Ιστορικοί κώδικες που δεν έχουν «σπάσει» ακόμα

Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε, σε ένα άρθρο που έγραψε στα 1841, ισχυριζόταν ότι οι άνθρωποι έχουν την τάση να πιστεύουν πως η δημιουργία ενός απροσπέλαστου κώδικα, είναι κάτι σχετικά εύκολο, αν και στην πραγματικότητα -όπως το έθεσε ο Πόε- «η ανθρώπινη ευφυΐα δεν μπορεί να επινοήσει μια κρυπτογράφηση που η ανθρώπινη ευφυΐα δεν μπορεί να επιλύσει». Φυσικά, για τον Πόε ήταν εύκολο να ισχυριστεί κάτι τέτοιο, μιας κι όπως δήλωσε ένας φίλος του, ο διάσημος συγγραφέας είχε μια μοναδική ικανότητα να επιλύει ακόμη και τους πιο «σκοτεινούς και περίπλοκους» αλγόριθμους κρυπτογράφησης. Βέβαια λίγοι στον κόσμο έχουν τις ικανότητες του Ποε και μάλλον γι’ αυτό, παρά την ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας, υπάρχουν κώδικες και μέθοδοι κρυπτογράφησης που έχουν μείνει απρόσβλητοι από την ανθρώπινη ευφυΐα. Δείτε ορισμένους τέτοιους κώδικες που κατάφεραν να φυλάξουν καλά μέχρι και σήμερα τα μυστικά τους, παρά τις δεκαετίες, τους αιώνες ή ακόμη και τις χιλιετίες που έχουν μεσολαβήσει από τότε που επινοήθηκαν…

Το τελευταίο μήνυμα του ταχυδρομικού περιστεριού NURP 40 TW 194

Το 1982, ένα ζευγάρι Βρετανών, ο Ντέβιντ και η Αν Μάρτιν, που κατοικούσε στο Bletchingley του Σάρρεϋ, αποφάσισε να προχωρήσει στην ανακαίνιση του τζακιού του. Το τελευταίο πράγμα που περίμεναν να βρουν εκεί ήταν τα λείψανα ενός ταχυδρομικού περιστεριού, στο πόδι του οποίου υπήρχε δεμένη μια κόκκινη πλαστική κάψουλα που εξηγούσε ότι πρόκειται όχι για ένα κοινό ταχυδρομικό περιστέρι, αλλά για στρατιωτικό περιστέρι του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου! Όπως φαίνεται, το πτηνό διάλεξε λάθος σημείο για να κουρνιάσει, καταλήγοντας να πεθάνει στην καμινάδα. Μέσα στην κάψουλα που κουβαλούσε, βρέθηκε ένα κωδικοποιημένο μήνυμα, που αποτελούταν από 27 «πακέτα» των 5 γραμμάτων έκαστο, με ορισμένα ψηφία στο τέλος. Πέρασαν χρόνια μέχρι τελικά κάποιος να ενδιαφερθεί να ελέγξει τον κώδικα. Μόλις το 2010, ειδικοί στο Μπλέτσλεϊ Παρκ, ένα μουσείο που είχαν την έδρα τους οι κρυπταναλυτές των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών κατά τον Β’ Παγκόσμιο, αποφάσισαν να ρίξουν μια ματιά στο κωδικοποιημένο μήνυμα. Αν και απέτυχαν να το αποκρυπτογραφήσουν, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μάλλον επρόκειτο για ένα σημαντικό μήνυμα: Κανένα από τα περιστέρια της MI6 στο Μπλέτσλεϊ Παρκ δεν μετάφερε κωδικοποιημένα μηνύματα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Δεδομένου, μάλιστα ότι το Bletchingley βρίσκεται στη μέση μεταξύ Νορμανδίας και Μπλέτσλεϊ Παρκ και μόλις 8 χλμ μακριά από τα γραφεία του στρατιωτικού διοικητή Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ, όπου σχεδιάστηκε η Απόβαση στη Νορμανδία, είναι πιθανόν ότι το περιστέρι NURP 40 TW 194 μετέφερε εξαιρετικά ευαίσθητες πληροφορίες. Όπως ήταν φυσικό, η ιστορία του περιστεριού και το κρυπτογραφημένου μηνύματος «έπαιξε» σε όλα τα ΜΜΕ. Μερικές εβδομάδες αργότερα, ένας καναδός ιστορικός, ο Gord Young, ισχυρίστηκε ότι κατόρθωσε να σπάσει τον κώδικα. Ωστόσο, η λύση που παρουσίασε δεν κρίθηκε ικανοποιητική, ενώ παράλληλα και ο ίδιος δεν ήταν σε θέση να αποκρυπτογραφήσει ένα τμήμα του. Τέλος, αρκετά από τα 27 «πακέτα» που «μετέφρασε» ως αυτοσχέδια ακρωνύμια, δεν μπόρεσαν να εντοπιστούν σε προηγούμενα στρατιωτικά αρχεία. Δεν αποκλείεται ο ιστορικός να παρερμήνευσε ορισμένα από τα γράμματα, μπερδεύοντας το «U» με το «W» για παράδειγμα, ενώ εμφανίστηκαν και κάποιες περίεργες κι αχρείαστες φράσεις. Εξαιτίας όλων αυτών, οι ειδικοί του Μπλέτσλεϊ Παρκ έκριναν ως λανθασμένη τη λύση που έδωσε ο Καναδός. Έτσι, και μέχρι να βρεθεί ένα βιβλίο με το σωστό κώδικα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι άνθρωποι του Μπλέτσλεϊ Παρκ δεν πιστεύουν πως μπορεί κάποιος να σπάσει και να διαβάσει το καλά σφραγισμένο μήνυμα…

