Ο άνθρωπος που σώζει ζωές εδώ και 16 χρόνια

Κρατάει ένα μωρό στην αγκαλιά και χαμογελάει. Ο συνάδελφός του τού χτυπάει την πλάτη: Αυτή τη φορά όλα πήγαν καλά. Το παραδίδει στην αγκαλιά της μαμάς του… Γράφει η Μαργαρίτα Τζαγκαράκη Σκύβει πάνω από ένα βρέφος για να του κάνει τεχνητή αναπνοή μέχρι που το παραδίδει στα χέρια των διασωστών του ΕΚΑΒ.  Όχι δεν μπορεί να μην ζήσει. Θα ζήσει. Αγωνία και αγανάκτηση μαζί. Το αγοράκι δεν τα κατάφερε, ευτυχώς η αδερφή του σώθηκε. Η μαμά τους τα είχε στην αγκαλιά της και στην προσπάθειά της να ανέβει επάνω στο σκάφος έπεσε στη θάλασσα και την παρέσυρε ο καιρός. Πρόσωπα φοβισμένα, παιδικά χείλη που τρέμουν από τα κρύο, κλάματα και ουρλιαχτά μπερδεύονται με μία φουρτουνιασμένη θάλασσα. Αυτές είναι μόνο μερικές στιγμές από την καθημερινότητα του Ανθυποπλοίαρχου του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής Κυριάκου Παπαδόπουλου, κυβερνήτη του πλωτού σκάφους 602 αλλά και του πληρώματός του στη Λέσβο, που κατέγραψε με την κάμερά της η Δάφνη Ματζιαράκη, μια ελληνίδα φοιτήτρια δημοσιογραφίας στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ η οποία και τιμήθηκε με Όσκαρ από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών. Το «4.1 Miles», είναι ένα ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει μια μέρα από τη ζωή των στελεχών του Λιμενικού Σώματος που βρέθηκαν στη μέση της μεγαλύτερης, ίσως, ανθρωπιστικής κρίσης μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκείνος και όλο το πλήρωμα του σκάφους δίνουν μία καθημερινή μάχη για να περισυλλεχθούν σώοι οι άνθρωποι που με νύχια και με δόντια προσπαθούν να κρατηθούν στην επιφάνεια της θάλασσας. Τον ρωτάμε ποια ήταν η χειρότερη μέρα του και θυμάται εκείνη την 28η Οκτωβρίου του 2015. «Ήταν 28 Οκτωβρίου 2015, στην εθνική μας εορτή, είχαμε πάνω από 45 άτομα απώλειες, τα πιο πολλά παιδάκια. Σώσαμε όμως και 225 άτομα περίπου που για εμάς ήταν μεγάλη επιτυχία. Το να έχουμε σε ένα περιστατικό μία απώλεια είναι τραγικό αλλά δεν το βάζουμε κάτω. Το ότι έστω σώσαμε και μία ζωή, μας δίνει δύναμη για να προχωράμε παρακάτω» εξηγεί στο newsbeast.gr. – Έχετε μπει σε διαδικασία να μετρήσετε περιστατικά, διασώσεις, απώλειες; «Όχι είναι αμέτρητα, δεν μετριούνται. Είναι πολλοί οι άνθρωποι που έχουν σωθεί. Οι απώλειες που ήμουν μάρτυρας είναι για εμάς ένας εφιάλτης αλλά μέχρι εκεί. Δεν σκεφτόμαστε αν είχαμε 5 θανάτους ή 106, απλά μένουν κάποιες εικόνες άσχημες στο μυαλό κι έρχονται στη μνήμη». –  Στο τέλος της μέρας συμπληρώνετε το ημερολόγιο