Ένα πρότυπο, σε διεθνές επίπεδο, έργο, το οποίο δίνει οριστική λύση στο πρόβλημα διαχείρισης των απορριμμάτων της Σόφιας εγκαινιάστηκε την Δευτέρα 20 χλμ. έξω από τη βουλγαρική πρωτεύουσα από τον πρωθυπουργό της χώρας Μπόικο Μπορίσοφ, την υπουργό Περιβάλλοντος της χώρας Ιβελίνα Βασίλεβα και τη δήμαρχο της πρωτεύουσας Γιοβάνκα Παντόκοβα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο, στο είδος του, έργο στην Ευρώπη, κόστους περί τα 100 εκατ. ευρώ, με έντονο ελληνικό χρώμα, καθώς η κατασκευή του έγινε από ελληνικά «χέρια», με τις πλέον καινοτόμες περιβαλλοντικές προδιαγραφές.

Η Σόφια, μία πόλη 1,2 εκατ. κατοίκων βίωνε μία ζοφερή, αντίστοιχη με την ελληνική, πραγματικότητα, όπου οι χωματερές είχαν γίνει ο εφιάλτης της πόλης, ενώ επικρατούσε σοβαρή έλλειψη συνεννόησης, κάτω από την σκιά βαρύτατων ευρωπαϊκών προστίμων. Οι αρμόδιοι φορείς αναγκάστηκαν να λάβουν την απόφαση να συνεργαστούν και με τη βοήθεια της Ε.Ε. να υλοποιήσουν το έργο μέσα στο χρονικό διάστημα ρεκόρ των 21 μηνών, αποφασίζοντας από κοινού για το τι ακριβώς ήθελαν να κάνουν και πού, προκειμένου να δώσουν οριστική λύση στο πρόβλημα. «Δεν πρέπει να επιτρέπουμε σε προσωπικές φιλοδοξίες να δοκιμάζουν την υγεία και τα οικονομικά μίας πόλης», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, κατά την τελετή των εγκαινίων, επισημαίνοντας ότι «ξεπεράστηκαν σημαντικές πολιτικές αντιπαραθέσεις προκειμένου να προωθηθεί το έργο».

Η καινοτόμα μονάδα διαχείρισης, υλοποιήθηκε από ελληνική κοινοπραξία, με τη συμβολή περίπου 300 εργαζομένων, εκ των οποίων οι περίπου 120 Έλληνες ειδικοί. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας αναμένεται να απασχοληθούν άμεσα περίπου 120 εργαζόμενοι, ενώ έμμεσα αναμένεται να απασχοληθούν περίπου άλλα 60.

Σε πρώτη φάση ο κύριος όγκος των απορριμμάτων των κατοίκων της Σόφιας πρόκειται να δημιουργεί καύσιμο και να διατίθεται για την κάλυψη μέρους των ενεργειακών αναγκών της τσιμεντοβιομηχανίας, ενώ στα πλάνα της Σόφιας είναι η μελλοντική αξιοποίησή του για την τηλεθέρμανση των κτιρίων της πόλης. Ταυτόχρονα, ποσοστό μεταξύ 4 – 10% των απορριμμάτων της πρόκειται να ανακυκλώνονται.

Η δήμαρχος της Σόφιας Γιοβάνκα Παντόκοβα, εξαίροντας τη συμβολή του δημοτικού συμβουλίου για την προώθηση των διαδικασιών σε σχέση με την εξεύρεση πόρων και τεχνογνωσίας από ευρωπαϊκούς φορείς, έκανε λόγο για το μεγαλύτερο έργο της χώρας, με δημόσια χρηματοδότηση, για τα τελευταία 25 χρόνια. «Πρόκειται για ένα όνειρο το οποίο εκπληρώθηκε», ανέφερε, καθώς όπως είπε, «το πρόβλημα της διαχείρισης απορριμμάτων της πόλης λύθηκε για δεκαετίες, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα καθαρό αέρα και ένα υγιές περιβάλλον», αφού πληροί τις πλέον σύγχρονες φιλικές προς το περιβάλλον και την υγεία των εργαζομένων πρακτικές.