Το χειρόγραφο Βόινιτς

Το χειρόγραφο Βόινιτς έχει βασανίσει αυτοκράτορες, αρχαιολόγους και κρυπταναλυτές για τουλάχιστον 400 χρόνια, δίχως όμως αποτελέσματα. Το εικονογραφημένο χειρόγραφο των 240 σελίδων περγαμηνής πιστεύεται πως γράφτηκε πριν από 4 με 8 αιώνες από άγνωστο συγγραφέα, ο οποίος χρησιμοποίησε ένα εξίσου άγνωστο σύστημα γραφής και μια ακατανόητη γλώσσα. Οι εικόνες φυτών, αστρονομικών και αστρολογικών διαγραμμάτων υποδηλώνει ότι ίσως έχουμε να κάνουμε με ένα αλχημιστικό, μαγικό ή επιστημονικό κείμενο. Η χρονολόγηση με άνθρακα τοποθετεί τις σελίδες μεταξύ του 1404 και 1438. Αν και το μελάνι δεν έχει χρονολογηθεί, είναι πιθανό το χειρόγραφο να γράφηκε την ίδια περίοδο, καθώς δεν υπάρχει σβησμένη γραφή στις σελίδες. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το χειρόγραφο έφτασε στα χέρια του Ροδόλφου Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (1576-1612) και αυτός το παρέδωσε στον προσωπικό του ερευνητή Φυσικής ώστε να δει εάν μπορούσε να βγάλει κάποιο νόημα. Όπως ήταν αναμενόμενο, απέτυχε. Δεν ήταν όμως ο μοναδικός, καθώς την αποτυχία γνώρισαν στη συνέχεια κι άλλοι αλχημιστές, φυσικοί, και μαθηματικοί. Η ιστορία του χειρογράφου χάνεται το 1665 και τα ίχνη του ξαναβρίσκονται το 1912, όποτε και ο συλλέκτης βιβλίων Wilfrid Voynich, εντόπισε το μυστηριώδες σύγγραμα στα χέρια Ιησουιτών, στην ιταλική πόλη Φρασκάτι. Ο ίδιος το αγόρασε και πέρασε ολόκληρη τη ζωή του προσπαθώντας να το αποκρυπτογραφήσει, δίχως όμως αποτέλεσμα. Το ίδιο φτωχά αποτελέσματα είχε και η προσπάθεια κορυφαίων επαγγελματιών κρυπταναλυτών κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων, αλλά και κατά τη διάρκεια του ψυχρού. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι μόνο η γλώσσα του κειμένου που δεν μπορεί να αποκρυπτογραφηθεί, αλλά το ίδιο συμβαίνει και με ορισμένα σχέδια. Υπάρχουν 113 άγνωστα είδη φυτών που απεικονίζονται, ενώ κανείς δεν μπορεί να καταλάβει το νόημα των εικόνων γυμνών γυναικών μέσα σε λίμνες, αλλά και κάποια περίεργα συστήματα σωλήνων. Εάν πιστεύετε ότι μπορείτε να τα καταφέρετε καλύτερα από όλους τους παραπάνω ειδικούς και μη, δεν έχετε παρά να δοκιμάσετε την τύχη σας, επισκεπτόμενοι τον ιστότοπο του Πανεπιστημίου του Γέιλ!