και μετά τι; Μηδενίζετε τα πάντα και πάτε παρακάτω; «Εάν χρειαζόταν ακόμα και τότε να ξαναεπέμβουμε σε ένα περιστατικό έρευνας και διάσωσης θα φεύγαμε … ό,τι έχει προηγηθεί το αφήνουμε στην άκρη του μυαλού μας. Είναι άσχημες εικόνες, αλλά δεν προλαβαίνουμε να σκεφτούμε τέτοια πράγματα γιατί πρέπει να σώσουμε κι άλλους ανθρώπους γιατί κινδυνεύουν, κινδυνεύουν πάρα πολύ. Η θάλασσα είναι άγνωστο περιβάλλον για αυτούς: άλλοι νομίζουν ότι είναι μέσα σε ποταμό, άλλοι νομίζουν ότι είναι σε λίμνη, δεν γνωρίζει κανένας τους κολύμπι. Προέρχονται από χώρες όπου δεν έχουν ξαναδεί θάλασσα, είτε είναι από το Αφγανιστάν, είτε από το Πακιστάν είτε από τη Συρία και μαζί τους μεταφέρουν σκηνές πολέμου. Αυτή η ένταση υπάρχει όταν πάμε κοντά τους, ένας πανικός. Προσπαθούμε πρώτα από όλα να τους καθησυχάσουμε με το μεγάφωνο, με τα χέρια με τη φωνή… τους λέμε ποιοι είμαστε, ότι είμαστε Έλληνες. Προσπαθούμε να τους καθησυχάσουμε όσο είναι μες τη λέμβο και αφού τα καταφέρουμε τότε τους δίνουμε τα σκοινιά να τους τραβήξουμε δίπλα μας. Μέσα σε λίγα λεπτά προσπαθούμε 50-60 άτομα να επιβιβαστούν στο σκάφος την ίδια ώρα όλοι». – Κάθε μέρα και διάσωση; «Ναι, κάθε μέρα μία με δύο διασώσεις. Από 22 Μαρτίου που έγινε η συμφωνία μεταξύ Ευρώπης -Τουρκίας από εκεί που έρχονταν στο νησί μας 4.000-5.000 κόσμος, από αυτή τη μέρα και μετά η ροή έπεσε σε μοναδικά ποσοστά της τάξης του 50-100 άτομα τη μέρα. Μέσο όρο έχουμε 60-70 άτομα κάθε μέρα δηλαδή 1-2 λέμβοι». Σε όλη την κουβέντα μας υπενθυμίζει συνεχώς πως ό,τι γίνεται στο σκάφος είναι συλλογική δουλειά. «Τα μεγάλα τα σκάφη τα ΠΑΘ έχουν πάρα πολλούς συναδέλφους. Στο σκάφος που είμαι εγώ το 602 είμαστε 4-5 άτομα το πολύ μαζί με εμένα. Καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε σε ένα περιστατικό με 60-70 άτομα με πάρα πολλά βρέφη με άτομα με ειδικές ανάγκες, με ανάπηρους… έρχονται από πόλεμο με κομμένα πόδια, κομμένα χέρια, με πατερίτσες. Έχουμε δει ακόμα και ανθρώπους με αναπηρικά αμαξίδια μέσα σε λέμβους. Έχουμε δει πάνω στον πανικό για να μπουν στο σκάφος μας να καταπατάνε παιδάκια, βρέφη για να ανέβουν αυτοί πρώτοι από όλους τους άλλους και αυτές τις ώρες του απόλυτου πανικού καλούμαστε να τους καθησυχάσουμε. Αλλά και απώλειες να υπάρχουν δεν το βάζουμε κάτω δεν πρέπει να το βάλουμε κάτω. Πρέπει να προσπαθήσουμε να σώσουμε τους υπόλοιπους και να είμαστε αποτελεσματικοί στο επόμενο συμβάν έρευνας και διάσωσης χωρίς να επηρεαζόμαστε ψυχολογικά από ένα τραγικό συμβάν το οποίο μπορεί να έγινε 15 λεπτά πριν».

