Ο μέγας αποκρυφιστής Ελιφάς Λεβί

Αν ο μέγας μασόνος μύστης και αναβιωτής της μαγείας και των μυστικιστικών πρακτικών στον 19ό αιώνα κατείχε πράγματι το κλειδί των μυστικών του ουρανού και της γης, αυτό παραμένει αντικείμενο έριδας μεταξύ ορθολογιστών και αποκρυφιστών. Το σίγουρο είναι πάντως πως ο γάλλος μάγιστρος υπήρξε μια από τις πιο φωτισμένες και εμπνευσμένες μορφές της αποκρυφολογίας του 19ου αιώνα, στο όνομα της οποίας πίνουν νερό όλοι οι αναζητητές της αλήθειας που διατείνονται ότι φωλιάζει στο επέκεινα του νοητού κόσμου. Ο Αλφόνς-Λουί Κονστάντ, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, μπόλιασε μαγεία και αποκρυφισμό δημιουργώντας ένα εκρηκτικό και ιδιαίτερα γόνιμο κράμα, πάνω στο οποίο πάτησαν λίγο-πολύ όλες οι μυστικιστικές σέχτες και τα σκοτεινά τάγματα του σύγχρονου κόσμου. Στον ίδιο οφείλουν εξάλλου οι σατανιστές τη δημοφιλέστερη αναπαράσταση του τραγόμορφου δαίμονα των Ναϊτών Ιπποτών, του Μπάφομετ, τον οποίο περιέγραψε και εικονογράφησε το 1854 ο Ελιφάς ως μια φτερωτή ανθρωπόμορφη αίγα με δυο στήθη και μια πεντάλφα στο μέτωπο, αποκαλώντας τη «Μενσήσιο Τράγο». Το σκοτεινό σύμβολο των Ναϊτών πέρασε έτσι στον σύγχρονο Ελευθεροτεκτονισμό και τα άλλα τάγματα, πριν υιοθετηθεί από την Εκκλησία του Σατανά και γίνει το πλέον αναγνωρίσιμο σύμβολο του σύγχρονου σατανισμού. Μέγας γνώστης του ιουδαϊκού και του χριστιανικού μυστικισμού, ο Κονστάντ «αναγεννήθηκε» (ή γεννήθηκε για δεύτερη φορά, κατά τα λεγόμενά του) ως «Ελιφάς Λεβί» αφού μυήθηκε στα μυστήρια της Καμπαλά και έβαλε τότε στόχο ζωής να συμφιλιώσει τη θρησκεία με την επιστήμη και τη δογματική πίστη με τη λογική. Αφού καταβυθίστηκε στην αλχημεία, την παραδοσιακή μαγεία και την αστρολογία και μελέτησε τις υπερβατικές αλήθειες των μυστηρίων των αρχαίων ναών, άφησε κληρονομιά μια ιδιαίτερη ιερογαμία εσωτερισμού και χριστιανικής πίστης που έμελλε να γίνει η νέα Βίβλος του τεκτονισμού και των επιγόνων των παλιότερων Στοών. Ο «τελευταίος μάγος», όπως αποκαλείται συχνά, υπήρξε σωστός ογκόλιθος της αποκρυφιστικής πίστης και ένας πολυμαθής άνθρωπος παρά τα αμφιλεγόμενα κηρύγματά του. Ο διαβόητος Άλιστερ Κρόουλι γεννήθηκε μάλιστα τη χρονιά που πέθανε ο Λεβί, γι’ αυτό και ο σατανικός εωσφοριστής ισχυριζόταν πάντα ότι ήταν μετεμψύχωση του γάλλου μύστη…

Πρώτα χρόνια

Ο Αλφόνς-Λουί Κονστάντ γεννιέται στις 8 Φεβρουαρίου 1810 στο Παρίσι ως το μοναχοπαίδι ενός υποδηματοποιού. Διψασμένος για γνώση από μικρός και πανέξυπνος καθώς ήταν, ήθελε να μάθει γράμματα, αν και η κακή οικονομική κατάσταση της οικογένειας δεν επέτρεπε ιδιωτικά μαθήματα στο σπίτι. Παρά ταύτα, ο πατέρας αναγνώρισε την έφεση του γιου στα γράμματα και τον έστειλε να φοιτήσει σε θεολογική σχολή, προλειαίνοντας έτσι το έδαφος ώστε να γίνει ιερωμένος. Σύντομα όμως ο νεαρός θα ένιωθε μεγαλύτερη έλξη για τα αποκρυφιστικά διδάγματα της σχολής παρά για το επίσημο εγκύκλιο πρόγραμμα του ιερατικού σεμιναρίου, βρίσκοντας τον «ζωικό μαγνητισμό» αλλά και τις περικοπές για τον