«Κάναμε ένα σοβαρό βήμα, συγκροτούμε μια διεθνή οργάνωση με πρωτοβουλία της Ελλάδος και βρίσκουμε μεγαλύτερη και περισσότερη ανταπόκριση από ότι ποτέ άλλοτε. Αυτή η ανταπόκριση είναι δείγμα ότι το κύρος της χώρας μας και η αναγνώριση του ρόλου της είναι μεγαλύτερη παρά ποτέ άλλοτε». Με αυτά τα λόγια εξέφρασε την ικανοποίησή του ο υπουργός εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς μετά την ολοκλήρωση της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο που πραγματοποιήθηκε στη Ρόδο.
Η δεύτερη διάσκεψη της Ρόδου, όπως είπε ο κ. Κοτζιάς πραγματοποιήθηκε με επιτυχία, δεδομένου ότι πέρυσι είχαν συμμετάσχει συνολικά 11 κράτη, ενώ φέτος συμμετείχαν 20 αντιπροσωπείες, 10 κράτη και δύο διεθνείς οργανισμοί από τον αραβικό κόσμο -ο Αραβικός Σύνδεσμος και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου- και ως παρατηρητής η Ινδονησία, και 7 κράτη της Ευρώπης. Μία σημαντική πρωτοβουλία από τις τρεις που υπερβαίνουν τον χώρο της ΕΕ και των τριμερών συνεργασιών, σε σύνολο 14 διεθνών θεσμικών υποστάσεων, που έχουν συγκροτηθεί από την ελληνική διπλωματία.
Ειδικότερα για την ασφάλεια, που αποτέλεσε το κύριο θέμα της διάσκεψης, όπως αποσαφήνισε ο υπουργός Εξωτερικών, εξελήφθη όχι με τη σκληρή της έννοια αλλά με τις ευρύτερες μορφές που αυτή περιλαμβάνει, όπως η ασφάλεια των θαλασσών, του περιβάλλοντος, των μεταφορών, στο πλαίσιο της συγκρότησης νέων δικτύων συνεργασίας στη βάση μιας θετικής ατζέντας ανάμεσα στα συμμετέχοντα κράτη.
Ο επόμενος ορίζοντας για την υλοποίηση συγκεκριμένων βημάτων που αποφασίστηκαν θα είναι ο Ιούνιος 2018 για την τρίτη κατά σειρά Διάσκεψη της Ρόδου. «Κύριο θέμα της θα είναι η δημιουργία ενός πλαισίου και μιας δομής ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο αντίστοιχη με την ΔΑΣΕ και τον ΟΑΣΕ που έχουμε στην Ευρώπη, ώστε να αξιοποιήσουμε τη δικιά μας αυθεντική εμπειρία και να προωθήσουμε αυτή τη συνεργασία», είπε ο κ. Κοτζιάς.
«Σε αυτή την διάσκεψη μας ενδιέφεραν πάρα πολύ τα ζητήματα ήπιας ισχύος και ήπιας ασφαλείας, έξυπνης ασφάλειες και ισχύος, και συμπεριλάβαμε δύο στοιχεία: αφενός την προετοιμασία του ΟΑΣΕ της Ανατολικής Μεσογείου και αφετέρου συγκεκριμένες συνεργασίες», εξήγησε ο υπουργός.
Ως προς τις συγκεκριμένες συνεργασίες έχουν ληφθεί σειρά αποφάσεων, με βασική αυτή της σύστασης ομάδας από έμπειρους διπλωμάτες η οποία θα καθοδηγεί τις εργασίες μέχρι το καλοκαίρι του 2018 που θα αναλάβει μια κατευθυντήρια ομάδα από νέους διπλωμάτες η οποία θα τρέχει τα συμφωνηθέντα σχέδια προς υλοποίηση.
Σε αυτά τα σχέδια συμπεριλαμβάνεται η συνεργασία των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων των συμμετεχόντων κρατών στη Διάσκεψη, η συνεργασία στον οικονομικό τομέα -ιδιαίτερα στον τουρισμό, τις μεταφορές, αλλά και την στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων- νέες τεχνολογίες και ίσως η φαρμακοβιομηχανία- και τέλος η συνεργασία στον πολιτισμό. Ειδικότερα στο θέμα του πολιτισμού όλες οι συμμετέχουσες χώρες αποφάσισαν να στηρίξουν
την πρωτοβουλία της Αιγύπτου για την οργάνωση ενός φεστιβάλ μεσογειακού κινηματογράφου στο οποία επικεφαλής θα είναι μία επιτροπή αποτελούμενη από τα 20 κράτη της Διάσκεψης.
Μια επίσης σημαντική πρωτοβουλία που έχει συμφωνηθεί για το θέμα της μετανάστευσης είναι η διοργάνωση ενός Φόρουμ στο Λίβανο, ενώ η Κύπρος ανέλαβε να διοργανώσει δύο Συναντήσεις, η μία με θέμα την θαλάσσια οικονομία και η άλλη για την νεολαία.
Η Διάσκεψη όμως αποτέλεσε και ένα γόνιμο έδαφος για διμερείς επαφές. Στο πλαίσιο αυτό, εκτός από τη συνάντησή του με τον Κύπριο ομόλογό του Ιωάννη Κασουλίδη, με βασικό θέμα τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ο κ. Κοτζιάς είχε διμερή συνάντηση και με τη νέα υπουργό της Βουλγαρίας Εκατερίνα Ζαχαρίεβα, με την οποία συμφώνησαν να προχωρήσουν δύο σχήματα τριμερούς συνεργασίας, αφενός με την Αρμενία και αφετέρου με τη Γεωργία. Καθώς και μία άλλη σημαντική πρωτοβουλία του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, η συνεργασία των τεσσάρων βαλκανικών κρατών-μελών της ΕΕ με τις τέσσερις χώρες του Βίσεγκραντ, σε επίπεδο τακτικών επαφών και κύριο θέμα το μέλλον της Ευρώπης.
