Καρέ-καρέ η δουλειά του ανθρώπου που φτιάχνει αναπηρικά αμαξίδια για ζώα

Συναντιόμαστε στο εργαστήριό του. Συμμαζεύει τα απομεινάρια της δουλειάς της προηγούμενης μέρας, φροντίζει τον Φάνη, το αδέσποτο γατί με το οποίο μοιράζεται πλέον, σχεδόν επί ίσοις όροις, τον χώρο, και ετοιμάζεται για την επόμενη κατασκευή του. Ο Φάνης διεκδικεί την προσοχή του κι εμείς αρχίζουμε τις ερωτήσεις. Ο Βασίλης Τζιγκούρας, κεφάτος, ήρεμος και συγκεντρωμένος, βουτάει στην αγκαλιά του τον Φάνη, που εκτοξεύεται από τοίχο σε τοίχο, απαντά στις ερωτήσεις μας και τακτοποιεί τον πάγκο του. Σωλήνες, ιμάντες, ρόδες από παιδικά ποδήλατα, αυτά είναι τα υλικά του. Με αυτά θα πετύχει κάτι πολύ σπουδαίο: Θα χαρίσει σε ένα ζώο, που δεν μπορεί πια να περπατήσει μόνο του, ένα μέρος της χαμένης του ανεξαρτησίας. Κι εμείς τον παρακολουθούμε από το μηδέν, να τρυπάει, να βιδώνει, να μετράει και να κόβει. Αργότερα θα είμαστε παρόντες τη στιγμή που το σκυλί θα φορέσει το αμαξίδιό του και θα ανακαλύψει πως μπορεί και πάλι να κινηθεί. Τι μεσολαβεί; Προφανώς οι γνώσεις του Βασίλη και η τεχνική του. Αλλά και αγάπη του και ο σεβασμός του για τα ζώα, η αγάπη και η σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει τη δουλειά του. Αυτό που ο ίδιος θεωρεί «χρέος» του, όπως λέει: το να βοηθάει. Ήταν κάτι που ήθελε να κάνει, δηλώνει στο newsbeast.gr. Και η «ευκαιρία» ήρθε όταν απολύθηκε από την προηγούμενη δουλειά του και αποφάσισε να βιοποριστεί κάνοντας αυτό που αγαπά. Δεν επαναπαύεται, δεν μεμψιμοιρεί και δεν του αρέσει ο οίκτος προς τα ζώα. Κλαίει όμως κι εκείνος, σαν μικρό παιδί, όταν βλέπει ένα ανάπηρο ζώο να κινείται και πάλι, χάρη στη συμβολή του. Το «βιογραφικό» του δεν περιορίζεται σε σκυλιά και γάτες, που ίσως κανείς θα φανταζόταν. Περιλαμβάνει ακόμα κουνέλια, μια χελώνα και ένα αρκουδάκι! Ο Ούσκο, που εντοπίστηκε τραυματισμένος στη σπονδυλική στήλη, στα Σκόπια, βρέθηκε στη φιλόξενη αγκαλιά του Αρκτούρου και χρειάστηκε βοήθεια για να περπατήσει ξανά. Τη βοήθεια του Βασίλη, ο οποίος αναμετρήθηκε με κάτι που δεν είχε ξαναγίνει ποτέ, και, με συνέπεια και υπευθυνότητα, κατάφερε να δει τον Ούσκο να κινείται και να παίζει, όπως το επιτάσσει η άγρια φύση του. Για τους ανθρώπους που του λένε «εδώ χάνονται άνθρωποι κι εσύ ασχολείσαι με τα ζώα» λέει πως «υπάρχουν κι αυτοί, κανείς δεν είναι τέλειος» και διαπιστώνει πως η φιλοζωική παιδεία στην Ελλάδα θέλει ακόμα δουλειά. Πολλή δουλειά κάνει πάντως και ο ίδιος. Έχοντας ήδη φτιάξει 500 αμαξίδια και με αρκετές «παραγγελίες» να τον περιμένουν, ξέρει πως έχει μπροστά του πολλές ακόμα συγκινητικές στιγμές, δίπλα σε ένα ζώο που θα μπορέσει να ξαναπερπατήσει, να ξανατρέξει, να ξανανιώσει «αρχηγός και άρχοντας», όπως ο ίδιος λέει. Κι εκείνος θα είναι εκεί. – Πώς ξεκίνησε όλο αυτό για σένα; Ήθελα να το κάνω για να βοηθήσω τα ζώα όσο μπορούσα, έχω μεγαλώσει με ζώα. Έκανα έρευνα αλλά φοβόμουν να κάνω το βήμα γιατί έχουμε να κάνουμε με ζωές, με αναπηρία, το θέμα είναι σοβαρό. Ξεκίνησα με ένα ηλικιωμένο λυκόσκυλο, 14- 15 χρόνων, το οποίο είχε εκφυλιστική νόσο. Μέσω ενός κοινού φίλου, οι κηδεμόνες του με ρώτησαν αν μπορώ να του φτιάξω ένα αμαξίδιο. Έκανα τον σταυρό μου και το’ κανα. Πήγε πάρα πολύ καλά αλλά δεν μου άρεσε, αυτή ήταν η σπίθα, ότι δεν μου άρεσε το αμαξίδιο. Το έκανα καλύτερο, πήγε πάρα πολύ καλά., το δεύτερο αμαξίδιο το χειριζόταν άψογα, και μάλιστα το είχα φτιάξει από σωλήνες αποχέτευσης, PVC. Από ‘κει και πέρα ξεκινήσαμε και πάει χωρίς σταματημό. Ασχολούμαι με αυτό δύο χρόνια και δύο μήνες. – Πόσα αμαξίδια έχεις φτιάξει; Περίπου 500. Μου έχουν ζητηθεί από Ελλάδα, Κύπρο, Γερμανία, Ολλανδία και τώρα έχω και την πρώτη παραγγελία από Αμερική. Οι Έλληνες παραγγέλνουν από Αμερικανούς αλλά τώρα μία Αμερικάνα παρήγγειλε από εμένα. Αυτό θα το στείλω αλλά βασικά πάω παντού. Υπάρχουν περιπτώσεις που πάω και αφιλοκερδώς, το θεωρώ χρέος. – Τι υλικά χρησιμοποιείς; Αλουμίνιο, ιμάντες, ειδικά μαξιλαράκια, ρόδες από παιδικά ποδήλατα. Συνεργάζομαι και με μία φίλη που έχει μηχανή γαζώματος και μου φτιάχνει κάποια πράγματα, που ράβονται ειδικά. – Φτιάχνεις και αμαξίδια για ζώα που δεν μπορούν να κουνήσουν τα μπροστινά πόδια; Είναι πιο δύσκολο για τα μπροστινά πόδια, πολύ λίγοι κατασκευαστές στον κόσμο φτιάχνουν τέτοια αναπηρικά αμαξίδια. Έχω φτιάξει τέσσερα αλλά θέλει πολλή δουλειά και είναι πολύ δύσκολο, είναι πολύ δύσκολη η τεχνική. Σε μία περίπτωση, το σκυλί δεν μπορούσε να το χειριστεί και κάναμε το αμαξίδιο από δίτροχο τετράτροχο, τότε το κατάφερε. Αυτό που είναι για τα πίσω πόδια, όλα τα ζώα που το χρειάστηκαν, με ελάχιστες εξαιρέσεις, το δέχθηκαν. – Ποιο είναι το κόστος των αμαξιδίων;            Ξεκινούν από τα εκατό ευρώ, συνήθως αυτά προορίζονται για αδέσποτα γιατί βγαίνουν ίσα- ίσα τα λειτουργικά έξοδα. Μπορεί να φτάσουν και τα 300 ευρώ αν είναι κάποια πολύ εξειδικευμένη κατασκευή ή κάποιο πολύ βαρύ ζώο. – Είναι πια αυτή η δουλειά σου; Ναι, το έχω κάνει επάγγελμα. Ήμουν υδραυλικός, με έδιωξαν κι εμένα μαζί με άλλους πόσους. Οι μόνοι πόροι μου ήταν η αποζημίωση και το επίδομα ανεργίας. Κάποια στιγμή αυτά τελείωσαν και είπα κάπως πρέπει να βιοποριστώ. Πλέον το έχω κάνει επάγγελμα, προσπαθούμε να ξεκινήσουμε μια εταιρεία. Εκτός από τα αμαξίδια θα πουλάμε και κάποιες μπλούζες και μέρος των εσόδων θα πηγαίνει σε φιλοζωικούς σκοπούς. – Είσαι, δηλαδή, από τους ανθρώπους που έκαναν την κρίση ευκαιρία;   Ξέρω’ γω… Δεν το έχω σκεφτεί ποτέ. Ήταν κάτι που ήθελα να κάνω. Δεν είμαι ο άνθρωπος που θα καθίσει στην καφετέρια να κλαίει. Θα καθίσω, αλλά όχι για να κλαίω. Είμαι άνθρωπος που και στα 60 αν μου δοθεί ευκαιρία να αλλάξω επάγγελμα, πιστεύω θα το κάνω, δεν επαναπαύομαι πουθενά. Επίσης, ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει κρίση ή όχι, δεν είμαι της λογικής «δουλίτσα, μισθουλάκι, οικογενειούλα, γυναικούλα, παιδάκι, σπιτάκι, αυτοκινητάκι». Θέλω κάτι που να με ευχαριστεί, έχω την οικογένειά μου, έχω τη γυναίκα μου αλλά δεν είμαι των στερεότυπων. Υπάρχει δεν υπάρχει κρίση, έτσι σκέφτομαι. – Πόσος χρόνος απαιτείται για ένα αμαξίδιο; Χρειάζεται να μετρήσω το σκυλί, ίσως και να κάνω κι ένα ραντεβού ή να μιλήσω με τον