Η παγκόσμια ιστορία βρίθει από φρικιαστικά περιστατικά μαζικών εξοντώσεων και βίαιων ξεριζωμών, καθώς τα έθνη-κράτη πάλευαν ανέκαθεν για φυλετική καθαρότητα και πολιτισμική ομοιογένεια.
Κι έτσι αμέτρητοι λαοί και φυλές μετρούν τραγικά χρονικά στην ιδιαίτερη ιστορία τους, τα οποία δυστυχώς ξεχνιούνται, υποκύπτοντας συνήθως στο βάρος ακόμα μαζικότερων δολοφονιών που στέκουν μνημεία θηριωδίας.
Αφήνοντας τη συζήτηση για την κλίμακα των γεγονότων κατά μέρος, οι λιγότερο γνωστές εθνοκαθάρσεις πυροδοτήθηκαν ωστόσο από τα ίδια ακριβώς αισθήματα ρατσιστικού μίσους, ιδεοληψιών και προκαταλήψεων όπως ακριβώς και τα ανατριχιαστικότερα σε μέγεθος αντίστοιχά τους…
Η εκκαθάριση των Χάιλαντς
Όταν η σκοτσέζικη Εξέγερση των Ιακωβιτών καταπνίγηκε στο αίμα το 1745, αυτό έμελλε να σημάνει και το τέλος της παραδοσιακής ζωής στα σκοτσέζικα Υψίπεδα. Πίσω από την πρόφαση της κοινωνικής και αγροτικής μεταρρύθμισης, οι αμέτρητοι κολίγοι των Χάιλαντς εκδιώχθηκαν βίαια από τα πατρώα εδάφη και πλέον έπρεπε να φτιάξουν μια νέα ζωή είτε στις πόλεις του Ηνωμένου Βασιλείου είτε στον Νέο Κόσμο, όπως υποδείκνυαν με νόημα οι Βρετανοί.
Το πρώτο κύμα του εκτοπισμού ξεκίνησε επισήμως το 1780, όταν οι νέοι γαιοκτήμονες απέκτησαν πλήρη έλεγχο των εδαφών αλλά και των ανθρώπων που δούλευαν τη γη, αν και τα εδάφη προορίζονταν τώρα για βοσκοτόπια και όχι για καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Η εκκαθάριση ήταν ευρύτατη και ο ξεριζωμός τελειωτικός: οι Σκοτσέζοι απαγορευόταν τώρα να φορούν τα παραδοσιακά κιλτ τους και να παίζουν την γκάιντα(!), την ίδια ώρα που έχασαν κάθε τίτλο κυριότητας στη γη τους. Αρκεί να αναφερθεί ότι μία και μόνο μία γυναίκα, η Κόμισσα του Σάντερλαντ, κατείχε τώρα ένα εκατομμύριο στρέμματα, πετώντας έτσι έξω κάπου 15.000 κολίγους από τα προγονικά τους εδάφη.
Οι πολιτισμικές επιπτώσεις για τους Σκοτσέζους ήταν τεράστιες και μαύρες, καθώς ο παραδοσιακός τρόπος ζωής των κοινοτήτων τους με τα πλίνθινα σπίτια, την ανταλλακτική οικονομία και τους συνεταιρισμούς που διατηρήθηκε αναλλοίωτος από τον 12ο αιώνα μέχρι και τα τέλη του 19ου, ήταν τώρα παρελθόν. Οι ξεριζωμένες και καταστραμμένες οικογένειες έπρεπε να ζήσουν αλλιώς και για να διασφαλίσουν οι Βρετανοί ότι κανείς δεν θα σκεφτόταν να επιστρέψει στα Χάιλαντς, συνήθιζαν να καίνε τα χωριά κάνοντας στάχτη τον τοπικό πολιτισμό…
Η Σφαγή της Τρίπολης
Η μάχη που έμεινε στην Ιστορία ως Σφαγή της Τρίπολης (1911) κατέχει την αμφιβόλου ηθικής διάκριση να είναι η πρώτη αεροπορική επιδρομή που έβλεπε ποτέ ο κόσμος, με τις βόμβες να βάλλουν από αέρος την οθωμανική επαρχία της Λιβύης: τις βόμβες τις έριχναν μάλιστα με τα χέρια και από κείνη τη στιγμή, ο πόλεμος άλλαξε για πάντα. Όπως και η Λιβύη βέβαια.
Μακριά από τα ισχυρά προπύργια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι επιτιθέμενοι Ιταλοί πίστεψαν ότι θα γίνονταν δεκτοί από τον τοπικό πληθυσμό ως απελευθερωτές, καθώς έδιωξαν τον οθωμανό κατακτητή. Όταν όμως είδαν από πρώτο χέρι ότι μόνο έτσι δεν ήταν, άρχισαν τις εκδικητικές επιχειρήσεις εκτοπισμού: κάπου 100.000 άνθρωποι ξεριζώθηκαν ή μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, με αναρίθμητους ακόμα να πεθαίνουν από λιμούς και κακουχίες. Η Λιβύη ήταν τώρα ιταλικό έδαφος και σύντομα ιταλοί έποικοι εγκαταστάθηκαν εκεί, μετατρέποντας τη χώρα σε ένα νέο πεδίο μάχης, καθώς ο τοπικός πληθυσμός εξεγέρθηκε στην καταπίεση και τον εκτοπισμό.
Τα παγκόσμιου βεληνεκούς γεγονότα των επόμενων δεκαετιών επισκίασαν το δράμα των Λίβυων και τα δεινά που υπέφεραν από τους Ιταλούς, με την εθνοκάθαρση ολόκληρων πόλεων να συντελείται στο περιθώριο της επίσημης Ιστορίας. Μετά ήρθε ο Ψυχρός Πόλεμος, όταν οι Ιταλοί επέστρεψαν δηλαδή στο άρμα των Συμμάχων, και κατόπιν ο Μουαμάρ Καντάφι έκλεβε τα πρωτοσέλιδα, αφήνοντας στο περιθώριο της ειδησεογραφίας τις ιταλικές εκτοπίσεις που άλλαξαν μια για πάντα το πρόσωπο αλλά και τη μοίρα ενός πολύπαθου έθνους…
Ο εκτοπισμός των Τσαγκόσιων
Ο βίαιος ξεριζωμός των γηγενών Τσαγκόσιων από τα πατρώα εδάφη τους ξεκίνησε μια ωραία πρωία όταν οι Βρετανοί μάζεψαν τα σκυλιά των ντόπιων και τα σκότωσαν μπροστά στα μάτια τους. Τα σκυλιά ήταν φυσικά εκπαιδευμένοι και ικανοί ψαράδες που επέτρεπαν στον φιλήσυχο ντόπιο πληθυσμό να ζει στα νησάκια του Αρχιπελάγους Τσαγκός του Ινδικού Ωκεανού για αιώνες τρεφόμενος αποκλειστικά με ψάρια και καλλιεργώντας έναν παραδοσιακό και ήρεμο τρόπο ζωής που ο Δυτικός μόνο να ζηλέψει μπορούσε.
Και τότε, το 1973, ο αποικιοκράτης Βρετανός που είχε διεκδικήσει και υφαρπάξει με το έτσι θέλω τα νησάκια του Αρχιπελάγους αποφάσισε να τα νοικιάσει στις ΗΠΑ για να φτιάξει εκεί η υπερδύναμη τη νέα της στρατιωτική βάση, εντελώς απαραίτητη για τους Αμερικανούς που ήθελαν να μετατραπούν σε τοποτηρητή της Μέσης Ανατολής. Ό,τι ακολουθεί, είναι μια ανατριχιαστική ιστορία ξεριζωμού ενός λαού με το έτσι θέλω. Αφού λοιπόν εξόντωσαν τα σκυλιά των αυτοχθόνων, μάζεψαν τους Τσαγκόσιους από τη νήσο Ντιέγκο Γκαρσία και τους μετέφεραν με τις βάρκες σε μια άγονη ατόλη 1.600 χιλιόμετρα μακριά από τη χώρα τους. Εκεί έπρεπε να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους, αν και αυτό ήταν σχεδόν αδύνατο, καθώς η παραδοσιακή κοινότητα βασιζόταν όπως είπαμε στα εκπαιδευμένα σκυλιά για το ψάρεμα και τη γη είχαν να την καλλιεργήσουν αιώνες.
