Η χθεσινή επέμβαση της φρουράς για την απομάκρυνση βουλευτή από την αίθουσα που συνεδρίαζαν οι κοινοβουλευτικές επιτροπές για το πολυνομοσχέδιο, δεν είναι πρωτοφανές γεγονός στην κοινοβουλευτική ιστορία. Όπως δεν είναι πρωτοφανές το γεγονός της αποβολής βουλευτή από την αίθουσα.
Τα πειθαρχικά μέτρα
Τι σημαίνει, όμως, αποβολή βουλευτή από τη συνεδρίαση; Τα άρθρα 77-83 του Κανονισμού της Βουλής αναφέρονται στις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των βουλευτών και τις παρεπόμενες ποινές στην περίπτωση που αυτές δεν τηρούνται. Οι παρεπόμενες ποινές είναι ουσιαστικά τέσσερις. Η ανάκληση στην τάξη, η στέρηση λόγου, η μομφή για αντικοινοβουλευτική συμπεριφορά και ο προσωρινός αποκλεισμός από τις συνεδριάσεις με αντίστοιχες κρατήσεις μέρους των αποδοχών των βουλευτών.
Ανάρμοστη συμπεριφορά
Ο πρόεδρος της Βουλής είναι ο αρμόδιος να επιβάλει τα πειθαρχικά μέτρα για ανάρμοστη συμπεριφορά, η οποία συνίσταται:
– στην παρεμπόδιση της ομαλής διεξαγωγής των συνεδριάσεων ή των συζητήσεων και η διατάραξη της τάξης σ’ αυτές, είτε με πρόκληση θορύβου ή αταξίας, είτε με οποιονδήποτε άλλον τρόπο
– στη διακοπή των ομιλητών χωρίς τη συγκατάθεσή τους και την άδεια του προέδρου, ή η αποδοκιμασία τους με λόγια ή έργα
– στην ομιλία χωρίς προηγούμενη άδεια του προέδρου
– στην απρεπή συμπεριφορά με λόγια ή έργα
– στην έλλειψη του οφειλόμενου σεβασμού προς το προεδρείο, τη σοβαρότητα του έργου και την αποστολή της Βουλής
– στη μη συμμόρφωση στις υποδείξεις του προέδρου
– στη χρησιμοποίηση προσβλητικών εκφράσεων κατά της τιμής και της υπόληψης του Προέδρου της Δημοκρατίας, των μελών της Βουλής, του προεδρείου και των μελών της κυβέρνησης
– στην καταφρόνηση του Συντάγματος και των πολιτειακών θεσμών με λόγια ή έργα.
Προσωρινός αποκλεισμός
Ως προς τη βαρύτερη πειθαρχική ποινή, αυτή δηλαδή, του προσωρινού αποκλεισμού από τις συνεδριάσεις, ο Κανονισμός δίνει τη δυνατότητα στον πρόεδρο, αμέσως μετά τη διάπραξη του παραπτώματος (ένα από τα οποία είναι συνέχιση ανάρμοστης και ανεπίτρεπτης συμπεριφοράς, μετά τη διατύπωση μομφής σε βάρος του), να διατάξει την άμεση απομάκρυνση του υπαιτίου.
«Έκτροπα εν τω κοινοβουλίω»
Στη Βουλή υπάρχει προηγούμενο αποβολής βουλευτών από την Ολομέλεια και προηγούμενο επεμβάσεων της φρουράς. Πρέπει, όμως, να είναι ξεκάθαρο ότι ο χαρακτήρας των σημερινών επιθέσεων δεν έχει απολύτως καμία σχέση με τον χαρακτήρα των αντιπαραθέσεων εκείνης της εποχής. Κάποια από τα γεγονότα της εποχής εκείνης, τα λεγόμενα «έκτροπα εν τω κοινοβουλίω», παρατίθενται παρακάτω, με αποσπάσματα από το πολύτιμο υλικό της Βιβλιοθήκης της Βουλής. Αν ανατρέξει κανείς στα πρακτικά των συζητήσεων, θα διαπιστώσει ότι επεισόδια που κάποιες φορές κατέληξαν ακόμη και σε συμπλοκές βουλευτών έως και την επέμβαση της φρουράς, έχουν αποτυπωθεί στα ευρετήρια με την ένδειξη «έκτροπα εν τω κοινοβουλίω» για την περίοδο πριν την μεταπολίτευση αλλά και την περίοδο μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.
