Τέσσερις ελληνικές επιχειρήσεις που έσβησαν και ξαναγεννήθηκαν από τις στάχτες τους

Δεν πέρασε πολύς καιρός από τη στιγμή που η Intertrade Hellas της οικογένειας Ντεληδήμου, η οποία δραστηριοποιείται στην παραγωγή χαρτικών ειδών, εξαγόρασε την άλλοτε παντοδύναμη Αθηναϊκή Χαρτοποιία, Softex. Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης Της συγκεκριμένης επιχειρηματικής κίνησης είχαν προηγηθεί και άλλες ανάλογες εξαγορές εμπορικών σημάτων με ηχηρό εκτόπισμα στο χώρο των επιχειρήσεων. Εταιρείες που συνδέθηκαν με το ελληνικό επιχειρηματικό γίγνεσθαι και όχι μόνο. Μεταξύ αυτών τα οι εμπορικές ονομασίες Κατσέλης, Ιzola, Εskimo περιήλθαν επίσης στα χέρια νέων ιδιοκτητών.

Η Softex και οι δυσμορφίες

Για τη Softex, η οποία φέτος μετράει ακριβώς 80 χρόνια ζωής, τα τελευταία χρόνια παρουσιάστηκαν αρκετές δυσμορφίες που σταδιακά οδήγησαν τη χαρτοβιομηχανία σε οριστικό λουκέτο. Η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε το εργοστάσιο της Softex τον Αύγουστο του 1994, προκάλεσε μεγάλες καταστροφές. Τον Ιούλιο του 2015 μία ακόμα φωτιά κατέστρεψε μεγάλο μέρος των εγκαταστάσεών της στο εργοστάσιο του Βοτανικού. Χρειάστηκαν 4 ημέρες για να σβήσει, ενώ από πλευράς της ιδιοκτήτριας Bolton Group, με ιταλικές καταβολές, δεν έγινε καμία κίνηση για αποκατάσταση της ζημιάς, καθώς η εταιρεία επικαλέστηκε τα χαμηλή αποζημίωση που εισέπραξε από την ασφαλιστική εταιρεία. Λίγο αργότερα οι σχεδόν 200 εργαζόμενοι θα πληροφορούνταν τηλεφωνικά για το λουκέτο στη Softex.

Οι ανταγωνιστές του Λαδόπουλου

Ιστορικά η δημιουργία της χαρτοβιομηχανίας ξεκίνησε από τους Κεφαλά και Γιαννουλάτο σε απάντηση του χαρτοβιομήχανου, Ευάγγελου Λαδόπουλου, ο οποίος το 1928 ίδρυσε μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες των Βαλκανίων με έδρα την Πάτρα. Η Softex των δύο συνεταίρων ευνοείται καθώς με ισχυρές προσβάσεις σε δανεισμό, η εταιρεία αποκτά ρευστότητα. Ταυτόχρονα πραγματοποιεί επενδύσεις, ενώ το 1974 έχει στη διάθεσή της εννέα μηχανές τελευταίας τεχνολογίας για την παραγωγή χαρτιού υγείας. Χαρακτηριστικό της πορείας που ακολουθεί στα πρώτα χρόνια η επιχείρηση, είναι ότι ενώ το 1945 απασχολεί προσωπικό 88 ατόμων, στις αρχές της δεκαετίας του 1970 το προσωπικό υπερβαίνει τα 1.000 άτομα. Αντίστοιχα η παραγωγή του από τους 1.250 τόνους το 1950, εκτοξεύεται στους 94.000 τόνους το 1972. Ο δανεισμός της επιχείρησης συνεχίζεται απρόσκοπτα, ιδίως κατά το διάστημα της πρώτης διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. Η εταιρεία αυξάνει ταυτόχρονα το προσωπικό της, ενώ την ίδια στιγμή επικαλείται τη διατήρηση των θέσεων εργασίας ούτως ώστε να συνεχίσει να έχει τη στήριξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Ο Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων

Οι συγκεκριμένοι χειρισμοί και ο άκρατος δανεισμός οδηγούν τη SOFTEX στον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Eπιχειρήσεων το 1984. Μάλιστα λαμβάνει 25 δισεκατομμύρια δραχμές ως στήριξη για να συνεχίσει να λειτουργεί. Παραμένει στον ΟΑΕ για 12 χρόνια – έως και το τέλος της δεκαετίας του ’90 – με μοναδικό αποτέλεσμα να συνεχίσει να χρεώνεται, φτάνοντας στο σημείο να οφείλει περί τα 26 δισεκατομμύρια δραχμές σε τράπεζες το 1997.

Το λουκέτο στη Δράμα και οι ξένοι επενδυτές

Ακολουθεί η διαδικασία εκκαθάρισης, ενώ το 1999 εκφράζουν ενδιαφέρον εξαγοράς η Bolton, καθώς και οι Goldman Sachs, Lochridge, Bain και Forlin, και η επιχείρηση περνάει στον έλεγχό τους. Δεδομένου ότι το σχήμα δεν εμφάνιζε σημάδια συνεννόησης μεταξύ των εταίρων της, η Bolton μένει μόνη της στο κάδρο το 2002, ενώ βάζει λουκέτο στο ζημιογόνο εργοστάσιο της Δράμας.

Ζημιές εκατομμυρίων

Ο επίλογος για τη Softex γράφτηκε από τη Bolton τον περασμένο Ιανουάριο, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα – όπως σχολίαζε τότε το υπουργείο Εργασίας για την υπόθεση – την πυρκαγιά του 2015 στις εγκαταστάσεις του Βοτανικού. Σύμφωνα με τον τελευταίο δημοσιευμένο ισολογισμό για το 2014, η εταιρεία παρουσίαζε σύνολο ζημιών ύψους 23,3 εκατομμυρίων ευρώ με το τζίρο να μειώνεται από τα 49 εκατομμύρια ευρώ το 2013, στα 44 εκατομμύρια ευρώ το 2014 και υποχρεώσεις που ξεπερνούσαν τα 37 εκατομμύρια. Σε ό,τι αφορά την παρουσία της Bolton στην κεφαλή της εταιρείας, εμφανίστηκαν στοιχεία το 2015, από τους ερευνητές της Luxleaks, σύμφωνα με τα οποία η ιταλικών συμφερόντων επιχείρηση προέβη σε μεταφορές στο εξωτερικό, αγνώστου προελεύσεως κεφαλαίων, μέσω της εταιρείας της Paper Manufacturin Sarl. Παρά το λουκέτο στις αρχές του 2016 η Softex κατάφερε να διατηρήσει μερίδιο στην αγορά τόσο λόγω της επωνυμίας της, όσο και λόγω των αποθεμάτων τα οποία βρίσκονταν στις αποθήκες της τα οποία στάθηκαν ικανά να καλύψουν μέρος της ζήτησης στα ράφια, πριν η Ιntertrade με ισχυρή παρουσία στο χώρο των χαρτικών αναλάβει να αποκαταστήσει το όνομα και το κύρος της ιστορικής βιομηχανίας στην αγορά.

Κατσέλης

Το Νοέμβριο του 2013 η εταιρεία Nutriart-Κατσέλης οδηγείται σε πτώχευση μετά την έγκριση σχετικής αίτησης που είχε καταθέσει η επιχείρηση. Τρία χρόνια αργότερα ο Μανώλης Καραμολέγκος της γνωστής αρτοβιομηχανίας, ανακοίνωνε σε δημοσιογράφους την εξαγορά του σήματος «Κατσέλης» και την επιστροφή των προϊόντων της στην αγορά σε μία προσπάθεια να αυξήσει το μερίδιό της στην αγορά του συσκευασμένου ψωμιού.

Η απόφαση του Καραμολέγκου να εξαγοράσει τον Κατσέλη δεν ήρθε τυχαία, καθότι μετά από έρευνα αγοράς που πραγματοποίησε η εταιρεία του νέου ιδιοκτήτη, διαπίστωσε το πόσο δημοφιλές παραμένει το όνομα Κατσέλης.

Από την «21η Απριλίου» στην «Κατσέλης»

Η ιστορική εταιρεία ιδρύθηκε από τους αδελφούς Κατσέλη, Νίκο και Γιώργο το 1978, ενώ το 1990 εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Στα πρώτα τους επιχειρηματικά βήματα, τα δύο αδέρφια νοίκιασαν από την ΕΤΒΑ τη μονάδα της ΚΡΙΣ ΚΡΙΣ, την οποία είχε εγκαινιάσει το 1967 ο δικτάτορας Παττακός. Στη συνέχεια ο Νίκος Κατσέλης αγόρασε το εργοστάσιο του Χριστόφορου Χριστοδούλου όταν ήρθε στην Ελλάδα από τη Γερμανία. Στο εργοστάσιο μάλιστα είχε μεσολαβήσει και άλλος ιδιοκτήτης πριν τον Κατσέλη, ο οποίος το βάφτισε «21η Απριλίου». Πίστευε ότι με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να πουλήσει ευκολότερα τα προϊόντα του σε στρατό και αστυνομία. Με την πτώση της δικτατορίας όμως, ο διάδοχος του Χριστοδούλου πτώχευσε.

Τα δικαστήρια και η επιθετική εξαγορά

Ο Κατσέλης προερχόταν από οικογένεια αρτοποιών. Η εταιρεία του διέγραψε ανοδική πορεία τα επόμενα χρόνια, ενώ κατάφερε να γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σήματα στην αγορά των αρτοσκευασμάτων. Το 2000 εισέρχεται στο μετοχικό κεφάλαιο ο όμιλος Δαυίδ(Coca-Cola) – Λεβέντη, η αξία της μετοχής της Κατσέλης εκτοξεύεται. Ωστόσο τα πράγματα ακολουθούν αντίστροφη εξέλιξη όταν η εταιρεία ΕΔΗΒΕ (Δαυίδ) καταθέτει υποχρεωτική δημόσια πρόταση για εξαγορά της εταιρείας το 2007. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι Δαυίδ και Κατσέλης οδηγούνται στα δικαστήρια, διεκδικώντας αμφότεροι τον έλεγχο της εταιρείας. Ωστόσο η πλευρά Δαυίδ ήταν εκείνη που κέρδισε τον έλεγχο της εταιρείας προχωρώντας σε επιθετική εξαγορά. Το 2008 τα διοικητικά συμβούλια της εταιρείας «Υιοί Κατσέλης», «Αλλατίνη» και αργότερα η ΕΛΒΙΠΕΤ συγχωνεύθηκαν με σκοπό την τόνωση του μεριδίου τους και των πωλήσεων στην εγχώρια αγορά, την δημιουργία και προώθηση νέων προϊόντων καθώς και την ανάπτυξη στο εξωτερικό. Από τη συγχώνευση προήλθε η εταιρεία Nutriart. Ωστόσο ο δανεισμός της επιχείρησης και η καθυστέρηση στην αναδιάρθρωση των δανείων ύψους 170 εκατομμυρίων ευρώ, καθώς και μία συμφωνία για τη συμμετοχή του Κίκιζα (Μέλισσα), η οποία δεν ήρθε ποτέ ήταν μερικοί από τους βασικούς λόγους που οδήγησαν στην πτώχευση.

