Το παρασκήνιο για τη νέα κυβέρνηση

Η ρητή απόφαση των τριών πολιτικών ηγετών να μην οδηγηθούμε σε τρίτες εκλογές, που θα αποτελούσαν καταστροφή για την οικονομία και τη χώρα, ήταν αυτή που έδωσε λύση στο πολιτικό αδιέξοδο. Η πορεία όμως προς την οριστικοποίηση της πολιτικής συμφωνίας είχε αρκετές διακυμάνσεις σε επίπεδο κλίματος, αλλά, όπως βεβαιώνουν καλά πληροφορημένες πηγές, ουδέποτε ετέθη σε κίνδυνο. Προβλήματα ωστόσο ανέκυψαν στη διαμόρφωση των κοινών θέσεων που έλαβαν το μεσημέρι της Πέμπτης μορφή κειμένου.

Οι κινήσεις τακτικής των τριών

Η απόφαση του κ. Βενιζέλου να μην τοποθετήσει πολιτικά πρόσωπα διευκόλυνε -σε επίπεδο τακτικής- τον κ. Σαμαρά, ο οποίος με τη σειρά του έκανε αρκετές υποχωρήσεις -κυρίως στα θέματα νόμου και τάξης- καλύπτοντας τα αιτήματα του κ. Φ. Κουβέλη.

Ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ από την πλευρά του, πάντως, φάνηκε έτοιμος από την πρώτη στιγμή να συναινέσει στη βάση μιας πολιτικής-προγραμματικής συμφωνίας στον σχηματισμό κυβέρνησης και τα veto που έθεσε αφορούσαν ελάχιστα πρόσωπα.

Σύμφωνα με το παρασκήνιο, ο κ. Κουβέλης έθεσε ουσιαστικά μόνο ένα θέμα σε επίπεδο προσώπων, αυτό του κ. Αθανασίου για το υπουργείο Δικαιοσύνης, ενώ επέμεινε σε ορισμένες θέσεις, όπως φερ’ ειπείν στην ανάγκη υπαναχώρησης της ΝΔ από την προεκλογική της θέση περί κατάργησης του νόμου Ραγκούση.

Ο κ. Βενιζέλος φάνηκε «καθαρά» ότι δεν ήθελε να συμμετάσχει στην κυβέρνηση με πολιτικά πρόσωπα και ίσως ούτε με υπερπολιτικούς τεχνοκράτες που προέρχονται από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ, όπως είπε στη δραματική συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας την περασμένη εβδομάδα. Επιμονή έδειξε και ο κ. Σαμαράς στα πρόσωπα που ήθελε να τοποθετήσει στα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας, ενώ φάνηκε πως ούτε ο πρόεδρος της ΝΔ ήθελε πραγματικά τη συμμετοχή τεχνοκρατών, όπως είναι ο κ. Στουρνάρας ή ο κ. Γιαννίτσης.

Σε επίπεδο προγραμματικών συγκλίσεων ο κ. Σαμαράς φάνηκε ευέλικτος και υπαναχώρησε σε θέματα «νόμου και τάξης».

Σημαντικό ρόλο για τη συγκρότηση της κυβέρνησης συνεργασίας έπαιξαν αναμφισβήτητα τα πρόσωπα που συμμετείχαν στις συζητήσεις για την κατάρτιση των θέσεων που θα αποτελέσουν τη βάση για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης. Με νηφαλιότητα και χωρίς εκπλήξεις προεκλογικού τύπου συμφώνησαν σε όλα μέσα σε τρεις ημέρες, ενώ θεωρείται βέβαιον ότι η συγκεκριμένη ομάδα (με την ίδια σύνθεση) θα λειτουργεί τουλάχιστον μέχρι την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση.