Το απόρρητο σχέδιο των Αγγλο-Αμερικάνων από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 αποχαρακτηρίστηκε πρόσφατα, όταν έμαθε έντρομη η οικουμένη το μαύρο πλάνο των Δυτικών για το τοπικό στοιχείο. Ούτε λίγο ούτε πολύ, είχαν αποφασίσει να ερημώσουν το νησί από κάθε μορφή ζωής, αφήνοντας μόνο γλάρους ζωντανούς, μιας και οι Αμερικανοί δεν ήθελαν γηγενείς να περιφέρονται έξω από τη βάση τους.
Οι εναπομείναντες Τσαγκόσιοι παλεύουν για επιστροφή στα πατρώα τους εδάφη, αν και οι ΗΠΑ έχουν νοικιάσει το νησί μέχρι τον Δεκέμβριο του 2036 και δεν φαίνονται διατεθειμένοι να επιτρέψουν στους γηγενείς να επιστρέψουν, παρά το γεγονός ότι σε καμιά άλλη βάση τους δεν έχει ερημωθεί ο τόπος τριγύρω! Από την παγκόσμια κατακραυγή και τις τραγικές συνθήκες φτώχειας και ανέχειας όπου ζουν όσοι Τσαγκόσιοι επιβίωσαν, οι Αμερικανοί επιτρέπουν πια σε 15 ηλικιωμένους της φυλής να επισκέπτονται το Ντιέγκο Γκαρσία μια φορά τον χρόνο για θρησκευτικούς λόγους…
Ο Καναδάς εκδιώκει τους ιαπωνικής καταγωγής πολίτες του
Την ώρα που οι φρικιαστικότατες περιπέτειες των χιλιάδων ιαπωνικής καταγωγής Αμερικανών κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου είναι επίσης παραγνωρισμένες, ακόμα πιο άγνωστη είναι η μοίρα των Γιαπωνέζων του Καναδά, οι οποίοι όχι μόνο υπέφεραν τα πάνδεινα κατά τον πόλεμο, αλλά μετά το τέλος του εκδιώχτηκαν κιόλας από τη χώρα και στάλθηκαν πακέτο στην ισοπεδωμένη Ιαπωνία, την οποία οι περισσότεροι δεν είχαν δει φυσικά ποτέ.
Με το που κήρυξε ο Καναδάς τον πόλεμο στην Ιαπωνία, ο αρχιστράτηγος Κεν Στιούαρτ διακήρυξε: «Από στρατιωτικής πλευράς, οι Ιάπωνες Καναδοί δεν αποτελούν τον παραμικρό κίνδυνο για την εθνική ασφάλεια της χώρας». Όχι ότι τα λόγια του έπιασαν τόπο και ήδη από τον Φεβρουάριο του 1942 η εντολή είχε δοθεί για μετεγκατάσταση όλων των ιαπωνικής καταγωγής πολιτών σε «προστατευόμενες περιοχές»: χιλιάδες άνθρωποι έπρεπε να πάρουν ό,τι μπορούσαν μέσα σε μερικές ώρες και να μεταφερθούν με τρένα σε ερημωμένες πόλεις. Χωρίς νερό και ηλεκτρικό, οι πόλεις-φαντάσματα της Βρετανικής Κολούμπια μετατράπηκαν σε κέντρα κράτησης για 20.800 Καναδο-Ιάπωνες, με τους 13.000 μάλιστα από αυτούς να έχουν γεννηθεί στον Καναδά. Όσο για τις περιουσίες τους, εκποιήθηκαν ώστε να χρηματοδοτηθεί η μεταστέγασή τους!