 Οι δικοί μου, η οικογένειά μου και οι συγγενείς μάθανε τι γίνεται πάνω στο σκάφος από αυτό το ντοκιμαντέρ

«Η οικογένειά μου, οι συγγενείς μου αγωνιούν εάν όλα πάνε καλά στην δουλειά μου και κυρίως αν είμαι εγώ καλά. Γιατί πολλές φορές, τα περισσότερα τραγικά συμβάντα, πλην ελαχίστων περιπτώσεων, έχουν γίνει σε δύσκολες καιρικές συνθήκες. Σε δέκα περιστατικά που έχουμε πάρει κλήση για έρευνα και διάσωση τα 9 για να μην πω τα 10 είναι με δύσκολες καιρικές συνθήκες απαγορευτικές και για εμάς και βάζουμε σε κίνδυνο τη δικιά μας τη ζωή για να σώσουμε ανθρώπους. Όπως και να έχει οι οικογένειές μας ανησυχούν. Τόσο εγώ όσο και τα όλα μέλη του πληρώματος προσπαθούμε να μην μεταφέρουμε εμπειρίες και ό,τι γίνεται στο σπίτι και στις οικογένειές μας. Φανταστείτε ότι οι δικοί μου, η οικογένειά μου και οι συγγενείς μάθανε τι γίνεται πάνω στο σκάφος από αυτό το ντοκιμαντέρ και μετά. Μιλάμε για 16 χρόνια μετά. Τους θυμάμαι να κλαίνε βλέποντας αυτές τις εικόνες» εξηγεί ο 42χρονος Μυτιληνιός πατέρας δύο κοριτσιών. – Σκέφτηκε άραγε ποτέ πως μπορεί να φέρετε μια αρρώστια στο σπίτι. Μας απαντάει: «Εγώ και όσοι συνάδελφοι γνωρίζω και κυρίως αυτοί που έχω συνεργαστεί και συνεργάζομαι έχουμε κάνει ό,τι εμβόλιο χρειάζεται και φυσικά ό,τι εμβόλιο μάς πει ο γιατρός εδώ ότι πρέπει να κάνουμε, το κάνουμε . Αυτό δεν παύει να σημαίνει ότι δεν μπαίνουμε σε κίνδυνο από θέμα ιών ή από αρρώστιες. Όταν κινδυνεύουν άνθρωποι δεν το σκεφτόμαστε αυτό. Ερχόμαστε σε επαφή χέρια με χέρια, σώμα με σώμα, έχουμε δώσει το φιλί της ζωής πάρα πολλές φορές ιδίως σε παιδιά. Όχι μόνο εγώ όλα τα μέλη του πληρώματος. Όταν βλέπεις ότι χάνεται μία ζωή μπροστά σου δεν έχεις το δικαίωμα να το σκεφτείς ότι ίσως αρρωστήσω κι εγώ. Προτιμώ να φέρω στη ζωή αυτόν τον άνθρωπο που χάνεται μπροστά μου εκείνη την ώρα, παρά να τον αφήσω να πεθάνει μπροστά μου αβοήθητος από εμένα ενώ μπορώ να τον βοηθήσω. Κι αν ποτέ κολλήσω ένα μικρόβιο προτιμώ να πάρω αγωγή παρά να αφήσω να πεθάνει. Αυτό θα το σκεφτούμε όταν το μυαλό μας είναι ήρεμο όταν βρισκόμαστε στο συμβάν δεν έχουμε μπει στη διαδικασία να σκεφτούμε μήπως αρρωστήσουμε κι εμείς». Μετρά μαζί με τους συναδέλφους του, στους οποίους πάντα αναφέρεται, διασώσεις πολλών χιλιάδων ανθρώπινων ζωών. Για τα όσα έκανε, τον τίμησε ως εκπρόσωπο του Λιμενικού Σώματος στη Λέσβο, η Ακαδημία Αθηνών. Δεκαέξι χρόνια, από το 2000,  ο Ανθυποπλοίαρχος Λ.Σ. Κυριάκος Παπαδόπουλος κάνει αυτή τη δουλειά. Ο ελληνικός και διεθνής Τύπος τον χαρακτήρισε «φύλακα άγγελο» των προσφύγων. Εκείνος λέει ότι απλώς κάνει τη δουλειά του, όπως την κάνουν και όλοι οι συνάδελφοί του, μια δουλειά που αγαπάει.

«Δεν μπορείς να επιβιώσεις ψυχολογικά, δεν μπορείς να παλέψεις αυτό που γίνεται εάν δεν το αγαπάς»

«Πάνω από όλα είμαστε άνθρωποι, όλοι οι συνάδελφοι που υπηρετούν στα πλωτά σκάφη κάνουν το ίδιο έργο με μένα. Δεν κάνω κάτι παραπάνω εγώ. Αγαπάμε αυτό που κάνουμε. Είναι πολύ δύσκολες οι συνθήκες δεν μπορείς να επιβιώσεις ψυχολογικά, δεν μπορείς να παλέψεις αυτό που γίνεται εάν δεν το αγαπάς. Ξεπερνάμε το καθήκον και τον επαγγελματισμό και βάζουμε σε κίνδυνο τη ζωής μας για να προσφέρουμε ασφάλεια σε όσους κινδυνεύουν». Για εκείνον, εκείνη τη στιγμή, την στιγμή της «μάχης», όπως χαρακτηριστικά λέει, δεν υπάρχουν νόμιμοι ή παράνομοι. Υπάρχουν μόνο άνθρωποι που απλώνουν τα χέρια τους εκλιπαρώντας για τη ζωή τους και τους οποίους οφείλει να σώσει. «Για εμάς είναι όλοι άνθρωποι. Αν κάποιος από αυτούς είναι εγκληματίας ή όχι, μπορεί να είναι και ο διακινητής, εάν κινδυνεύει η ζωή του θα τον σώσουμε. Πρέπει να βοηθήσουμε ανθρώπους στη θάλασσα και αυτό κάνουμε. Εάν πρέπει να τιμωρηθεί ή όχι, αυτό θα το κρίνει η Δικαιοσύνη. Εμείς πρέπει να τους σώσουμε».

«4.1 miles»

«4.1 miles». Όση η απόσταση που χωρίζει τις ακτές της Λέσβου από τα τουρκικά παράλια. Εικοσιπέντε ολόκληρες μέρες πέρασε η Δάφνη Ματζιαράκη στη Λέσβο, για τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ που ετοίμαζε για την πτυχιακή της εργασία. Και κάπως έτσι έγινε μάρτυρας των πολύνεκρων ναυαγίων που έγιναν τον Οκτώβριο του 2015 στην Εφταλού, αλλά και τη Μυτιλήνη. Το σκάφος ΠΛΣ 602 όλο αυτό το διάστημα βρισκόταν παντού και έσωσε εκατοντάδες ανθρώπους, ανέσυρε όμως και αρκετούς νεκρούς μεταξύ των οποίων μικρά παιδιά. Μάλιστα η νεαρή φοιτήτρια βρέθηκε στο σκάφος όταν ο κυβερνήτης Κυριάκος Παπαδόπουλος μαζί με τη διασώστρια Ζωή Λειβαδίτου κατάφεραν να επαναφέρουν ένα βρέφος μόλις ανασύρθηκε από τη θάλασσα χωρίς τις αισθήσεις του. Ο φακός της είναι ο αυτόπτης μάρτυρας της ανθρωπιάς στη Λέσβο. Το ντοκιμαντέρ της είναι αφιερωμένα στον 7χρονο Mohamadi Amir Mahdi και στα παιδιά που πνίγηκαν στο Αιγαίο. «Πέρασα τρεις εβδομάδες πάνω στο σκάφος του Λιμενικού στη Λέσβο με καπετάνιο τον Κυριάκο Παπαδόπουλο. Έναν άνθρωπο που με έκανε να δω τη ζωή αλλιώς, λόγω του κουράγιου, της δύναμης, του ήθους, της αφοσίωσης και της καλοσύνης του. Το αποτέλεσμα είναι το ντοκιμαντέρ μου “4.1 Miles” στο οποίο ο Κυριάκος είναι ο κεντρικός ήρωας. Το ντοκιμαντέρ κέρδισε το βραβείο της Ακαδημίας Κινηματογράφου (Oscar) στην κατηγορία του» έγραψε η ίδια η Δάφνη Ματζιαράκη στον προσωπικό της λογαριασμό στο facebook. Το ντοκιμαντέρ ανέβηκε στην ιστοσελίδα των «New York Times». Ο Κυριάκος Παπαδόπουλος και όλο το πλήρωμα του ΠΛΣ 602 αφιερώνουν την κάθε μέρα τους για να σώσουν ανθρώπινες ζωές. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend Κράτα το Κράτα το