σε διακόσμηση και εξοπλισμό. Κι όμως, στο παρθενικό της ταξίδι θα βυθιζόταν, λιγότερο μάλιστα από ένα ναυτικό μίλι έξω από το λιμάνι! Όταν βρέθηκε λοιπόν το ναυάγιο στη δεκαετία του 1950, η σουηδική κυβέρνηση αποφάσισε να το σώσει από τη λήθη, με την τιτάνια επιχείρηση για την ανάσυρσή του να λαμβάνει χώρα το 1961, με χιλιάδες τεχνουργήματα να εντοπίζονται, καθώς φυσικά και ανθρώπινα απομεινάρια. Παρά το γεγονός ότι παρέμεινε σχεδόν 350 χρόνια κάτω από το νερό, η κατάστασή του ήταν τόσο καλή που μπορείς ακόμα να διακρίνεις την ξυλόγλυπτη διακόσμησή του! Χρειάστηκαν περισσότεροι από 18 μήνες, 1.300 δύτες και 18 καταδυτικές αποστολές για να το φέρουν στο φως, με το μουσείο που το φιλοξενεί σήμερα να είναι πλέον ένα από τα δημοφιλέστερα της Σουηδίας…

Εκτός συναγωνισμού: «Τιτανικός» – Βόρειος Ατλαντικός Ωκεανός

Ως το πλέον περίφημο ναυάγιο όλων των εποχών, το θρυλικό -αν και αδικοχαμένο- κρουαζιερόπλοιο θα βρισκόταν το 1985, κοντά στο Newfoundland, σε βάθος 3,6 χιλιομέτρων. Ο υγρός τάφος για τους επιβάτες του είχε μάλιστα κοπεί στα δύο, με την εξερευνητική αποστολή να μένει έκπληκτη. Σύμφωνα με τις νεότερες εκτιμήσεις, ο σκελετός του «Τιτανικού» θα καταρρεύσει μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, αφήνοντας σκουριασμένα συντρίμμια στον πυθμένα του ωκεανού…