Συνεδρίαση με τους αξιωματικούς του φρουραρχείο
Τον Απρίλιο του 1966 και ενώ η Βουλή προετοιμαζόταν για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση Στεφανόπουλου, η ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε, τόσο που ο πρόεδρος του Σώματος Δημήτρης Παπασπύρου, φοβούμενος επέκταση των συμπλοκών, διέταξε τους αξιωματικούς του Φρουραρχείου να παρέμβουν
για τη συγκράτηση των συμπλεκομένων. Στην ταραγμένη εκείνη συνεδρίαση, έγινε πέντε φορές διακοπή. Το ζωηρότερο επεισόδιο ήταν η συμπλοκή ανάμεσα στον βουλευτή Κοζάνης της Ένωσης Κέντρου Γιώργο Καστανίδη (σ.σ. πατέρα του Χάρη Καστανίδη), τον βουλευτή Ιωαννίνων του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κέντρου Αναστάσιο Λώρα, τον βουλευτή Πέλλας της ΕΡΕ Ιωάννη Προκοπίδη και τον βουλευτή Δράμας της Ένωσης Κέντρου Θ. Παναγιώτου. «Με θλίψιν ειλικρινή είδον συναδέλφους συμπλεκομένους και αλληλοδαρομένους.
Εγενικεύθη η συμπλοκή και μου εψιθύρισαν, ότι τα πράγματα είναι πολύ τεταμένα και εφοβήθην ότι ήτο ενδεχόμενον να μεταφερθεί η συμπλοκή και να γενικευθεί και είχον υποχρέωσιν, ως Πρόεδρος του Σώματος, όχι να επιτρέψω να κατέλθουν εκ της έδρας της Προεδρικής, τα όργανα της ασφαλείας, αλλά να λάβω τα μέτρα εκείνα, ώστε εις περίπτωσιν…», αναφέρει ο πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Παπασπύρου για το επεισόδιο και για το γεγονός ότι η χωροφυλακή παρατάχθηκε πίσω από το προεδρείο. «Παρέταξα την δύναμιν, έδωσα αυστηράν εντολήν να μην κατέλθουν εκ της έδρας, αλλά εις περίπτωση απευκταίου να λάβη τα ενδεδειγμένα μέτρα», είχε εξηγήσει επίσης για τη διαταγή που έδωσε, ο πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Παπασπύρου.
Αφαίρεση της ψηφοδόχου
Σοβαρά επεισόδια είχαν σημειωθεί στη Βουλή το Νοέμβριο του 1965. Στα πρακτικά εκείνης της περιόδου, ο υπουργός Οικονομικών Γ. Μελάς εμφανίζεται να διαμαρτύρεται διότι «αποτόμως έγινε επιδρομή επί των κιγκλιδωμάτων εκεί, έμπροσθεν του προεδρείου, από βουλευτάς του κόμματος εκείνου, δια να αφαιρεθεί βιαίως η ψηφοδόχος». Εκφράζει δε την κατάπληξη του «πώς ο εκπρόσωπος της Ένωσης Κέντρου, ζητεί τον λόγον και θέλει να ελέγξει το προεδρείον, διότι επεκαλέσθη – καθ΄ ο είχε δικαίωμα- την φρουράν ενώπιον της απειληθείσης και αρξαμένης συμπλοκής». «Οφείλω να εξηγήσω ότι κατόπιν εντολής μου ήλθε η δύναμις της Χωροφυλακής δια να αποκαταστήσει την διασαλευθείσαν κατά πρωτοφανή τρόπον τάξιν και παρέμεινεν μέχρι τέλους… Διερπάγησαν αι κάλπαι και καθ’ ην ώραν ανευρέθησαν άλλαι κάλπαι και διεξήγετο η ψηφοφορία, άλλος συνάδελφος επήδησεν εις τα έδρανα και προέβη εις αρπαγή της κάλπης», εξηγεί για την απόφαση του ο πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Παπασπύρου.
«Θα σε δείρω Παπασπύρου…»
Τον Φεβρουάριο του 1966, ο Στ. Μπίρης κινείται απειλητικά κατά του Προέδρου της Βουλής φωνάζοντας «Θα σε δείρω Παπασπύρου, όπου να πας…».
Νωρίτερα ο Δημήτρης Παπασπύρου είχε αποκαλέσει «γελοίον υποκείμενον» τον βουλευτή. Ο φρούραρχος κλήθηκε στην αίθουσα και ακινητοποίησε τον βουλευτή για να αποτρέψει τα χειρότερα. Η συνεδρίαση διακόπηκε και όταν ξεκίνησε και πάλι, ο βουλευτής της Ένωσης Κέντρου Ν. Ζορμπάς κατηγόρησε τον πρόεδρο ότι εκτράπηκε σε ύβρεις, δηλώνοντας επίσης: «πέραν αυτών κατηγορώ και τα όργανα της τάξεως, διότι συμπεριεφέρθησαν βαναύσως κατά τρόπον που εξευτελίζει το κοινοβούλιον». Ο Ν. Ζορμπάς ήταν ο βουλευτής Χίου της Ένωσης Κέντρου, που έπεσε θύμα ξυλοδαρμού στο καφενείο της βουλής από βουλευτές οπαδούς της ΕΚΟΦ το 1961.