Από το βράδυ της περασμένης Κυριακής είχε ουσιαστικά «κλειδώσει» η πολιτική συμφωνία μεταξύ της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Τα τηλεφωνήματα που δέχθηκε εκείνη τη νύχτα -αμέσως μόλις οριστικοποιήθηκαν τα αποτέλεσμα και αποσαφηνίστηκε η «καθαρή πρωτιά»- ο κ. Σαμαράς από τους κ. Βενιζέλο και Κουβέλη δεν ήταν τυπικά. Αμέσως μετά τα «συγχαρητήρια», ο κ. Σαμαράς ήταν εκείνος που έθεσε το θέμα της δημιουργίας κυβέρνησης. Ξεκαθάρισε αμέσως στους συνομιλητές του ότι στόχος του είναι να βρεθεί λύση σύντομα και σημείωσε και στους δύο ότι «πρέπει η λύση να δοθεί στα πλαίσια της πρώτης διερευνητικής εντολής». Οι πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ συμφώνησαν, λέγοντας ότι «από κοντά θα δούμε και τις λεπτομέρειες».

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, από τα ξημερώματα της Δευτέρας ο πρόεδρος της ΝΔ είχε σχεδιάσει το πλαίσιο των προτάσεων που θα κατέθετε την επόμενη μέρα στους ηγέτες των άλλων κομμάτων. Αλλωστε, γνώριζε καλά ότι εάν κέρδιζε τις εκλογές, δεν θα μπορούσε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.

Εδραιωμένη ήταν επίσης η άποψη στην ηγετική ομάδα της ΝΔ ότι «η διερευνητική εντολή δεν έπρεπε να φύγει από τα χέρια του κ. Σαμαρά. Με βάση αυτά τα δεδομένα στο πρώτο ραντεβού που είχε με τον κ. Βενιζέλο και αφού είχε δημοσιοποιηθεί η κατηγορηματική άρνηση του Αλ. Τσίπρα να συμμετάσχει σε κυβερνητικό σχήμα συνεργασίας, ήταν ξεκάθαρος. «Δεν θα μας συγχωρήσει κανείς εάν δεν βρούμε λύση τώρα», φέρεται ότι του είπε.

«Συμφωνώ, αλλά εγώ θα ζητήσω και τη συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν μπορεί να μένει εκτός και να ασκεί μονίμως κριτική», του ανταπάντησε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. «Είναι χάσιμο χρόνου. Δεν άκουσες τις δηλώσεις που έκανε; Εγώ θέλω να τελειώνουμε μέχρι την Τετάρτη. Ολα τα βλέμματα της Ευρώπης είναι στραμμένα πάνω μας. Δεν μπορούμε να παρατείνουμε την ακυβερνησία ούτε για μία ημέρα», τόνισε για μια ακόμη φορά ο κ. Σαμαράς.

Με τον κ. Κουβέλη φέρεται ότι του πρότεινε να εκδοθεί εκείνη την ώρα επίσημη ανακοίνωση με δύο δεσμεύσεις: Τη διασφάλιση της παραμονής της χώρας στο ευρώ και την άμεση έναρξη της επαναδιαπραγμάτευσης. «Σε αυτά δεν συμφωνούμε; Να το πούμε από τώρα να καθησυχάσουμε τους πολίτες και τις λεπτομέρειες τις συζητάμε στη συνέχεια. Δεν νομίζω ότι δεν θα βρούμε κοινά σημεία», επεσήμανε. «Πρέπει να το δούμε πιο λεπτομερώς. Υπάρχουν θέματα προς διευκρίνιση?», του ανταπάντησε ο κ. Κουβέλης.

Από εκείνη τη στιγμή ξεκίνησαν ουσιαστικά και οι παρασκηνιακές επαφές των τριών πολιτικών αρχηγών, ενώ παράλληλα αποφασίστηκε η συγκρότηση ομάδας με τη συμμετοχή εκπροσώπων τους, που θα είχε «ανοιχτή επικοινωνία μέχρι την ολοκλήρωση και τυπικά της συμφωνίας αλλά και κατά την πορεία συγγραφής των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης.

Το πρωί της προηγούμενης Τρίτης, σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρόεδρος της ΝΔ τηλεφώνησε στον Γ.Στουρνάρα για να κρατήσει «ζωντανή» την επικοινωνία. 

Αναψαν οι τηλεφωνικές γραμμές
Στο πλαίσιο της διερευνητικής εντολής της ΝΔ, οι κ. Σαμαράς, Βενιζέλος και Κουβέλης, πέραν των επίσημων επαφών που είχαν στη Βουλή, μιλούσαν -σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες- τουλάχιστον δύο φορές κάθε ημέρα στο τηλέφωνο. Με τον κ. Βενιζέλο συζητούνταν το θέμα της συμμετοχής προσώπων από το ΠΑΣΟΚ, ενώ αντίθετα ο κ. Κουβέλης έδινε έμφαση στη συγγραφή ενός κειμένου δεσμεύσεων που θα δινόταν στη δημοσιότητα μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ φρόντισε εγκαίρως να καταστήσει σαφές ότι «οι όποιες συμφωνίες θα πρέπει να είναι γραπτές».

Οπως μαρτυρούν καλά πληροφορημένες πηγές, πάντως, η συμφωνία δεν κινδύνευε ουσιαστικά καμία στιγμή, καθώς και οι τρεις ηγέτες ήταν αποφασισμένοι να δώσουν λύση στο πολιτικό αδιέξοδο. Εμπλοκή παρατηρήθηκε μόνο στο κείμενο των δεσμεύσεων, καθώς στα πρόσωπα ο κ. Σαμαράς δεν είχε καμία δυσκολία να αποδεχθεί τη θέση του κ. Βενιζέλου για μη συμμετοχή πολιτικών προσώπων.

Οι διάλογοι για το υπουργείο Δικαιοσύνης

«Θα ήθελα να τοποθετηθεί στο Δικαιοσύνης ο Αθανασίου», επανέρχεται για τρίτη φορά ο πρόεδρος της ΝΔ. «Σου είπα ότι διαφωνώ. Να αναζητήσουμε άλλη λύση», του απαντά και πάλι ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ.

Ο κ. Σαμαράς λέει ότι θα το σκεφτεί και δεσμεύεται να επικοινωνήσει και πάλι μαζί του αργότερα. Ο χρόνος περνά και ο κ. Κουβέλης αναλαμβάνει την πρωτοβουλία αυτήν τη φορά και ρωτά ο ίδιος τον κ. Σαμαρά τι θα γίνει.

Α. Σαμαράς: «Λέμε να βάλουμε τον Κ.Τζαβάρα. Είναι νομικός, ξέρει τα θέματα, έχει θητεύσει σε εξεταστικές επιτροπές…», λέει ο πρόεδρος της ΝΔ.

Φ. Κουβέλης: «Νομίζω ότι δικαιούται η ΔΗΜΑΡ να τοποθετήσει δικό της στέλεχος. Ο Αντ. Ρουπακιώτης νομίζω ότι είναι η καλύτερη περίπτωση», τον διακόπτει ο Φ.Κουβέλης και το… θρίλερ με το υπουργείο Δικαιοσύνης τελειώνει εκεί.

Ο κ. Ρουπακιώτης ορκίζεται υπουργός και ο κ. Τζαβάρας μετακινείται στο υπερυπουργείο Πολιτισμού, στη θέση του αναπληρωτή υπουργού.

Η είσοδος και η έξοδος Στουρνάρα από την κυβέρνηση

Το πρωί της Τρίτης, σύμφωνα με πληροφορίες, του τηλεφώνησε ξανά για να κρατήσει «ζωντανή» την επικοινωνία. Λίγες ώρες νωρίτερα, μάλιστα, είχε «κλειδώσει» το όνομα του κ. Βασίλη Ράπανου για το υπουργείο Οικονομικών, γεγονός που θα διευκόλυνε την είσοδο και του κ. Στουρνάρα στο επίσης σημαντικό υπουργείο Ανάπτυξης.

Ο κ. Σαμαράς, όμως, παρά τις αρχικές του τοποθετήσεις, κωλυσιεργούσε, γεγονός που αποδείκνυε ότι δεν ήθελε πραγματικά έναν δεύτερο τεχνοκράτη στην κυβέρνηση. Ο κ. Κουβέλης ρώτησε τον πρόεδρο της ΝΔ την Τέταρτη τι σκέφτεται να κάνει, όταν πληροφορήθηκε ότι δεχόταν εισηγήσεις να ενοποιήσει τα υπουργεία Ανάπτυξης και Υποδομών. «Θα βάλεις τον Στουρνάρα τελικά;», τον ρώτησε.

«Θα δούμε», απάντησε ο κ. Σαμαράς, αφήνοντας να εννοηθεί ότι είχε ήδη πάρει τις αποφάσεις του και στις οποίες δεν συμπεριλαμβάνονταν πια ο κ. Στουρνάρας. Η συζήτηση έληξε εκεί χωρίς αντίλογο από τους συνομιλητές του. Το πρωί της Πέμπτης, ο πρόεδρος της ΝΔ ανακοίνωσε την απόφασή του στους πρόεδρους του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. «Θα ενοποιήσω τα δύο υπουργεία και νομίζω ότι ο Κ. Χατζηδάκης είναι η καλύτερη επιλογή», τους είπε και πάλι δεν υπήρξε καμιά αντίδραση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το θέμα των τεχνοκρατών (Στουρνάρα, Γιαννίτση, Ζανιά και Μαραβέγια) είχε ανοίξει πρώτος ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ Φώτης Κουβέλης, ο οποίος από την Τρίτη είχε πει -απευθυνόμενος προς τον Σαμαρά- «έχει εξασφαλιστεί η συμμετοχή των Στουρνάρα, Μαραβέγια, Ζανιά στην κυβέρνηση», εννοώντας ότι έχει συμφωνήσει με τον κ. Βενιζέλο και ότι αυτό που απέμενε ήταν η έγκριση του αρχηγού της Ν.Δ. Το μυστήριο αυτό συντηρήθηκε έως και την Παρασκευή, με αφορμή μια ανάρτηση στελέχους της ΔΗΜΑΡ και προκάλεσε ένταση μεταξύ ΠΑΣΟΚ και Δημοκρατικής Αριστεράς.

Σε εσωτερικό σημείωμα που διακινήθηκε σε στελέχη της ΔΗΜΑΡ αναφέρεται ότι ο Β. Ράπανος ήταν κοινή πρόταση Σαμαρά – Κουβέλη την οποία αποδέχτηκε ο Ευ. Βενιζέλος, ενώ επισημαίνεται ότι με παρέμβαση του Φ. Κουβέλη είχε εξασφαλιστεί η συμμετοχή στην κυβέρνηση των κ. Γ. Στουρνάρα, Γ. Ζανιά και Ν. Μαραβέγια, καθώς και του Ηλ. Κικίλια, αλλά δεν τις υποστήριξε ο Ευ. Βενιζέλος για τον οποίο αναφέρεται ότι «απουσίαζε» από τη διαπραγμάτευση.

Επισημαίνεται επίσης ότι ο Φ. Κουβέλης έθεσε βέτο για την τοποθέτηση του Χ. Αθανασίου και του Κ. Τζαβάρα στο υπ. Δικαιοσύνης όπου τελικά ανέλαβε ο Αντ. Ρουπακιώτης. Επίσης -σύμφωνα με το σημείωμα- βέτο έθεσε ο Φ. Κουβέλης για τη συμμετοχή στην κυβέρνηση των προερχόμενων από τον ΛΑΟΣ Μ. Βορίδη και Αδ. Γεωργιάδη.