Τα δεινά τους δεν τέλειωσαν βέβαια με το πέρας του πολέμου, όταν και είχαν πια δύο επιλογές: ή να αποδείξουν την αφοσίωσή τους στον Καναδά και να μετακομίσουν εθελοντικά στα ανατολικά ερημοτόπια της χώρας ή να εκπατριστούν στην Ιαπωνία, παρά το γεγονός ότι ένα καλό ποσοστό από αυτούς τη μόνη χώρα που ήξεραν ήταν ο Καναδάς. Περίπου 4.000 άνθρωποι, γέννημα-θρέμμα του Καναδά οι περισσότεροι και ένα καλό ποσοστό κάτω των 16 ετών, εξορίστηκαν στην Ιαπωνία, αν και το 1949 τους επιτράπηκε τελικά να επιστρέψουν, όχι όμως όπου ήθελαν, παρά μόνο στη Βρετανική Κολούμπια που είχαν φτιάξει τα παραπήγματά τους. Οι περιοριστικοί νόμοι κατά των ιαπωνικής καταγωγής καναδών πολιτών διατηρήθηκαν μέχρι το 1967…
Η Μεγάλη Πορεία των Ναβάχο
Το 1863 η αμερικανική κυβέρνηση έφτιαξε νέο οχυρό μέσα στα ιερά εδάφη των Ναβάχο στα βόρεια της Αριζόνα. Κάτω από τις άμεσες εντολές της ηγεσίας της χώρας, θα ξεκινούσε μια νέα περίοδος επιθετικότητας και βίας κατά του ντόπιου στοιχείου της Αμερικής με σκοπό να τους εκδιώξουν από τα πατρώα εδάφη. Αντί για ολομέτωπο πόλεμο όμως, τώρα οι λευκοί στρατιώτες κατέστρεφαν τις ινδιάνικες καλλιέργειες και τους οπωρώνες, έκαιγαν τα αποθέματα τροφής και σκότωναν τα ζώα της κτηνοτροφίας. Ιδιαίτερη αμοιβή δινόταν μάλιστα σε όποιον φαντάρο έφερνε στο στρατόπεδο ινδιάνικο άλογο ή μουλάρι, καθώς ήξεραν ότι οι αυτόχθονες βασίζονταν άμεσα στα ζώα αυτά. Μέχρι την επόμενη χρονιά, χιλιάδες Ναβάχο υπέκυψαν στις κρατικές διαθέσεις αφήνοντας τη μοίρα της ζωής τους στα χέρια της αποικιοκρατικής διοίκησης.
Η άνευ όρων παράδοση των Ναβάχο συνοδεύτηκε από τον μαζικό εκτοπισμό χιλιάδων Ινδιάνων από τα προγονικά εδάφη τους. Η Μεγάλη Πορεία των Ναβάχο, όπως έμεινε γνωστός ο τραγικός ξεριζωμός τους και η μετεγκατάστασή τους σε καταυλισμό στο Νέο Μεξικό, είδε 11.470 ανθρώπους να εγκαταλείπουν τις εστίες τους και να βαδίζουν περισσότερα από 500 χιλιόμετρα με τα πόδια. Εκατοντάδες πέθαναν από τις κακουχίες, τον ηθελημένο υποσιτισμό αλλά και τις σφαίρες του ομοσπονδιακού στρατού όταν κάποιος ξέμενε πίσω από την πομπή του ζοφερού καραβανιού: υπολογίζονται σε 2.300 θάνατοι.
Τα δεινά δεν τέλειωσαν βέβαια στην πορεία, καθώς με το που έφτασαν στον κρατικό καταυλισμό του Νέου Μεξικού, το μόνο που αντίκρισαν ήταν τα σπίτια από καλάμια και κλαδιά που τους είχε φτιάξει η κυβέρνηση, αλλά και κάτι απομεινάρια σκηνών. Στον ίδιο καταυλισμό μεταφέρθηκαν και όσοι Απάτσι γλίτωσαν από τα πυρά και το μένος του λευκού, μετρώντας άλλη μια τραγική πορεία που αποδεκάτισε όσους Ινδιάνους γλίτωσαν από τον επεκτατισμό του λευκού Αμερικανού. Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν τόσο τραγικές που το 1868 η αμερικανική κυβέρνηση, βλέποντας τους Ινδιάνους να πεθαίνουν από τις ασθένειες αλλά και το μολυσμένο νερό της περιοχής, έδειξε ψήγματα ανθρωπιάς και τους κάλεσε να επιστρέψουν στα ίδια εδάφη από τα οποία τους ξερίζωσε πέντε χρόνια πρωτύτερα! Χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν για το τίποτα…