Σατανά σαφώς πιο ενδιαφέρουσες από τις θεολογικές σπουδές. Κι έτσι στράφηκε, παιδί ακόμα, στη μελέτη της μαγείας και του αποκρυφισμού, διαβάζοντας ό,τι έπεφτε στο χέρι του και στη σχολή θεωρούνταν απαγορευμένο και αιρετικό. Στη δεκαετία του 1830, ο Κονστάντ μαγεύτηκε από ένα ζευγάρι μάγων, με τον άντρα να ισχυρίζεται πως είναι η μετενσάρκωση του Λουδοβίκου ΙΣΤ’ και τη σύζυγο να διατείνεται ότι είναι η μετεμψύχωση της Μαρίας Αντουανέτας. Ο νεαρός πίστεψε στον ψευδοπροφήτη και έγινε από τους πιστότερους ακολούθους του, βουτώντας έτσι ακόμα περισσότερο στη μαγεία και τον εσωτερισμό. Κι έτσι, παρά το γεγονός ότι τον Δεκέμβριο του 1835 χειροτονήθηκε διάκος και ήταν πλέον μέλος των βενεδικτίνων μοναχών, είχε ήδη αποφασίσει ότι τα ιερατικά άμφια δεν ήταν γι’ αυτόν. Αφού έγραψε μια σειρά από ελάσσονα θεολογικά έργα μεταξύ 1839-1844, μπλέχτηκε στη δίνη των καταιγιστικών πολιτικών εξελίξεων: ο Ναπολέων Γ’, μετά την επανάσταση του 1848, εκλέγεται πρόεδρος της Β’ Γαλλικής Δημοκρατίας και ο Κονστάντ αντιμετωπίζει κυρώσεις. Έχοντας εγκαταλείψει τη θεολογία, αφορίζεται από την Εκκλησία για τις αριστερές του απόψεις αλλά και τις αιρετικές του διδασκαλίες, την ίδια ώρα που θα ριχτεί στη φυλακή για τα ανατρεπτικά γραπτά του. Πίσω από τα κάγκελα θα βρεθεί μάλιστα άλλες δύο φορές στα χρόνια αυτά της πολιτικής αναταραχής…

Η γέννηση του Ελιφάς Λεβί

Το 1846, 36αρης πια, ο Κονστάντ παντρεύεται μια 18χρονη κοπέλα και αποκτά ένα παιδί, το οποίο θα πεθάνει ωστόσο σε τρυφερή ηλικία. Αποξενωμένος τώρα από τη σύζυγο και βυθισμένος στο πένθος, το ζευγάρι χωρίζει το 1853 και ο Κονστάντ βγάζει το πενιχρό προς το ζην εργαζόμενος ως δημοσιογράφος. Για να συμπληρώνει το εισόδημά του, παραδίδει μαθήματα αποκρυφισμού και ως μύστης πια του εσωτερισμού υιοθετεί το «Ελιφάς Λεβί», που δεν ήταν τίποτα άλλο από τη μετάφραση του ονόματός του (Αλφόνσος Λουδοβίκος) στα εβραϊκά. Τον Μάιο του 1854, θα μετακομίσει στο Λονδίνο, εκεί που ανθούσαν οι μασονικές Στοές και θα μπορούσε να βρει πιο πιστό ακροατήριο για την αποκρυφιστική διδασκαλία του. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει γράψει ακόμα τα διαβόητα συγγράμματά του που θα τον έκαναν γνωστό στα πέρατα του μυστικιστικού κόσμου, η φήμη του προηγούνταν ως ο μεγαλύτερος γάλλος μάγιστρος μετά τους τελετάρχες των Ναϊτών Ιπποτών! Στο Λονδίνο θα συνδεθεί με προβεβλημένες προσωπικότητες της κοινωνίας και μέσω της τοπικής Στοάς θα κάνει υψηλές διασυνδέσεις, καθώς όλοι αναγνώριζαν τις βαθύτατες γνώσεις του στη μαγεία, τον εσωτερισμό, την αστρολογία και τον «ζωικό μαγνητισμό». Οι βρετανοί Ροδόσταυροι έπιναν ήδη νερό στο όνομά του και ήταν ακριβώς αυτοί που θα τον ωθούσαν να απαθανατίσει τη μυστικιστική σοφία και την πνευματική του αναγέννηση στο χαρτί. Το «Δόγμα και Τυπικό της Υψηλής Μαγείας» (1855) είναι το πρώτο του μεγάλο πόνημα στον μυστικισμό, το οποίο μεταφράζεται αμέσως στα αγγλικά και γίνεται το νέο Ευαγγέλιο των Ροδόσταυρων και των άλλων απόκρυφων ταγμάτων της Βρετανίας. Στην πρώτη του αυτή επίσκεψη στην Αγγλία οι πηγές θέλουν τον Λεβί να ασχολείται με τη νεκρομαντεία, εγκαινιάζοντας έτσι μια σκοτεινή ενασχόληση που θα έδινε προοδευτικά τη θέση της στα πιο σκοτεινά πονήματά του. Ο γάλλος μάγιστρος δεν μιλούσε ωστόσο γρι αγγλικά και δεν μπορούσε έτσι να παραδίδει μαθήματα, με το εισόδημά του να παραμένει πενιχρό. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η απογοήτευσή του κορυφώθηκε (όπως διαμαρτύρεται στα γραπτά του) όταν οι Ελευθεροτέκτονες και οι άλλες σέχτες του ζητούσαν να κάνει θαύματα και να αποδείξει έμπρακτα στις τελετουργίες τους τις μαγικές του ιδιότητες! Παρά την οργή του, συμφώνησε κάποια στιγμή, έπειτα από τις ικεσίες αριστοκράτισσας αποκρυφίστριας, να καλέσει το πνεύμα του έλληνα νεοπυθαγόρειου φιλοσόφου Απολλώνιου του Τυανέα, που οι φήμες θέλουν επίσης μάγο και προφήτη του αρχαίου κόσμου. Ο Λεβί δήλωσε πως ποτέ δεν είχε αποπειραθεί πρόσκληση πνεύματος και πέρασε τρεις εβδομάδες προετοιμαζόμενος για την υπερφυσική συνάντηση, με νηστείες και ειδική διατροφή. Το τελετουργικό έλαβε χώρα σε έναν ειδικά σχεδιασμένο «ναό» και χαρακτηρίστηκε από τον 12ωρο διαλογισμό του μύστη, όταν το έδαφος άρχισε να τρέμει και τα πνεύματα να κατακλύζουν τον χώρο. Όταν μάλιστα το φάντασμα του Απολλώνιου άγγιξε το τελετουργικό σπαθί του Ελιφάς, εκείνος λιποθύμησε από τον φόβο του. Η τρανή αυτή επίδειξη των μαγικών του ιδιοτήτων τον απάλλαξε από κάθε άλλη απόδειξη της υπερφυσικής δύναμής του, αφού το γεγονός κυκλοφόρησε σε κάθε μασονική στοά Ευρώπης και Αμερικής! Ο ίδιος καταδίκασε τότε τη χρήση των παραφυσικών αυτών πειραμάτων στην αποκρυφιστική λατρεία χαρακτηρίζοντάς τα επικίνδυνα τόσο για την ηθική όσο και τη σωματική υγεία του πιστού. Ο Ελιφάς επέστρεψε στο Παρίσι τον Αύγουστο του 1854 χωρίς φράγκο στην τσέπη του. Τον φιλοξενούσε έτερος μύστης της Γαλλίας στο σπίτι του, καθώς δεν μπορούσε να πληρώνει νοίκι. Παρά το γεγονός όμως ότι στην Αγγλία δεν έβγαλε τα χρήματα που υπολόγιζε, η φήμη του είχε γιγαντωθεί και τώρα αμέτρητοι γάλλοι μαθητές κατέφταναν στο κατώφλι της οικίας που τον φιλοξενούσε για να τους μυήσει με το αζημίωτο στα μυστικά της ιουδαϊκού μυστικισμού (Καμπαλά). Τον Μάιο του 1861 ο Ελιφάς επέστρεψε στο Λονδίνο και η νέα του αυτή παραμονή έμεινε θρυλική, καθώς βρήκε τη θέση της στη «Βασιλική Μασονική Εγκυκλοπαίδεια», το αποκρυφιστικό «Ευαγγέλιο» του ηγέτη των Ροδόσταυρων, Κένεθ Μακένζι. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι το διαβόητο Ερμητικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής που ιδρύθηκε λίγο αργότερα πάτησε πάνω στα κηρύγματα του Ελιφάς Λεβί. Στο χρονικό μάλιστα της συνάντησης Μακένζι και Ελιφάς, που εκδόθηκε από τον πρώτο, περιγράφονται οι θεωρίες του γάλλου μύστη για τον συμβολισμό των τραπουλόχαρτων Ταρό, τα οποία μελετούσε διαχρονικά ο Ελιφάς. Παρά το γεγονός ότι ο Γάλλος δεν έγραψε ποτέ δικό του πόνημα για τα Ταρό, οι πεποιθήσεις του για τα μαγικά τραπουλόχαρτα στο βιβλίο του Μακένζι