κτηνίατρό του σε κάποια ιδιαίτερη πάθηση. Και μετά να φτιάξω το αμαξίδιο… Χρειάζομαι μια ολόκληρη μέρα. – Και τη στιγμή που πας σε ένα σπίτι, παίρνεις ένα σκυλί που δεν μπορεί να περπατήσει και του φοράς το αμαξίδιο, τι γίνεται; Εννιά στα δέκα κάνουν πολύ συγκεκριμένες κινήσεις, κοιτάζουν δεξιά – αριστερά τις μπάρες, αν και τις έχω όσο πιο πίσω γίνεται, και μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα τα περισσότερα έχουν φύγει, έχουν εξαφανιστεί. Εκτός από κάποια γεροντάκια και κάποια άλλα, που το περιεργάζονται λίγο περισσότερο. Μέσα σε δευτερόλεπτα χαίρονται, νιώθουν ανεξάρτητα, νιώθουν άρχοντες, αρχηγοί, πάρα πολύ ωραία. Εμάς μας πιάνουν τα ζουμιά, τρελαινόμαστε. Αυτές είναι πολύ ωραίες στιγμές, από την πρώτη μέχρι την τελευταία δεν έχει αλλάξει τίποτα. – Μετά από λίγες ημέρες ή εβδομάδες τι feedback έχεις; Πολλοί κηδεμόνες μου λένε πως δεν πονάει η μέση τους, γιατί δεν χρειάζεται πια να κουβαλάνε τόσο! Γίνονται βόλτες, υπάρχει ανεξαρτησία, τα ζώα το φοράνε κάποιες ώρες της μέρας και αλλάζει η ζωή τους. Κατά κάποιο τρόπο είναι σαν να μην υπήρχε η αναπηρία, διευκολύνεται η ζωή τους. Έχουν ένα εξτρά εργαλείο για να ζήσει ένας σκύλος ή μία γάτα και να μη θανατωθεί, γιατί κάποτε έπαιζε κι αυτό. – Υπάρχουν στην Ελλάδα άλλοι που να κάνουν τη δουλειά σου; Ναι, υπάρχουν. Είναι και κάποιοι φίλοι μου από τη βόρεια Ελλάδα, Θεσσαλονίκη και Αλεξάνδρεια, και άλλοι. – Έχεις ακούσει σχόλια του τύπου «εδώ χάνονται άνθρωποι, κι εσύ ασχολείσαι με τα ζώα»; Κλασικά, πάρα πολλά. Να’ ναι καλά, ας βοηθήσουν αυτοί τους ανθρώπους να βοηθάω εγώ τα ζώα. Αλλά δεν βοηθούν, αυτός που κρίνει θεωρώ ότι δεν βοηθάει. Δεν δίνω σημασία σε τέτοιους ανθρώπους. Εγώ έρχομαι σε επαφή με κόσμο που αγαπά πολύ τα ζώα, όποιος ενδιαφέρεται για αμαξίδιο ενδιαφέρεται πάρα πάρα πολύ και για το ζώο του. Οπότε δεν έρχομαι πολύ σε επαφή με τέτοιους ανθρώπους. Υπάρχουν κι αυτοί, κανείς δεν είναι τέλειος. – Όταν είσαι έξω στον δρόμο, με ένα σκυλί με αμαξίδιο, τι σχόλια και τι βλέμματα εισπράττεις συνήθως; Συνήθως βλέπω καλές αντιδράσεις. Αυτή που δεν θεωρώ καλή αντίδραση είναι η λύπηση, το «αχ, το καημένο». Για λύπηση είναι ο άνθρωπος ο οποίος φέρθηκε έτσι στο ζώο, που πάτησε το γκάζι ή δεν πάτησε φρένο την ώρα που το χτύπησε ή δεν φρόντισε να το περιθάλψει. Υπάρχουν άνθρωποι που σου λένε «αχ, το καημένο» για ένα ζώο. Εσύ λες «θα το βοηθήσω». Και τότε σου απαντούν «εδώ πεθαίνουν παιδάκια, στο Κονγκό π.χ., κι εσύ ασχολείσαι με τις γάτες;»… Ε, από ‘κει και πέρα φαίνεται ποιος είναι για λύπηση. Η φιλοζωική παιδεία στην Ελλάδα ακόμα θέλει δουλειά. – Ποιο είναι το μικρότερο και ποιο το μεγαλύτερο ζώο που έχεις περπατήσει με τα αμαξίδια σου; Το μεγαλύτερο ζώο που έχω περπατήσει ποτέ είναι αρκούδα, είναι ο Ούσκο, το αρκουδάκι που έχει περιθάλψει ο Αρκτούρος. Είχε βρεθεί παράλυτο στα Σκόπια και το ανέλαβε ο Αρκτούρος, όπου το φροντίζουν πάρα πολύ. Με είχαν πάρει τηλέφωνο, τότε μάλιστα ήμουν στις αρχές του εγχειρήματος. Ο Ούσκο ήταν τότε περίπου οκτώ μηνών, πλέον είναι ενήλικος και φορά το τρίτο αμαξίδιό του.

– Πήγες δηλαδή στη Φλώρινα, τον μέτρησες… Πήγα δύο ή τρεις φορές μέχρι να του το φτιάξω, δεν μπορείς όλη την ώρα να ναρκώνεις ένα άγριο ζώο για να σφίξεις μία βίδα, για παράδειγμα, πρέπει να είσαι πολύ σίγουρος για τον εαυτό σου. Όσο μπορείς, τέλος πάντων, όταν κάνεις κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στον κόσμο! Το σχεδίασα, το κοίταξα από εδώ, το κοίταξα από ‘κει, πήγα μερικές φορές στο καταφύγιο για να μελετήσω την κίνηση της αρκούδας, γιατί το αμαξίδιο ήταν κάτι που δεν υπήρχε στον κόσμο. Πήγα, το μελέτησα, διαπίστωσα ότι κάποιες κινήσεις της αρκούδας είναι όμοιες με αυτές του ανθρώπου και το αμαξίδιο δεν έχει καμία σχέση με αυτό του σκύλου. Η ιδέα για το αμαξίδιο μου ήρθε μια μέρα στις πέντε η ώρα το πρωί, αφού πέταξα τη σύντροφό μου από το κρεβάτι, και πεντέμισι η ώρα το πρωί είχαμε βγάλει χαρτί και στυλό και σχεδιάζαμε… Ο Ούσκο μπορεί να καθίσει κάποιες φορές στα δύο πόδια, στη θέση του Βούδα, όπως λέγεται. Αλλά ο συγκεκριμένος θέλει βόλτα, παιχνίδι, είναι ακόμα μικρός και θέλει συνέχεια να κινείται. Επειδή μιλάμε για ένα άγριο ζώο και για ασύλληπτη δύναμη, ίσως χρειαστεί να του φτιάξω ακόμα ένα αμαξίδιο στην ενήλικη ζωή του.

– Πώς ήταν η επαφή με ένα άγριο ζώο, όπως η αρκούδα; Ο Αρκτούρος έχει κάνει ασύλληπτη δουλειά με όλες τις αρκούδες, πόσω μάλλον με τον Ούσκο. Συνεργαστήκαμε με εξειδικευμένους εκπαιδευτές για το πώς έπρεπε να φερθούμε στα άγρια ζώα. Εκείνοι έδειξαν στον Ούσκο πώς μπορεί να δεχθεί ανθρώπινο χέρι πάνω του, ένα γνώριμο χέρι, εμένα μερικές φορές με στραβοκοίταζε αλλά δεν ήταν επιθετικός.

– Και όταν περπάτησε; Για μένα η πρώτη φορά που περπάτησε ήταν κάτι μαγικό. Πήγα σε πολύ αντίξοες συνθήκες, τον Ιανουάριο, μέσα στα χιόνια, σε χιονοθύελλα, οι λύκοι του καταφυγίου από κάτω να ουρλιάζουν. Εγώ ήμουν μόνος γιατί οι αρκούδες ήταν σε νάρκη και δεν υπήρχαν εθελοντές εκεί που έμενα. Έτσι ήμαστε εγώ, οι λύκοι και οι αρκούδες. Όταν ήρθαν οι κτηνίατροι έτρεμα, είχαν ναρκώσει τον Ούσκο και εκείνος ξύπνησε πάνω στο αμαξίδιο.

Δεν ξέρω πόσοι ήταν οι σφυγμοί μου, είχα τρελαθεί, ακόμα το σκέφτομαι και τρελαίνομαι. Μόλις το αρκουδάκι σηκώθηκε ανέβηκα πάνω και έκλαιγα με λυγμούς. Ήταν η πρώτη φορά στον κόσμο, είχες ένα τέτοιο ζώο, αντί να «κοιμηθεί» το έβαλες και περπάτησε! Αυτό ήταν ασύλληπτο, έκλαιγα με λυγμούς, φώναζα, έκανα σαν μωρό παιδί. Ένα άλλο παράξενο ήταν η περίπτωση μιας χελώνας που περπάτησα αλλά, εντάξει, είχα πάρει το κολάι από την αρκούδα! Το μικρότερο αμαξίδιο που έχω φτιάξει είναι για κουνελάκια.

– Είσαι από εκείνους τους τυχερούς ανθρώπους που κάνουν μια δουλειά που τους ευχαριστεί, τους γεμίζει… Είμαι τυχερός αλλά έχει και άγχος και ευθύνη η δουλειά μου. Μιλάμε για ζωή, μιλάμε για θέματα αναπηρίας, δεν είναι απλά τα πράγματα. Είναι όμως κάτι που μου αρέσει.

Λίγες ώρες αργότερα, βλέπουμε το πώς ο κόπος του Βασίλη όχι απλώς πιάνει τόπο, αλλά αλλάζει μια ζωή. Το αμαξίδιο που έφτιαξε μπροστά μας προορίζεται για τη 12χρονη Άμπι, ράτσας Νέας Γης. Τη βρήκαμε να μας περιμένει, με την κηδεμόνα της, την Ελίνα, στο πλευρό της. Ζουν μαζί από τότε που η Άμπι ήταν δύο μηνών.

«Ήταν αρκετά δραστήρια, μέχρι πριν από περίπου τρία χρόνια. Έχει εκ γενετής ένα θέμα στη σπονδυλική στήλη. Είχε μια δυσκολία στην κίνηση και μας είχε προειδοποιήσει ο κτηνίατρος για το τι θα αντιμετωπίζαμε. Αλλά μέσα στους τελευταίους έξι μήνες σταδιακά ακινητοποιήθηκε» αφηγείται η Ελίνα, καθώς μαζί με τον Βασίλη «φορούν» στην Άμπι το αμαξίδιό της. «Με το αμαξίδιο θα επιστρέψουμε στις βόλτες όσο της επιτρέπει και η καρδιά της, γιατί δεν κάνει να ζορίζεται πολύ. Αλλά εγώ βασικά το ήθελα το αμαξίδιο για εκείνη, για να αισθανθεί ξανά σκυλί. Για μένα δεν αλλάζει κάτι τρομερά, εκείνη όμως να είναι πάλι σκυλί, να τη βλέπω όρθια, δεν μπορώ να τη βλέπω κάτω» λέει. Για την Άμπι όλα έρχονται πολύ φυσικά. Η στιγμιαία αμηχανία πάνω στο αμαξίδιο γίνεται παρελθόν μόλις η Ελίνα απομακρύνεται λίγο από κοντά της και τη φωνάζει. Βοήθησαν και μερικά μπισκοτάκια για να τη δούμε να ανταποκρίνεται αμέσως στη νέα κατάσταση και να κινείται σαν να είχε το αμαξίδιο από πάντα. Η εξοικείωση πήρε μερικά δευτερόλεπτα και η χαρά, που είναι και πάλι όρθια και ανεξάρτητη, θα κρατήσει για την υπόλοιπη ζωή της. Όσο και η συγκίνηση και η ευτυχία του Βασίλη, δηλαδή, που είδε τη «δουλειά» του να τον ανταμείβει για ακόμα μία φορά με κάτι που δεν μπορούν να αγοράσουν όλα τα χρήματα του κόσμου: με ευγνωμοσύνη.

• Μπορείτε να βρείτε τον Βασίλη Τζιγκούρα στο προφίλ του στο Facebook.