Με επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Συνηγόρων του Παιδιού (ENOC), ζητεί να θέσει η ΕΕ ως υψηλή προτεραιότητα την ασφάλεια των παιδιών-προσφύγων, καθότι, όπως διαπιστώνει, «τα παιδιά δεν έχουν κεντρικό ρόλο στις πολιτικές της ΕΕ» και προτείνει Σχέδιο Δράσης.
«Το 1/3 του συνόλου των προσφύγων και μεταναστών που ήρθαν στην Ευρώπη το 2015 ήταν παιδιά. Οι ιστορίες που ακούσαμε στις επισκέψεις μας στους ξενώνες ασυνόδευτων ανηλίκων του Βόλου, της Αλεξανδρούπολης, της Λέσβου και αλλού είναι συγκλονιστικές. Η Πολιτεία πρέπει να κάνει ό,τι είναι δυνατό για να προστατέψει τα παιδιά από την εκμετάλλευση και την κακοποίηση», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Βοηθός Συνήγορου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Γιώργος Μόσχος.
Το ENOC υπογραμμίζει μεταξύ άλλων πως «η Ευρώπη παραβιάζει τις θεμελιώδεις αρχές των δικαιωμάτων των παιδιών και αδυνατεί να προστατέψει τα παιδιά που ταξιδεύουν στην Ευρώπη. Τα παιδιά πεθαίνουν στη θάλασσα και στις ακτές της Ευρώπης και βρίσκονται σε κίνδυνο εμπορίας, παράνομης διακίνησης, εκμετάλλευσης, ανιθαγένειας, ασθενειών και αποχωρισμού από την οικογένεια. Ενώ ταξιδεύουν με τις οικογένειές τους ή ασυνόδευτα, τα παιδιά συχνά αντιμετωπίζουν υποσιτισμό, σωματική και ψυχική ταλαιπωρία, προβλήματα υγείας και πρόνοιας, έλλειψη ενημέρωσης και ανασφάλεια.
Τα κέντρα υποδοχής και διέλευσης δεν είναι εξοπλισμένα για να φιλοξενήσουν ανθρώπους σε συνθήκες χειμώνα. Ακόμα και όταν έχουν φτάσει στη χώρα προορισμού, δεν διασφαλίζεται η πρόσβασή τους σε ένα ασφαλές περιβάλλον διαβίωσης, στην εκπαίδευση και σε ψυχολογική υποστήριξη. Τα παιδιά μένουν σε ασταθές περιβάλλον για πάρα πολύ καιρό, κάτι που τα εμποδίζει να ανακάμψουν από όσα έχουν υποστεί. Τέτοιες καθυστερήσεις στην ανάπτυξη κατά τη διάρκεια ζωής ενός παιδιού είναι απαράδεκτες. Σε ορισμένες χώρες δεν υφίσταται θεσμικά η επιτροπεία των ασυνόδευτων ανηλίκων, ενώ εξακολουθούν να εφαρμόζονται διαφορετικές μορφές κράτησης ανηλίκων που μετακινούνται».
Τα ασυνόδευτα παιδιά που φθάνουν στην Ευρώπη χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: αυτά που έχουν οικογένειά σε κάποιο ευρωπαϊκό κράτος, αυτά που ταξιδεύουν με γνωστούς ή μακρινούς συγγενείς και αυτά που ταξιδεύουν μόνα τους, ακολουθώντας μια ομάδα που βρήκαν στο δρόμο. Τα πρώτα, κανονικά, έπρεπε να ενώνονται αυτόματα με τις οικογένειές τους, αλλά υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις. Συχνά τα παιδιά φοβούνται πως θα εγκλωβιστούν και φεύγουν από τη δομή φιλοξενίας και ξαναμπαίνουν στο ταξίδι. Η δεύτερη κατηγορία παιδιών επίσης δε θέλει να μείνει στην Ελλάδα. Η τρίτη, είναι η πιο ευάλωτη ομάδα, με τους εκμεταλλευτές κάθε είδους να τους περιμένουν στο δρόμο, εξηγεί ο κ. Μόσχος.
Σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης της ENOC πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα παιδιά στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης της ΕΕ και να αξιοποιηθούν καλύτερα οι νόμιμες δυνατότητες εισόδου στην ΕΕ, για παράδειγμα οικογενειακής επανένωσης, να αυξηθεί η ποσόστωση μετεγκατάστασης και έκδοσης νομιμοποιητικών εγγράφων για ανθρωπιστικούς λόγους. Επίσης, οι προϋποθέσεις για τη χρηματοδοτική ενίσχυση προς τρίτες χώρες θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη διάσταση των δικαιωμάτων του παιδιού, όπως διασφάλιση του δικαιώματος στην εκπαίδευση και διάθεση συστημάτων παιδικής προστασίας. Η ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να αναπτύξουν ελάχιστες προδιαγραφές για τα κέντρα έκτακτης ανάγκης, υποδοχής και διέλευσης και να παρέχουν βοήθεια σε κράτη-μέλη της ΕΕ και εκτός ΕΕ, ώστε να πληρούν τις προδιαγραφές αυτές, οι οποίες θα πρέπει να αποτελούν κατευθυντήριες αρχές για τα hot spots που θα συσταθούν σε Ιταλία και Ελλάδα.
Τέλος, προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες για τα παιδιά που μετακινούνται, είναι απαραίτητη η συλλογή ολοκληρωμένων στοιχείων και η κοινοποίησή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