Το γράμμα του βασιλιά Κάρολου Α΄ και της Ενριέττας Μαρίας

Ο βασιλιάς Κάρολος Α’ της Αγγλίας είχε πλήθος μυστικών που έπρεπε να κρατήσει κρυφά από τους πολλούς εχθρούς του, μεταξύ των οποίων και τα μέλη του Κοινοβουλίου. Έτσι, μεγάλο μέρος της αλληλογραφίας του ήταν κρυπτογραφημένο, με αποτέλεσμα ακόμη και οι σύγχρονοι ιστορικοί να μην έχουν αντιληφθούν μέχρι πρότινος ότι συχνά ο βασιλιάς μιλούσε «βρώμικα» ή ακόμη ότι επιθυμούσε διακαώς να πλαγιάσει με την κοκκινομάλλα θετή κόρη ενός μεσίτη του, όταν είχε τεθεί υπό περιορισμό στο Κάστρο Κάρισμπρουκ! Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Αγγλικού Εμφύλιου Πολέμου (1642-1646), ο βασιλιάς βρέθηκε πολλές φορές μακριά από τη σύζυγό του, Ενριέττα Μαρία της Γαλλίας. Το 1645 κι ενώ ο φαινόταν πως χάνει τον πόλεμο, η Ενριέττα είχε επιστρέψει στο Παρίσι. Το διάστημα αυτό, συνήθιζαν να αλληλογραφούν συχνά, καθώς η Ενριέττα είχε σημαντική εμπλοκή στη διακυβέρνηση του συζύγου της. Τα γράμματα που αντάλλαζαν, ήταν πλούσια σε πολιτικές μηχανορραφίες, στρατιωτικούς σχεδιασμούς και υποσχέσεις να χαλαρώσουν οι νόμοι κατά του Καθολικισμού που ίσχυαν στην Αγγλία. Στις 5 Μαρτίου του 1945, ο Κάρολος έβαλε έναν έμπιστο αγγελιοφόρο, ονόματι Pooly, να μεταφέρει ένα νέο -κι απροσπέλαστο μέχρι σήμερα- κώδικα κρυπτογραφίας στη σύζυγό του. Ένα μήνα αργότερα, σε επιστολή του στην Ενριέττα με ημερομηνία 8 Απριλίου, έκανε χρήση του νέου κώδικα, γράφοντας (όσο μπορεί να αποδοθεί στα Ελληνικά):

«Με μια λέξη, καθώς δεν γνωρίζω τίποτα καλύτερο (δεν μιλώ τώρα σχετικά με δουλειές), τότε 3 9 8 270 55 5 7 67 18 294 35 69 16 54 6 38 1 67 68 9 66: μεγαλειότατη πόσο η συζήτησή σου με ευχαρίστησε. (σημείωση) Το τμήμα που βρίσκεται εδώ είναι κρυπτογραφημένο μέσω αυτού που σου έστειλα με τον Pooly».

Μετά τη μάχη του Νάζμπι, στις 14 Ιουνίου 1645, η αλληλογραφία του αντρόγυνου κατασχέθηκε και κατόπιν δημοσιεύτηκε από τους κοινοβουλευτικούς. Η επιστολή της 5ης Μαρτίου αποδείχτηκε «βόμβα», καθώς εξουσιοδοτούσε τη σύζυγό του να υποσχεθεί -στο όνομά του- σε όποιον θα μπορούσε να τους φανεί χρήσιμος, ότι θα άρει «όλους τους νόμους εναντίον των Ρωμαιοκαθολικών στην Αγγλία μόλις ο Θεός μου επιτρέψει να κάνω κάτι τέτοιο». Όπως φαίνεται λοιπόν, το κωδικοποιημένο γράμμα της 8ης Απριλίου, θα μπορούσε να είναι είτε μια έκφραση αγάπης και στοργής προς τη γαλλίδα σύζυγό του, είτε μια έκφραση χαράς του Καρόλου αφότου η τακτική του είχε αποδώσει καρπούς. Αυτό είναι κάτι που δεν θα το μάθουμε, μέχρι ο κώδικας του Καρόλου να «σπάσει».

Ο Πάπυρος 90 της Οξυρρύγχου

Το 1896, βρετανοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα μεγάλο αριθμό παπυρικών χειρογράφων στην Οξύρρυγχο, της Αιγύπτου. Έχοντας διατηρηθεί χάρη στην ξηρή ζέστη της ερήμου, οι πάπυροι περιλαμβάνουν κείμενα με λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, κορυφαία έργα της λογοτεχνίας (χαμένα έργα του Ευριπίδη, ποίημα της Σαπφώς κ.α.), καθώς και χριστιανικά κείμενα (κανονικά και απόκρυφα ευαγγέλια). Ο Πάπυρος 90 είναι ένας από αυτούς που καταγράφουν λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής, περιλαμβάνοντας ακόμη και μια απόδειξη για την κατάθεση σιταριού. Ωστόσο, το στοιχείο που διαφοροποιεί το συγκεκριμένο πάπυρο είναι οι τελευταίες δύο γραμμές του.   Αν και γραμμένες με ελληνικά γράμματα, δεν πρόκειται για ελληνικές λέξεις. Οι δύο αρχαιολόγοι Grenfell και Hunt όταν δημοσιοποίησαν τον πάπυρο σημείωσαν πως δεν επρόκειτο για μια «ελληνοποίηση» της δημώδους αιγυπτιακής γραφής. Αντίθετα, φαίνεται πως έχουμε να κάνουμε με την κρυπτογράφηση ενός έξυπνου καταθέτη σιταριού, με στόχο τη διαφύλαξη του απορρήτου. Το επίμαχο κείμενο μπορεί να βρεθεί εδώ. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend