Οι Ερυθραίοι είναι η τρίτη σε μέγεθος ομάδα των προσφύγων, μετά τους Σύρους και τους Αφγανούς, που διαφεύγουν προς την Ευρώπη και έχουν πληθώρα λόγων για να εγκαταλείπουν τη χώρα τους και το δικτατορικό καθεστώς του προέδρου Ισάιας Αφεργουόρκι.
«Θέλουμε να φύγουμε! Δεν έχει σημασία για πού, αλλά να φύγουμε!», λένε οι νεαροί Ερυθραίοι που σκοτώνουν τον χρόνο τους κάτω από μία τέντα στον καταυλισμό προσφύγων του Χιτσάτς, στην Αιθιοπία, σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από τα σύνορα με την Ερυθραία.
Το πλήθος των νέων προσφύγων που φορούν στολή το βεβαιώνει: μία από τις κύριες αιτίες της φυγής είναι η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, επισήμως διάρκειας 18 μηνών , και η οποία μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες. Στην πραγματικότητα, οι νέοι της Ερυθραίας αναγκάζονται να υπηρετούν επ΄αόριστον στρατιωτική θητεία για να ριχτούν στα καταναγκαστικά έργα, σύμφωνα με το ΟΗΕ.
Η Ερυθραία, μία από τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής, κέρδισε την ανεξαρτησία της από την Αιθιοπία το 1993. Βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις των διεθνών καταλόγων ως προς τις πολιτικές ελευθερίες, την ελευθερία έκφρασης, τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Αυθαίρετες συλλήψεις, βασανιστήρια και εξαφανίσεις πολιτικών αντιπάλων βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.
Εκθεση των Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών κατήγγειλε τον Ιούνιο «συστηματικές, γενικευμένες και κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» από το καθεστώς της Ερυθραίας, σε τέτοια έκταση που μπορεί να συνιστούν «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».
Αφού κέρδισε έναν τριακονταετή πόλεμο ανεξαρτησίας κατά της Αιθιοπίας επικεφαλής του Λαϊκού Μετώπου Απελευθέρωσης της Ερυθραίας, ο Ισάιας Αφεργουόρκι ανέλαβε την προεδρία της χώρας του το 1993. Και εκεί βρίσκεται έκτοτε, χωρίς εκλογές, χωρίς αντιπολίτευση. Απουσία ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης ακόμη και η ανεξιθρησκεία βρίσκεται σε κίνδυνο.
Ο 69χρονος Αφεργουόρκι, τον οποίο πρώην αμερικανός πρεσβευτής περιέγραψε ως «ανισόρροπο προβοκάτορα» , ίδρυσε στη συνέχεια το μοναδικό κόμμα της χώρας, το Λαϊκό Μέτωπο για τη Δημοκρατία και τη Δικαιοσύνη, και κυβερνά με σιδηρά πυγμή.
«Θέλω να αλλάξω τη ζωή μου»
Ακόμη και πριν από την επιβολή των κυρώσεων του ΟΗΕ το 2009, η οικονομία της Ερυθραίας, η οποία ελέγχεται καθ ολοκληρίαν από το Κράτος, είχε καταρρεύσει. Το 2013, η Ερυθραία κατείχε την 181η θέση στις 187 χώρες στην κατάταξη του ΟΗΕ για την ανθρώπινη ανάπτυξη.
Περισσότεροι από 33.000 πρόσφυγες από την Ερυθραία καταγράφηκαν στην Αιθιοπία το 2014 από την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, αριθμός που παραπέμπει σε μία μεγάλη έξοδο από αυτήν τη μικρή χώρα των 6 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Στον καταυλισμό του Χιτσάτς, που έχει τις διαστάσεις κωμόπολης, και όπου υπάρχουν σκηνές , αλλά και σπίτια χτισμένα με τούβλα, κανείς δεν σκέφτεται την επιστροφή στην Ερυθραία.
Αλλά η χορήγηση αδειών εισόδου και ασύλου σε τρίτες χώρες γίνεται στάγδην. Μόνο μερικές εκατοντάδες Ερυθραίοι που κατέφυγαν στην Αιθιοπία εξασφάλισαν το 2014 μετεγκατάσταση στις ΗΠΑ ή στον Καναδά, μέσω της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Οι μόνες τρεις ευρωπαϊκές χώρες που προσέφεραν θέσεις για τους Ερυθραίους Πρόσφυγες, η Νορβηγία, η Γαλλία και η Σουηδία, δεν δέχθηκαν παρά 12 άτομα.
Ελλείψει νόμιμης οδού, οι πρόσφυγες μετατρέπονται σε μετανάστες. Οι Ερυθραίοι δεν καμία δύσκολη να αναμειχθούν με τον τοπικό αιθιοπικό πληθυσμό του Τιγκρέ, αφού μιλούν την ίδια γλώσσα, και να φύγουν από τους καταυλισμούς. Τα δίκτυα των διακινητών είναι έτοιμα.
Ολοι εδώ γνωρίζουν τις ταρίφες του περάσματος στην Ευρώπη: 1.000 δολάρια για το Σουδάν και 4.000 έως 5.000 για μία θέση σε μία βάρκα από τις ακτές της Λιβύης προς την Ευρώπη. Οταν δεν μπορούν να πληρώσουν, οι πρόσφυγες επιστρατεύουν τους συγγενείς της διασποράς.
Αν βρεθούν στην Ευρώπη, οι Ερυθραίοι έχουν περισσόετρες πιθανότητες να πάρουν άσυλο, από ό,τι στους αιθιοπικούς καταυλισμούς.
«Γνωρίζω τους κινδύνους. Οι φίλοι μας μάς έχουν πει τις μας περιμένει. Ξέρω ότι ως γυναίκα διατρέχω τον κίνδυνο να δεχθώ σεξουαλική επίθεση. Ενας κοντινός μου άνθρωπος πνίγηκε στη Μεσόγειο. Είναι θέμα τύχης», λέει η 25χρονη Μεάζα, που έφυγε από την Ερυθραία με μια εικοσαριά φίλους της για την Ευρώπη και τον Καναδά.
«Θέλω να αλλάξω τη ζωή μου και τη ζωή της οικογένειάς μου που έχει μείνει στην Ερυθραία», εξηγεί.