έγιναν διαχρονική αναφορά των Ταρό και αποτελούν την κύρια εξηγητική γραμμή ακόμα και σήμερα. Επιστρέφοντας στη Γαλλία, άρχισε η πιο παραγωγική συγγραφική του περίοδος, που θα τον ενθρόνιζε στην κορυφή των μελετητών του εσωτερισμού και της μαγείας: «Το Κλειδί των Μεγάλων Μυστηρίων», «Η Βίβλος της Ελευθερίας», το πολύτομο «Ιστορία της Μαγείας», «Το Βιβλίο της Λαμπρότητας», «Τα Παράδοξα της Υψηλής Επιστήμης», «Το Μέγα Απόρρητο», «Το Βιβλίο των Σοφών», «Οι Μείζονες Κλείδες και Σφραγίδες του Σολομώντα», «Η Ερμητική και Καμπαλιστική Ερμηνεία του Οράματος του Προφήτου Ιεζεκιήλ», «Η Ερμητική και Καμπαλιστική Ερμηνεία της Αποκαλύψεως του Ιωάννου του Ευαγγελιστού» κ.ά. Μέχρι τον θάνατό του, στις 31 Μαΐου 1875, ο μεγάλος μύστης ζούσε πια άνετη ζωή από την απήχηση των αποκρυφιστικών συγγραμμάτων του αλλά και τα ιδιωτικά μαθήματα που παρέδιδε. Αρκετές μυστικιστικές σέχτες υιοθέτησαν τη διδασκαλία του και στο Παρίσι ιδρύθηκε ειδικό τάγμα αφιερωμένο στον μύστη: Ο «Κύκλος Ελιφάς Λεβί» ίδρυσε μυητικές στη συλλογιστική του εταιρίες στα πέρατα του κόσμου, επηρεάζοντας όλα σχεδόν τα τάγματα, από τους Ροδόσταυρους μέχρι και τους Ελευθεροτέκτονες. Αν και εκεί που έμελλε να έχει τη μεγαλύτερη επίδραση ήταν στο Ερμητικό Τάγμα της Χρυσής Αυγής αλλά και στην κατοπινή Εκκλησία του Σατανά, που υιοθέτησε τον «Μενδήσιο Τράγο» του Ελιφάς (το παλιό σύμβολο των Ναϊτών Ιπποτών δηλαδή «Μπάφομετ»). Μετά τον θάνατό του, οι απόψεις του για τη μαγεία και τον πνευματισμό διαχύθηκαν ευρέως και γνώρισαν καθολική απήχηση, καθώς ξέκοβαν δεσμούς με τα παλιά. Σύμφωνα με τους ερευνητές του έργου του, η επίδραση του Ελιφάς στον μυστικισμό έγκειται ακριβώς εδώ, ότι καινοτόμησε στη συλλογιστική του και δεν βάσισε τη σκέψη του σε παλιές αποκρυφιστικές δοξασίες και παραδεδομένα τάγματα. Και βέβαια η δική του πεντάλφα έμελλε να γίνει το κορυφαίο σύμβολο του κακού στα σύγχρονα χρόνια… Όσο για τον Εωσφόρο, δεν είναι το πνεύμα τού κακού στη σκέψη του Ελιφάς, αλλά το απόλυτο πνεύμα της ανταρσίας, το πνεύμα της υπερηφάνειας, που «πολέμησε ενάντια στον Θεό και τον ενίκησε, διότι “είμαι νικηφόρος” σημαίνει ότι πολέμησα εναντίον του. Ο Θεός δεν μπορεί να νικηθεί παρά μόνον από τον ίσο του, και ο ίσος του είναι ο ίδιος του ο εαυτός. Ω Εωσφόρε, εξήλθες από τους κόλπους τού Θεού, και ο Θεός σε κάλεσε κοντά του. Είσαι η πνοή τού στόματός του και ο πόθος της καρδιάς του. Δεν άκουσες διότι κατάλαβες —και δεν υπάκουσες διότι αγάπησες. Δόξα σε σένα, πνεύμα της νοημοσύνης και της αγάπης, διότι όπως ο Χριστός υπέφερε το μαρτύριο τού σταυρού, συ υπέφερες το μαρτύριο της κολάσεως. Ο κόσμος σε καταράστηκε, όπως τον καταράστηκες, κι όπως κι αυτός, συγκαταλέχθηκες στην τάξη των νεκρών. Ιδού όμως που ξεπροβάλλεις αθάνατος λυτρωτής αγγέλων. Κι ο Χριστός, ο οποίος μέσα στον ουρανό του βασιλεύει, εξακολουθεί να είναι στεφανωμένος μ’ αγκάθια, θα λάβει από τα χέρια σου ένα χρυσό στέμμα» («Η Βίβλος της Ελευθερίας»)… Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr