Η μυθική πια μορφή της Formula 1, ο μαχητικός πιλότος με τη ριψοκίνδυνη οδήγηση, ήταν τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής (1988, 1990 και 1991), αν και στην ιστορία του αθλήματος θα περνούσε ως ο τελευταίος οδηγός που άφησε ποτέ την τελευταία του πνοή πάνω στην άσφαλτο. Ο Βραζιλιάνος που δεν δεχόταν εύκολα την ήττα, «το να είσαι δεύτερος, είναι σαν να είσαι πρώτος μεταξύ αυτών που χάνουν» συνήθιζε να λέει, κράτησε τα σκήπτρα της F1 τόσο με τις επιδόσεις του στα σιρκουί όσο και με την απαράμιλλη αγάπη και σεβασμό που έτρεφε γι’ αυτόν ο κόσμος του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Όπως όλοι θυμόμαστε, ήταν την Πρωτομαγιά του 1994 όταν το μονοθέσιο του Σένα καρφώθηκε σε τοίχο της Ίμολα και ο πιλότος ανασύρθηκε θανάσιμα τραυματισμένος από τα συντρίμμια, με το τραγικό γεγονός να προσυπογράφει αυτό που είχε κάποτε δηλώσει: «Αν ποτέ μου συμβεί κάποιο ατύχημα που τελικά θα μου στοιχίσει τη ζωή, ελπίζω να συμβεί ακαριαία. Δεν θα ήθελα να είμαι σε αναπηρικό καροτσάκι. Δεν θα ήθελα να είμαι σε ένα νοσοκομείο και να υποφέρω από κάποιον τραυματισμό. Αν είναι να ζήσω, θέλω να ζήσω πλήρως, πολύ έντονα, διότι είμαι ένας έντονος άνθρωπος. Θα κατέστρεφα τη ζωή μου αν έπρεπε να ζήσω μισός». Ένας από τους καλύτερους οδηγούς που πήρε ποτέ μέρος στη Formula 1 έδειξε από τις πρώτες στιγμές ποιος ήταν και τι ήθελε να κάνει στον μηχανοκίνητο αθλητισμό: Μάιος του 1988, πίεζε για άλλη μια φορά το μονοθέσιο της MacLaren στα όριά του, προσπαθώντας να ξεπεράσει στα δοκιμαστικά τον χρόνο του μεγάλου του αντιπάλου, Αλέν Προστ. Ο Σένα ήταν κυριολεκτικά δαιμονισμένος και κατάφερε τελικά να ολοκληρώσει τον κατατακτήριο γύρο 1,4 δευτερόλεπτα γρηγορότερα από τον Προστ: «Δεν οδηγούσα συνειδητά, αλλά από ένστικτο. Ήμουν σε μια άλλη διάσταση. Είχα ξεπεράσει τα όρια και μπορούσα να πάω ακόμα πιο μακριά. Γνώριζα ότι ήμουν σε άλλο σύμπαν, πέρα από τη συνείδηση». Όταν στον επίσημο αγώνα ενημερώθηκε ότι βρισκόταν σταθερά στην πρώτη θέση και η διαφορά ασφαλείας τού επέτρεπε να μειώσει ταχύτητα, ο Σένα συνέχισε να οδηγεί μανιασμένα και το μονοθέσιό του συγκρούστηκε κάποια στιγμή στο διαχωριστικό, χαρίζοντας έτσι τη νίκη στον Προστ, ο οποίος έσπευσε να δηλώσει με νόημα: «Δεν ήθελε μόνο να με νικήσει, ήθελε να με ταπεινώσει. Κι αυτό ήταν το μεγάλο του λάθος». Αυτός ήταν ο Άιρτον Σένα, ο οδηγός που δεν γνώριζε από όρια και είχε μόνο τον Θεό παραστάτη του στην προσωπική του οδύσσεια να στεφθεί παγκόσμιος πρωταθλητής στη λαμπερότερη εκδοχή του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Έναν Θεό που είδε μάλιστα λίγο πριν τερματίσει πρώτος στον τελικό που θα τον έστεφε στον θρόνο του αθλήματος! Ο θεοσεβούμενος Σένα είδε τη μορφή του Θεού να εμφανίζεται μέσα στη βροχή: «Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι θα κέρδιζα το πρωτάθλημα, αλλά ένιωσα την παρουσία Του. Είχα ένα όραμα, είδα τον Θεό», είπε αργότερα. Ο Προστ, παρακολουθώντας από πρώτο χέρι τις παράτολμες ενέργειες του νεαρού αντιπάλου του, έσπευσε να παρατηρήσει: «Νομίζει ότι δεν μπορεί να πεθάνει, επειδή πιστεύει στον Θεό. Αυτό είναι τρομερά επικίνδυνο για τον ίδιο, αλλά και για τους άλλους οδηγούς». Τα λόγια του έμελλε να γίνουν προφητικά… Αν και ο ίδιος πάντα το γνώριζε: «Δεν ξέρω να οδηγώ με άλλον τρόπο που να μην είναι επικίνδυνος. Ο καθένας πρέπει να βελτιώνεται. Κάθε οδηγός έχει το όριό του. Το όριό μου είναι λίγο μακρύτερα από των υπολοίπων», έλεγε ο ανεπανάληπτος πιλότος όταν δεν δήλωνε πως «ο φόβος με συναρπάζει»… Πρώτα χρόνια Ο Άιρτον Σένα ντα Σίλβα γεννιέται στις 21 Μαρτίου 1960 στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας ως το δεύτερο από τα τρία παιδιά ενός πλούσιου γαιοκτήμονα και βιομηχάνου. Ο μικρός μεγαλώνει μέσα στις ανέσεις της μεγαλοαστικής τάξης και ανακαλύπτει τη μηχανοκίνητη συγκίνηση από τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Όταν δεν ήταν στο καλό ιδιωτικό σχολείο του, συνήθιζε να περνά τις ώρες του στο οικογενειακό γκαράζ χαζεύοντας τα αυτοκίνητα του πατέρα του, ο οποίος αναγνώρισε την αγάπη του μικρού για τα αμάξια και του χάρισε έτσι σε ηλικία 4 ετών το πρώτο του καρτ. Και βέβαια δεν παρέλειψε να προσλάβει εκπαιδευτή ώστε να μάθει ο Άιρτον τα μυστικά της σπορ οδήγησης ήδη από την πρώτη παιδική του ηλικία! Στα 7 του χρόνια οδηγούσε άνετα το οικογενειακό τζιπ στις ιδιωτικές εκτάσεις του πατέρα του. Ο Σένα έδειξε αμέσως την κλίση του στην αγωνιστική οδήγηση και όταν έφτασε σε κατάλληλη ηλικία, ήθελε να πάει στη Βρετανία για να τρέξει, τη Μέκκα τότε του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Από το 1973 έτρεχε εξάλλου στο τοπικό πρωτάθλημα βάζοντας κάτω πολύ μεγαλύτερους ηλιακά και σαφώς πιο έμπειρους οδηγούς! Συνήθιζε μάλιστα να ξεκινά τους αγώνες από την pole position, καθώς στα δοκιμαστικά ήταν άφταστος. Το κολέγιο το παράτησε έπειτα από μόλις 3 μήνες φοίτησης, καθώς η Διοίκηση Επιχειρήσεων δεν ήταν γι’ αυτόν. Για τον Σένα υπήρχαν μόνο τα σιρκουί και πλέον είχε στο πλευρό του τους καλύτερους εκπαιδευτές της Βραζιλίας, καθώς ο πατέρας του προσυπέγραφε το πάθος του γιου με το σπορ. Το 1977 ήρθε η πρώτη μεγάλη επιτυχία του, όταν στέφθηκε τοπικός πρωταθλητής καρτ Λατινικής Αμερικής, με τον ίδιο να κατατάσσεται δεύτερος το 1979 και το 1980 στο παγκόσμιο πρωτάθλημα καρτ. Οι αχτύπητες επιδόσεις του θα τον φέρουν τελικά στη Βρετανία το 1981 για να δοκιμάσει την τύχη του στα μεγάλα σαλόνια του μηχανοκίνητου αθλητισμού, τη σκηνή της Formula-Ford. Με τις καταπληκτικές σεζόν στη μικρότερη κατηγορία στη φαρέτρα του, ο Σένα σημειώνει την πρώτη του νίκη ήδη από τον τρίτο γύρο του πρωταθλήματος και κατακτά τον τίτλο χωρίς καν να ιδρώσει, μετρώντας 12 νίκες σε 20 κούρσες! Η ταλεντάρα παντρεύεται την παιδική του φίλη Lilian αμέσως μετά το τέλος του πρωταθλήματος και αφήνει όλους άφωνους όταν ανακοινώνει λίγο αργότερα ότι ο μηχανοκίνητος αθλητισμός ήταν γι’ αυτόν παρελθόν. Επιστρέφει στη Βραζιλία για να αναλάβει την πατρική επιχείρηση αλλά και να κάνει το χατίρι της συζύγου του, που δεν άντεχε τα παιδιάστικα καμώματα του Σένα με τα καρτ. Την ίδια στιγμή, ο πατέρας του σταμάτησε να επιχορηγεί την αγωνιστική του συμμετοχή, οπότε η απόφαση φάνταζε μονόδρομος. Αν και επέστρεψε τελικά στην Αγγλία την κατάλληλη στιγμή για την έναρξη της νέας σεζόν, ματαιώνοντας τα σχέδια για μια ζωή ως οικογενειάρχης και επιχειρηματίας! Το πρωτάθλημα του 1982 το παίρνει και πάλι αέρα, με 21 νίκες σε 27 αγώνες και την πατρική υποστήριξη για άλλη μια φορά στο πλευρό του. Το 1983 σειρά είχε η Formula 3, με τον Σένα να κατακτά και πάλι τον τίτλο, αν και αυτή τη φορά έπειτα από λυσσαλέο αγώνα με τον Martin Brundle στον τελευταίο γύρο του πρωταθλήματος! Τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, θριαμβεύει και στο παρθενικό grand prix της Formula 3 στο Μακάο και πλέον οι μικρές κατηγορίες είναι πολύ λίγες για κείνον: «Ήταν απίστευτος οδηγός», θα πει γι’ αυτόν ο μεγάλος χαμένος Martin Brundle, «με το που ξεκινούσε η κούρσα, δεν έκανε ποτέ κανένα λάθος κατά τη διάρκεια του αγώνα. Παρά την έλλειψη πείρας, διέθετε μοναδικά αγωνιστικά χαρίσματα»… Τα χρόνια της Formula 1 Η ώρα είχε έρθει επιτέλους για να δοκιμαστεί ο βραζιλιάνος άσος στη μεγάλη κατηγορία της Formula 1. Μια σειρά από κορυφαίες ομάδες, όπως η Lotus, η McLaren και η Brabham, τον δοκίμασαν και εκείνος σημείωσε χρόνους καλύτερους ακόμα και από του παγκόσμιου πρωταθλητή! Μια σειρά όμως από περιπλοκές, έριδες και περιπέτειες μετά, ο Σένα υπογράφει τελικά με μια νέα ομάδα, την Toleman, και ρίχνεται στη μάχη. Παρά το γεγονός ότι το μονοθέσιό του ήταν σαφώς κατώτερο των περιστάσεων αλλά και των κορυφαίων αγωνιστικών ομάδων, ο Σένα καταφέρνει να κλέψει έναν βαθμό ήδη από τη δεύτερη κούρσα του πρωταθλήματος του 1984! Και στο Μονακό, ξεκινώντας από τη 13η θέση, σκαρφαλώνει μέχρι και τη δεύτερη (περνώντας ακόμα και τον Νίκι Λάουντα!), εκμεταλλευόμενος στην εντέλεια τη σφοδρή βροχόπτωση, αν και η κόκκινη σημαία θα του στερούσε τελικά τη νίκη. Όλοι είδαν πάντως τι μπορούσε να κάνει το φιντάνι από τη Βραζιλία…
Οι οδηγικές του ικανότητες σε συνθήκες βροχής χαρακτηρίστηκαν υπεράνθρωπες, ένα μοτίβο που κρατούσε από τα χρόνια του στα καρτ. Μεγάλος θαυμαστής του ήταν πια και ο Peter Wore, ο τεχνικός διευθυντής της Lotus, ο οποίος κάνει τα πάντα για να τον αποκτήσει: πληρώνει τη ρήτρα του συμβολαίου του με την Toleman, αψηφά τις απαιτήσεις του προμηθευτή κινητήρων της Lotus, της Renault, που ήθελε τον βρετανό πιλότο Νάιτζελ Μάνσελ στη θέση του πιλότου και δεν ακούει κανέναν. Κι έτσι ο Σένα εμφανίζεται την επόμενη αγωνιστική χρονιά στο βολάν της Lotus, αν και η πρώτη του σαμπάνια θα έρθει στο 16ο grand prix της σεζόν, στην Πορτογαλία. Μέχρι να πάει στη McLaren το 1988, είχε σημειώσει μόλις 6 νίκες με το μονοθέσιο της Lotus…
Ήταν το 1988 όταν η Honda, που είχε επιστρέψει στη Formula 1 μόλις την προηγούμενη χρονιά, άρχισε να δίνει τους turbocharged κινητήρες της από τη Lotus στη McLaren, γεννώντας έτσι ένα από τα πλέον θρυλικά και ανταγωνιστικά μονοθέσια όλων των μηχανοκίνητων εποχών! Την ίδια χρονιά, ο Άιρτον μετακινείται επίσης στη McLaren και γίνεται ομόσταβλος με τον Αλέν Προστ, με το αχτύπητο δίδυμο να κερδίζει τις 15 από τις 16 κούρσες. Μόνο που το βάθρο του πρωταθλητή ήταν για έναν και δεν ήταν άλλος από τον βραζιλιάνο σουπερστάρ! Από τη μοιραία αυτή χρονιά ήταν που θα αναπτυσσόταν η διαχρονική κόντρα των δύο πιλότων, με τις διαβόητες συγκρούσεις τους στο grand prix της Ιαπωνίας το 1989 και το 1990 να μην αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας για το πόσο αληθινή ήταν η έχθρα. Ο Σένα έχασε τον τίτλο του 1989, αν και γεύτηκε δύο ακόμα φορές -και απανωτές!- τη γλύκα του παγκόσμιου πρωταθλητή, το 1990 και το 1991. Κανείς βέβαια δεν περίμενε ότι αυτός θα ήταν ο τελευταίος τίτλος του ήδη τρεις φορές πρωταθλητή Σένα…
Από το 1991, η τεχνική πρωτοκαθεδρία της McLaren Honda άρχισε να φθίνει και από τα μέσα της σεζόν η Williams οδηγούσε ήδη το πρωτάθλημα σταθερά και αποφασιστικά. Ακόμα και ο αχτύπητος Σένα δεν μπορούσε να γεφυρώσει πια το τεχνικό χάσμα του μονοθέσιού του από το αγωνιστικό της Williams και το πρωτάθλημα του 1992 δεν θα μπορούσε να περιληφθεί στην τροπαιοθήκη του. Ο Σένα θέλησε να μετακινηθεί στον νέο ηγέτη της Formula, τη Williams, αν και η ομάδα προτίμησε τελικά τον άσπονδο εχθρό του, Αλέν Προστ! Η McLaren δεν μπόρεσε να γίνει ανταγωνιστική, αν και τα αχτύπητα αγωνιστικά χαρίσματα του πιλότου τής χάρισαν 5 νίκες στη σεζόν. Το μεγάλο όνειρο του Σένα να προσχωρήσει στη Williams έγινε επιτέλους πραγματικότητα το 1994, έχοντας μετρήσει 35 νίκες για τη McLaren από το 1988- 1993. Όλοι ήταν πεπεισμένοι ότι με το πανίσχυρο μονοθέσιο FW16 στα χέρια του, ο τέταρτος τίτλος θα ήταν παιχνιδάκι για τον Βραζιλιάνο. Αν και οι νέοι κανονισμοί περιέκοψαν δραστικά την κυριαρχία της ομάδας και παρά το γεγονός ότι ο Σένα ξεκίνησε από την pole position σε τρία διαδοχικά grand prix, ο Σουμάχερ ήταν συνεχώς πίσω του… Το μοιραίο grand prix του Σαν Μαρίνο Ήταν στα προκριματικά του Σαν Μαρίνο στις 29 Απριλίου 1994 όταν ο συμπατριώτης και προστατευόμενος του Σένα, Ρούμπενς Μπαρικέλο, τραυματίστηκε στους δοκιμαστικούς γύρους. Σαν να μην έφτανε αυτό, στον τελευταίο προκριματικό γύρο του μοιραίου grand prix την επόμενη μέρα, ο αυστριακός πιλότος Ρόλαντ Ράτζενμπεργκερ άφηνε την τελευταία του πνοή στην άσφαλτο. Ο γιατρός που επιβεβαίωσε τον θάνατο του πιλότου, είπε στον Σένα: «Έχεις γίνει πρωταθλητής τρεις φορές. Είσαι ο πιο γρήγορος οδηγός στον κόσμο. Γιατί δεν τα παρατάς, να τα παρατήσω κι εγώ και να πάμε για ψάρεμα;» Ο πρωταθλητής του απάντησε: «Δεν μπορώ να τα παρατήσω». Το ίδιο είπε και στη σύντροφό του εκείνο το βράδυ. Και δεν μπορούσε πράγματι, καθώς ήθελε οπωσδήποτε αυτή τη νίκη, μιας και δεν είχε ακόμα βαθμό έπειτα από δύο grand prix και ο Σουμάχερ φαινόταν να ξεμακραίνει στη βαθμολογία. Το πρωί της 1ης Μαΐου, ο Σένα συζητούσε με τον αιώνιο ανταγωνιστή του Αλέν Προστ για την ασφάλεια των αγώνων. Συμφώνησαν ότι στον επόμενο αγώνα θα απευθύνονταν την επιτροπή με επίσημο κοινό αίτημα. Λίγες ώρες μετά, κατά την εκκίνηση, δύο αυτοκίνητα συγκρούστηκαν ελαφρά και τα εξαρτήματα που εκτοξεύτηκαν τραυμάτισαν εννιά θεατές. Αφού καθάρισαν την πίστα, ο αγώνας συνεχίστηκε και ο Σένα πήρε το προβάδισμα. Ήταν στον έκτο γύρο και μπροστά από τον Σουμάχερ όταν το μονοθέσιό του έγινε κομμάτια πέφτοντας με 210-220 χλμ/ώρα πάνω στον τσιμεντένιο τοίχο. Η κούρσα σταμάτησε για άλλη μια φορά: ο Σένα μεταφέρεται εσπευσμένα στο νοσοκομείο και λίγο αργότερα ανακοινώνεται ο θάνατός του. Ήταν μόλις 34 ετών. Είχε τραυματιστεί θανάσιμα όταν θραύσμα από την ανάρτηση διαπέρασε το κιτρινοπράσινο κράνος του. Ο αντίκτυπος του θανάτου του Σένα ήταν παγκόσμιος και στην πατρίδα του τη Βραζιλία ο θρήνος υπήρξε καθολικός. Οι ποδοσφαιρικοί αγώνες του Σάο Πάολο ματαιώθηκαν όταν κυκλοφόρησε η είδηση του θανάτου του στην Ίμολα. Ο πρόεδρος κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος για τον άσο της Formula 1, ο οποίος ενταφιάστηκε δημοσία δαπάνη ως ήρωας του έθνους.
Το πλήθος που απέδωσε το ύστατο χαίρε στον Άιρτον Σένα υπολογίζεται σε 3 εκατομμύρια, ενώ χρόνια αργότερα αποκαλύφθηκε η απίστευτη φιλανθρωπική του δράση, η οποία άγγιζε εκατομμύρια δολάρια σε αγαθοεργίες. Ο τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής είχε 65 pole position και 19 γρηγορότερους γύρους στους 161 αγώνες που έδωσε μέσα στο μονοθέσιο της Formula 1. Δηλωτικό του ποιος ήταν παραμένει ένα σχετικά άγνωστο γεγονός από τη μοιραία χαμηλή πτήση στην Ίμολα. Μέσα στο σμπαραλιασμένο μονοθέσιο του Σένα βρέθηκε μια αυστριακή σημαία, καθώς ο βραζιλιάνος άσος σκόπευε να τη σηκώσει κατά τον τερματισμό του ώστε να τιμήσει τη μνήμη του νεκρού συναθλητή του Ρόλαντ Ράτζενμπεργκερ… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr