«Πέτρα, ψαλίδι, χάαααρτι…. χάααααρτι… χάαααααρτι». Μικροί, μεγάλοι, νέοι, γυναίκες, άντρες, παιδιά… όλοι γνωρίζουν το παιχνίδι.

Οι κανόνες απλοί.

Κρύβετε το ένα σας χέρι πίσω από την πλάτη σας –το ίδιο κάνει και ο αντίπαλος- και το εμφανίζετε την ίδια στιγμή (στο «χάααααρτι», όπως λέει και το τραγουδάκι). Οι επιλογές σας είναι τρεις: μπουνιά, ανοιχτή παλάμη ή σχηματίζοντας το σήμα της νίκης με το δείκτη και τον παράμεσο.

Οι πιθανότητες να κερδίσετε ένα γύρο στο «κλασικό» αυτό πια παιχνίδι είναι μία στις τρεις.

Αυτό λένε τα μαθηματικά.

Εσείς, όμως, μπορείτε να αυξήσετε τις πιθανότητες.

Αν θέλετε να μάθετε πώς… συνεχίστε να διαβάζετε!

Οι άνθρωποι δεν παίζουν τυχαία «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί». Αντίθετα, ακολουθούν κρυφά μοτίβα, τα οποία μπορείτε να προβλέψετε, προκειμένου να κερδίσετε σε περισσότερους γύρους.

Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει μια έρευνα, την οποία επικαλείται σε άρθρο του στην ιστοσελίδα του BBC ο James Morgan.

Οι «νικητές» έχουν την τάση να εμμένουν στην ίδια νικητήρια κίνηση, ενώ οι «χαμένοι» αλλάζουν την επιλογή τους κάθε φορά που ακούγεται το «χάαααρτι».

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η γνώση αυτή, θα μπορούσε να αυξήσει τις πιθανότητές σας να κερδίζετε σε κάθε γύρο.

Η στρατηγική που ανέπτυξαν οι ερευνητές αποκαλύφθηκε σε ένα τουρνουά του συγκεκριμένου παιχνιδιού στο πανεπιστήμιο Zhejiang της Κίνας.

Η ερευνητική ομάδα χώρισε σε ομάδες των έξι ατόμων 360 φοιτητές. Κάθε παίκτης έπαιζε 300 γύρους από «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί» εναντίον ενός άλλου μέλους της ομάδας του.

Για να έχουν ένα κίνητρο, οι νικητές ανταμείβονταν με κάποιο χρηματικό ποσό, ανάλογα με τον αριθμό των νικών τους.

Σύμφωνα με την κλασική θεωρία των παιγνίων, για να παίξει κανείς έξυπνα θα πρέπει οι επιλογές του να είναι εντελώς τυχαίες, προκειμένου να παραμένει εντελώς απρόβλεπτος και οι αντίπαλοί του να μη μπορούν να «διαβάσουν» τις κινήσεις του.

Αυτό το μοτίβο –κατά το οποίο και οι δύο παίκτες επιλέγουν «πέτρα, ψαλίδι ή χαρτί» με την ίδια πιθανότητα σε κάθε γύρο- είναι γνωστό ως ισορροπία Nash.

(Στη θεωρία των παιγνίων, ισορροπία Nash είναι η συμμετοχή μεταξύ δύο ή περισσοτέρων παικτών, στο οποίο κάθε παίκτης υποτίθεται ότι γνωρίζει τις στρατηγικές ισορροπίας των άλλων παικτών, και κανένας παίκτης δεν έχει τίποτα να κερδίσει, αλλάζοντας μόνο τη δική του στρατηγική μονομερώς. Εάν κάθε παίκτης έχει επιλέξει μια στρατηγική και κανένας παίκτης δεν μπορεί να ωφεληθεί από την αλλαγή στρατηγικής, ενώ οι άλλοι παίκτες διατηρούν τις δικές τους αμετάβλητα, τότε το τρέχον σύνολο των πολιτικών επιλογών και οι αντίστοιχες απολαβές αποτελούν Nash ισορροπία, αναφέρει η Wikipedia).

Όντως, στο κινέζικο τουρνουά οι παίκτες όλων των ομάδων επέλεγαν κάθε ενέργειά τους περίπου το ένα τρίτο του χρόνου, ακριβώς όπως αναμενόταν, εάν οι επιλογές τους ήταν τυχαίες.

Ωστόσο, κοιτώντας πιο προσεκτικά οι διοργανωτές παρατήρησαν ένα εντυπωσιακό μοτίβο συμπεριφοράς.

Όταν κάποιος κέρδιζε ένα γύρο, συνήθιζε να επαναλαμβάνει τη νικητήρια επιλογή του πιο συχνά απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς από μια τυχαία επιλογή (μία στις τρεις).

Κρυφή ψυχολογία

Οι χαμένοι, από την άλλη, έτειναν να αλλάζουν τις επιλογές τους. Και μάλιστα, το έκαναν με τη σειρά που αναφέρει το τραγουδάκι: πέτρα, ψαλίδι, χαρτί.

«Το παιχνίδι παρουσιάζει κυκλικές κινήσεις, οι οποίες δε μπορούν να γίνουν κατανοητές από την ισορροπία Nash. Αν αυτό αποτελεί κάποιο βασικό μηχανισμό λήψης αποφάσεων του ανθρώπινου εγκεφάλου ή απλά μια συνέπεια των πιο θεμελιωδών νευρικών μηχανισμών, είναι ένα δύσκολο θέμα και πρέπει να τεθεί ως ερώτημα για μελλοντικές μελέτες» αναφέρουν οι ερευνητές.

Παρότι είναι ένα απλό παιχνίδι, το «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί» θεωρείται ως ένα χρήσιμο μοντέλο για τη μελέτη της ανταγωνιστικής συμπεριφοράς των ανθρώπων – για παράδειγμα στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.

Οι κινέζοι ερευνητές σχεδιάζουν τώρα, καταλήγει το άρθρο, να διερευνήσουν την υποβόσκουσα ψυχολογία που κρύβεται πίσω από τις φαινομενικά παράλογες επιλογές που κάνουν οι παίκτες όταν ανταγωνίζονται.