Ειδικότερα για τη διμερή συνάντηση με την Βουλγάρα ομόλογό του, ο κ. Κοτζιάς εξέφρασε την ικανοποίησή του καθώς ήταν η πρώτη επίσημη επίσκεψη της κ. Ζαχαρίεβα η οποία συνδυάστηκε με τη Διάσκεψη της Ρόδου. Μια συνάντηση πολύωρη μαζί με την βουλγαρική αντιπροσωπεία, κατά την οποία ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών εξήγησε τις προσεγγίσεις με την προηγούμενη ηγεσία για την ανάπτυξη της περιοχής και διατύπωσε τις καινούργιες προτάσεις που προέκυψαν από τα ταξίδια που έκανε τους τελευταίους δύο μήνες και από τα οποία συμφωνήθηκαν οι παραπάνω τρεις πρωτοβουλίες.
«Νομίζω ότι η ανταπόκριση της ηγεσίας του βουλγαρικού υπουργείου Εξωτερικών ήταν πάρα πολύ θετική, θα οδεύσουμε στην ακόμα μεγαλύτερη και πιο εντατική συνεργασία ανάμεσα στα δύο κράτη», είπε ο κ. Κοτζιάς επισημαίνοντας ότι «αν υπάρχει ένα παράδειγμα που άλλαξε ο ρους της ιστορίας, από συγκρούσεις σε βαθιά φιλία, είναι αυτό ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία».
Επίσης, ο υπουργός χαρακτήρισε ως «πάρα πολύ σημαντική» τη συνάντηση του με τον υπουργό της Αιγύπτου Σάμεχ Σούκρι και την για πρώτη φορά συνάντηση με την αντιπροσωπεία του Ομάν, μία χώρα η οποία επιθυμεί, όπως είπε, την εντατικοποίηση των επαφών μας. Ενδιαφέρουσα ήταν και η διμερής με την Ινδονησία, τη μεγαλύτερη μουσουλμανική χώρα στον κόσμο, με 280 εκατομμύρια πληθυσμό και αναδυόμενη οικονομία, «μία χώρα στην οποία πρέπει να δώσουμε μεγάλη προσοχή για τους δικούς μας οικονομικούς σκοπούς», όπως είπε. Τέλος διμερείς συναντήσεις είχε ο κ. Κοτζιάς και με τους συναδέλφους του από το Κατάρ, το Κουβέιτ και την Σαουδική Αραβία, χώρες οι οποίες ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την καλή προετοιμασία της συμμετοχής τους στην Διάσκεψη για την Προστασία των Πολιτιστικών και Θρησκευτικών Κοινοτήτων στη Μέση Ανατολή που θα διεξαχθεί 1- 2 Νοεμβρίου στην Αθήνα.
Ερωτηθείς για το πνεύμα της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο ο κ. Κοτζιάς αποσαφήνισε ότι
«αυτή η θεσμική υπόσταση που συγκροτούμε δεν είναι άλλη μια συνάντηση ανάμεσα σε αραβικές και ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσα σε δυο πλευρές, ΕΕ και Αραβικός Σύνδεσμος, αλλά είναι μία ενιαία συγκρότηση αραβικών και ευρωπαϊκών κρατών η οποία στηρίζεται στον μεγάλο παραδοσιακό χώρο της νοτιοανατολικής Ευρώπης». Στόχος της ελληνικής διπλωματίας, όπως είπε, είναι «να αποκαταστήσουμε έναν γεωγραφικό, κοινωνικό, πολιτισμικό, ιστορικό χώρο με μεγάλες παραδόσεις οποίος μέσα από τον διαχωρισμό αραβικός κόσμος-ΕΕ έχει χάσει τη δυναμική του».
Τέλος απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε στη σημασία της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πρωτίστως στο σεβασμό της ανθρώπινης ζωής.
«Η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να διασφαλίζει πρώτα τις ανθρώπινες ζωές, διότι αν δεν υπάρχουν άνθρωποι είναι περιττό να μιλάμε για δικαιώματα. Το λέω αυτό γιατί ορισμένες χώρες της Δύσης έκαναν πολεμικές επεμβάσεις στη Συρία. Στη Συρία χάθηκαν 500.000 άνθρωποι, 12- 14 εκατομμύρια έχουν ξεριζωθεί, δεν έχουν σπίτι, δεν μπορούν να διασφαλίσουν τροφή για τις οικογένειες τους και μέλλον για τα παιδιά τους- και αναρωτιέμαι κατά πόσο η Δύση υλοποίησε τα ανθρώπινα δικαιώματα μέσα από αυτή την καταστροφή», σημείωσε. «Γι’ αυτό εξακολουθώ να λέω ότι πρωταρχικός στόχος είναι η ανθρώπινη ζωή, Ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή», τόνισε και πρόσθεσε:
«Η σκέψη μας για συνεργασία και ανάπτυξη της συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο συνδέεται με μία αρχή. Δεν πρέπει στο μέλλον να επιτρέψουμε εξωγενείς παράγοντες να επεμβαίνουν στην περιοχή μας και να την κάνουν το δοκιμαστήριο ιδεών και πολέμων».