«Το έργο αποτελεί την πιο προηγμένη μονάδα διαχείρισης αποβλήτων στην περιοχή των Βαλκανίων και ένα από τα πιο προηγμένα στην Ευρώπη, ενώ είναι συμβατό με τις αυστηρότερες προδιαγραφές της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας», δήλωσε ο εκ των επικεφαλής της κατασκευάστριας κοινοπραξίας Άκτωρ – Ηλέκτωρ Λεωνίδας Μπόμπολας, τονίζοντας ότι «τα καλά αποτελέσματα επιτυγχάνονται μόνο με εντατικές συνεργασίες».

Από την πλευρά της, η βουλγαρικής καταγωγής επίτροπος προϋπολογισμού της Ε.Ε. Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα εκπροσωπώντας τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, έκανε λόγο για ρεκόρ απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων εκ μέρους της Βουλγαρίας, καθιστώντας τη χώρα 8η μεταξύ όλων των χωρών της Ε.Ε., ενώ ταυτόχρονα κατάφερε να απαλλαχθεί και από ένα βαρύτατο ευρωπαϊκό πρόστιμο.

Ο Λάσλοβ Μπαρανγιάι εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η οποία έχει δανειοδοτήσει για έργα στη γείτονα χώρα συνολικό ποσό της τάξης των 600 εκατ. ευρώ, έκανε λόγο για «έργο ορόσημο», τονίζοντας επίσης την παροχή τεχνογνωσίας προς τον δήμο Σόφιας, εκ μέρους της τράπεζας.

Όσον αφορά τα τεχνικά χαρακτηριστικά, σε 410.000 τόνους διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) ετησίως ανέρχεται η δυναμικότητα της Μονάδας Μηχανικής και Βιολογικής Επεξεργασίας.

Τα παραγόμενα προϊόντα είναι ανακυκλώσιμα υλικά (χαρτιά, πλαστικά, μέταλλα, γυαλιά) σε ποσοστό 4 – 10%, υψηλής ποιότητας δευτερογενές καύσιμο (RDF) σε ποσοστό μέχρι 70%, και υλικό τύπου compost (Compost Like Output – CLO). Τα υπολείμματα της επεξεργασίας (αδρανή κατά κύριο λόγο) οδηγούνται προς τελική διάθεση στον παρακείμενο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ).

Ειδικότερα, η μέθοδος που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί, σε τέσσερα υπερσύγχρονα κτίρια περιλαμβάνει τα αντίστοιχα στάδια: Υποδοχή και τροφοδοσία των ΑΣΑ. Διαχωρισμός επικινδύνων, ογκωδών και ανακυκλώσιμων υλικών, που είναι κατάλληλα είτε για διάθεση είτε για ανακύκλωση. Βιολογική επεξεργασία σε βιοαντιδραστήρες ταχείας βιολογικής σταθεροποίησης για την παραγωγή ξηρού κλάσματος (το οποίο θα καταλήξει ως υψηλής ποιότητας δευτερογενές καύσιμο SRF), εφαρμόζοντας πατέντες βιολογικής ξήρανσης και σταθεροποίησης του CLO. Ακολουθεί, η μηχανική μετεπεξεργασία στη μονάδα μηχανικής επεξεργασίας για την ανάκτηση των ανακυκλώσιμων υλικών και την παραγωγή υψηλής ποιότητας δευτερογενούς καυσίμου SRF.

Σημειώνεται τέλος, ότι η μονάδα έχει κατασκευαστεί σε ένα χώρο 106.204 μ² ενώ, η επιφάνεια που καλύπτουν τα κτίρια φτάνει περίπου τα 29.700 μ².

Τέλος, όπως έγινε γνωστό, το έργο υπογράφηκε την 21/12/2013 από την ελληνική κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ – ΗΛΕΚΤΩΡ και το δήμο Σόφιας, ενώ το αρχικό συμβατικό τίμημα συμπεριλαμβανομένων αναθεωρήσεων ανήλθε σε 91 εκατ. ευρώ. Το 70% της χρηματοδότησης προήλθε από κοινοτικά κονδύλια του Ευρωπαϊκού επιχειρησιακού προγράμματος για το περιβάλλον 2007 – 2013, ενώ το εναπομείναν 30% προήλθε από δάνειο που έλαβε ο δήμος Σόφιας από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Επίσης, οι ανάγκες κεφαλαίου κίνησης της κοινοπραξίας, καθώς και έκδοσης εγγυητικών επιστολών, συνολικού ποσού 20 εκατ. ευρώ, δανειοδοτήθηκαν από την Alpha Bank.