Οι τελευταίες σειρές στο σενάριο…

Οι τελευταίες σειρές στο σενάριο της Κατσέλης γράφτηκαν τον Ιούνιο του 2013. Στη διάρκεια της συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Nutriart, το κλίμα ήταν αρκετά βαρύ. Θέμα συζήτησης η αίτηση για την κήρυξη πτώχευσης στην εταιρεία, η οποία συζητήθηκε στα δικαστήρια και εγκρίθηκε, οδηγώντας την επιχείρηση σε οριστικό λουκέτο. Ζημιογόνες χρήσεις που το 2012 έφτασαν τα 36,8 εκατομμύρια ευρώ και πτώση των πωλήσεων, οδήγησαν τις εξελίξεις προς αυτή την κατεύθυνση, αφήνοντας περίπου 500 εργαζόμενους χωρίς δουλειά.

Ιζόλα

Η επιστροφή ήρθε το 2015. Στις 3 Μαρτίου συγκεκριμένα. Η Γ.Ε. Δημητρίου Α.Ε.Ε. ανακοίνωνε ότι η εταιρεία θα επαναλειτουργήσει. Η νέα ιδιοκτήτρια μίσθωσε το εμπορικό σήμα με σκοπό να αναβιώσει την επιχείρηση. Ωστόσο στη νέα σελίδα της βιομηχανίας ηλεκτρικών συσκευών, οι κανόνες του επιχειρηματικού παιχνιδιού διαφέρουν πλέον σημαντικά σε σχέση με το χθες. Οι οικιακές συσκευές της ΙΖΟΛΑ, δεν κατασκευάζονται στην Ελλάδα, αλλά σε εργοστάσιο στην Πολωνία.

Το σύγχρονο ιδανικό σπίτι με κουζίνα και ψυγείο ΙΖΟΛΑ

Η ΙΖΟΛΑ μάλιστα ήταν η εταιρεία που σχετίστηκε με το πρότυπο του ιδανικού «σύγχρονου ελληνικού σπιτιού» της εποχής. Ενός χώρου λίβινγκ ρουμ, γραφείο, τραπεζαρία και κουζίνα. Από τον εξοπλισμό ενός τέτοιου ιδανικού σπιτιού δεν θα μπορούσε να λείπει – στα μισά της δεκαετίας του ’60 – ένα ψυγείο, ένας θερμοσίφωνας, μια κουζίνα ΙΖΟΛΑ.

«Απολογούμεθα…»

Στα πρώτα χρόνια ζωής της η ΙΖΟΛΑ ξεκίνησε παράγοντας στη Θήβα ψυγεία, κουζίνες και θερμοσίφωνες. Μία εταιρεία με μεταπολεμικά χαρακτηριστικά, έρχεται στην Ελλάδα με σκοπό να εκμεταλλευτεί τη σταδιακή εξάπλωση της χρήσης ηλεκτρικού ρεύματος. Ενδεικτική της τάσης για αγορά ηλεκτρικών συσκευών της εποχής εκείνης, είναι ένα διαφημιστικό της εταιρείας το 1961. Η εταιρεία εμφανίζεται να… απολογείται για τις καθυστερήσεις στις παραδόσεις των ψυγείων της, τα οποία ήταν περιζήτητα, και υπόσχεται ότι ενόψει του Πάσχα, όλα θα παραδίδονται στην ώρα τους! Ιδρύθηκε το 1930 από Μικρασιάτες πρόσφυγες, κατασκευάζοντας αρχικά μονωτικούς σωληνες και σιδηροσωλήνες, εμαγιέ και καζανάκια. Το 1951 έφερε στην αγορά την πρώτη ελληνική ηλεκτρική κουζίνα και λίγο αργότερα το πρώτο ψυγείο φτιαγμένο από ελληνικά χέρια. Στο διάστημα 1932-1932 ο Παναγιώτης Δράκος, ο οποίος κατείχε το 20% των μετοχών αγόρασε το πλειοψηφικό πακέτο και έγινε ιδιοκτήτης, ενώ η εταιρεία απέκτησε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στις Τζιτζιφιές.

Επίταξη από Γερμανούς και Ιταλούς

Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η ελληνική κυβέρνηση επιτάσσει την Ιζόλα, τους Γερμανούς και Ιταλούς κατακτητές στη συνέχεια, με σκοπό να καλύψει τις ανάγκες της αεροπορίας και στη συνέχεια ως συνεργείο στρατιωτικών οχημάτων.

«Φέρνουμε τον πολιτισμό στο σπίτι»

Το 1963 αναλαμβάνει επικεφαλής της εταιρείας ο γιος, Γιώργος Δράκος, ο οποίος διαδέχτηκε τον πατέρα του Παναγιώτη. Χρησιμοποιώντας τη φράση «φέρνουμε τον πολιτισμό στο σπίτι» και με σήμα με το ελεφαντάκι, η φίρμα έγινε γνωστή ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες επαρχιακές τοποθεσίες της χώρας. Την ίδια στιγμή φημιζόταν για τις ιδιαίτερες σχέσεις που διατηρούσε η διοίκηση με το προσωπικό, παρέχοντας σημαντικά προνόμια στους εργαζόμενους, όπως πρόσβαση στα κέρδη της εταιρείας, διαρκή επιμόρφωση, καθώς και συμβούλια προσωπικού σε όλες τις βαθμίδες της επιχείρησης.

Η συγχώνευση και η ΕΛΙΝΤΑ

Στα τέλη του 1977 η ΙΖΟΛΑ συγχωνεύθηκε με την ESKIMO. Αποκύημα της σύμπραξης των δύο εταιρειών ήταν η ΕΛΙΝΤΑ. Ωστόσο η πετρελαϊκή κρίση στη δεκαετία του 1970 σε συνδυασμό με τον έντονο ξένο ανταγωνισμό και την αύξηση των εισαγωγών στην Ελλάδα, οδήγησαν σταδιακά στη χρεοκοπία την ΙΖΟΛΑ. Το 1986 το κοινό σχήμα της ΕΛΙΝΤΑ χαρακτηρίστηκε ως «προβληματική επιχείρηση» για να φτάσει στην οριστική διακοπή της λειτουργίας της το 1991.

Η ΕΛΙΝΤΑ και οι αμαρτίες του παρελθόντος

Σε ό,τι αφορά την ΕΛΙΝΤΑ ήταν άλλωστε φορτωμένη με τα προβλήματα ή τις όποιες αμαρτίες του παρελθόντος. Οι ιδιοκτήτες ΙΖΟΛΑ (Δράκος) και της ESKIMO(Σταυρόπουλος, υπουργός βιομηχανίας επί δικτατορίας το 1971) αποπειράθηκαν να διευθετήσουν τα χρέη τους προς της Εθνική, με τη μετοχοποίηση των χρεών και την απόκτηση μεριδίου από την τράπεζα στην κοινή εταιρεία. Ωστόσο η ΕΛΙΝΤΑ όπως φάνηκε στη συνέχεια δεν διέθετε επαρκή κεφάλαια βασιζόμενη στη αγόγγυστη γενναιοδωρία της Εθνικής Τράπεζας.

«Η ΕΛΙΝΤΑ εμάχετο εναντίον μεγάλης πολυεθνικής»

Όπως είχε πει κάποια στιγμή ο ιδιοκτήτης της ΙΖΟΛΑ, , Γ. Δράκος, υπερασπιζόμενος την εταιρεία του: «Τα τραπεζικά μέλη του Δ.Σ. της ΕΛΙΝΤΑ έκαναν πως δεν καταλάβαιναν, δεν ήθελαν να δουν ότι η ΕΛΙΝΤΑ εμάχετο εναντίον μεγάλης πολυεθνικής -της μεγαλύτερης στην Ευρώπη- και δεν μπορούσε να ανταποκριθή στον ανταγωνισμό υποκεφαλαιοποιημένη και με τόσο υψηλά επιτόκια. Έπαιζαν χωρίς να το θέλουν βέβαια, το παιχνίδι της μεγάλης αυτής πολυεθνικής…»

Η ESKIMO

«Εκτιμώ, αγαπώ, μια ζωή ΕSKIMO». Η συγκεκριμένη πρόταση είναι αυτή που προβάλει τα… κάλλη της ελληνικής εταιρείας παραγωγής ηλεκτρικών συσκευών σε ραδιοφωνικά σποτ που ίσως έχει τύχει να ακούσετε τελευταία. Παλαιότερα κυκλοφορούσε ευρέως το σλόγκαν «Σπίτι πλένει η Εσκιμό». Εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1955 με την επωνυμία «Ι. Σταυρόπουλος & Σία», με άμεση αναφορά στο όνομα του πρώτου της ιδιοκτήτη, Ιωάννη Σταυρόπουλου. Αρχικά κατασκεύαζε ψυγεία. Όχι ηλεκτρικά, αλλά από εκείνα που σήμερα βλέπουμε καμιά φορά σε μαγαζιά στο Μοναστηράκι. Ξύλινα με πάγο.

Από την κορυφή, στη συγχώνευση

Το 1973 η Εskimo ονομάζεται πλέον Βιομετάλ Eskimo και βρίσκεται στην 23η θέση των κορυφαίων ελληνικών βιομηχανιών και μερίδιο 27% στην ελληνική αγορά. Υπό την πίεση των αυξανόμενων εισαγωγών συγχωνεύεται το 1977 με την ΙΖΟΛΑ με τη συμμετοχή της Εθνικής Τράπεζας στη νεοσύστατη εταιρεία, ΕΛΙΝΤΑ, ενώ οι εταιρείες μοιράζονται μετοχικά ποσοστά της τάξεως του 33,3%. Η Eskimo διατηρεί την παραγωγή τηλεοράσεων και βίντεο, ενώ η ΙΖΟΛΑ συνεχίζει την παραγωγή λευκών ηλεκτρικών συσκευών. Το 1989 η Eskimo παύει να παράγει τηλεοράσεις. Σε μία προσπάθεια να μεταβιβάσει την εταιρεία στις αρχές του ’90, η οικογένεια Σταυρόπουλου αποτυγχάνει. Η Εskimo έχει βρεθεί ήδη στο περιθώριο της Σοφοκλέους, ενώ το 1996 τίθεται εκτός χρηματιστηριακού ταμπλό. Πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν ζωηρό ενδιαφέρον για την εξαγορά της, με τον Βασίλη Ζούλοβιτς να επικρατεί το 1997. Ωστόσο η εταιρεία παρακμάζει σταδιακά, παρουσιάζοντας δικαστικές και χρηματιστηριακές εμπλοκές. Οι προσπάθειες της νέας ιδιοκτησίας για συγχώνευση της Eskimo με άλλο εταιρικό σχήμα, μεταξύ των οποίων και ο όμιλος Βασιλάκη, δεν αποδίδουν. Εν τέλει πωλείται στην F.G. Europe του Γιώργου Φειδάκη το 2001.

Σήμερα η Eskimo αποτελεί ένα από τα δυνατά χαρτιά, στα οποία της FGEurope, παρουσιάζοντας αύξηση στη ζήτηση των συσκευών της κατά (+26,64 στις πωλήσεις) στο πρώτο εξάμηνο του 2016. Περιήλθε στα χέρια της το 2001, ενώ σήμερα παράγει προϊόντα όπως ηλεκτρικές κουζίνες, ελεύθερες και εντοιχιζόμενες, πλυντήρια πιάτων και ρούχων, φούρνους μικροκυμάτων. Η FG Europe δραστηριοποιείται τόσο στην Τουρκία με θυγατρική και ποσοστό συμμετοχής 55%, όσο και στην Ιταλία με την επίσης θυγατρική της F.G. Italia Spa. Στόχος της διοίκησης της εταιρείας είναι να επαναφέρει τις λευκές συσκευές με ελληνική ταυτότητα στα ελληνικά σπίτια, ενώ έχει βάλει στοίχημα τις εξαγωγές, όπου και εκεί παρουσιάζεται αρκετά δυναμική. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend