«Μας ενώνει η περηφάνια μας, αλλά και η ευθύνη μίας μεγάλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που δεν μας ανήκει πια κατ’ αποκλειστικότητα, αλλά είναι κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας».
Αυτό ανέφερε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο Φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών, που διοργανώνει το υπουργείο Εξωτερικών στο Ζάππειο, με τη συμμετοχή υψηλών αξιωματούχων- στην πλειοψηφία τους υπουργών Εξωτερικών- 10 κρατών που αντιπροσωπεύουν αρχαίους πολιτισμούς.
«Είναι ακλόνητο πιστεύω μας πως η ιστορία, η θρησκεία και πολιτισμός μπορούν να αποτελέσουν γέφυρες κατανόησης και επικοινωνίας, όχι εργαλεία καταπίεσης και εξτρεμισμού, όχι ελατήρια μίσους και συγκρούσεων» είπε ο πρωθυπουργός.
Ο κ. Τσίπρας χαρακτήρισε «ύψιστη ανάγκη» τη συνεργασία των πολιτισμών απέναντι στην παράνοια και το μίσος.
«Είναι ύψιστη ανάγκη η συνεργασία των πολιτισμών απέναντι στο σκοτάδι όσων θέλουν να βυθίσουν την ανθρωπότητα στην παράνοια και το μίσος. Είναι ύψιστη ανάγκη να μεταφέρουμε στο σήμερα το άπλετο φως του μεγαλείου των ανθρώπων του πνεύματος, που εξέπεμψαν οι αρχαίοι πολιτισμοί μας στο παρελθόν. Από την Αθήνα, κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης, στέλνουμε ένα πολύ δυνατό, ισχυρό μήνυμα στην ανθρωπότητα. Μήνυμα συνεργασίας για την παγκόσμια ειρήνη, τον αλληλοσεβασμό και την αλληλοκατανόηση», είπε χαρακτηριστικά.
«Η πολιτισμική μας κληρονομιά δεν μας ανήκει κατ’ αποκλειστικότητα», δήλωσε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, στον χαιρετισμό που απηύθυνε, στο περιθώριο του γεύματος του Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών. Ο κ. Τσίπρας τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι πρέπει να στηριχτούν οι δυνάμεις που ενώνουν τους λαούς, όπως η γνώση και η παιδεία και όχι εκείνες, όπως των πολέμων, που χωρίζουν τους λαούς.
«Η δική μας ευθύνη δεν είναι η προσκόλληση στο ένδοξο παρελθόν, γιατί έτσι αδυνατούμε να οικοδομήσουμε όραμα για το μέλλον», σημείωσε, αναφερόμενος στους αρχαίους πολιτισμούς των χωρών που συμμετέχουν στο Φόρουμ. Υπογράμμισε, δε, την ανάγκη «να αξιοποιήσουμε τον θησαυρό του παρελθόντος για να φτιάξουμε ένα καλύτερο αύριο».
«Ζούμε σε μία σύνθετη πραγματικότητα, με προκλήσεις και απειλές για την ανθρωπότητα. Προκλήσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν από χώρες που μοιράζονται παρόμοια πολιτιστική κληρονομία», επισήμανε ο πρωθυπουργός και πρόσθεσε: «Εμείς έχουμε στο μυαλό μας ένα μέλλον ειρήνης, ασφάλειας και ανάπτυξης, με επίκεντρο τον άνθρωπο». Μάλιστα, για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι ανέφερε τα εργαλεία που έχουν οικοδομηθεί, όπως το διεθνές δίκαιο.
Ο κ. Τσίπρας εκτίμησε ότι ο διάλογος των λαών μπορεί να γίνει με εφαλτήριο των πολιτισμών, συμπληρώνοντας ότι αυτό ακριβώς αποτελεί την πηγή για την πραγματοποίηση του Φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών.
«Οι ρίζες του ελληνισμού είναι βαθιές», σημείωσε και τόνισε πως η ελληνική εξωτερική πολιτική είναι συνυφασμένη με τον διάλογο, «έχουμε θετική ατζέντα στις διακρατικές σχέσεις».
Αναφερόμενος στη σημερινή κατάσταση με αιχμή τον πόλεμο στη Συρία και τις τρομοκρατικές επιθέσεις, επισήμανε: «Σήμερα κατακλυζόμαστε όλο από αρνητικές εξελίξεις. Η λύση, όμως, δεν βρίσκεται στην περιχαράκωση και στην απομόνωση, η λύση βρίσκεται στη συνεργασία και στη συλλογικότητα».
Επίσης, κάλεσε σε κοινή αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η τρομοκρατία, οι ανισότητες, η φτώχεια, οι προσφυγικές ροές. «Υπάρχει πάντοτε ένα τεράστιο πλαίσιο συσφίξεων σχέσεων» είπε ο πρωθυπουργός, αναφέροντας σειρά παραδειγμάτων σε αυτήν την κατεύθυνση, όπως η διαρκής σύνοδος των χωρών του Νότου και οι τριμερείς συνεργασίες Ελλάδας-Κύπρου.
Ο κ. Τσίπρας επανέλαβε πως ανάμεσα στους λαούς πρέπει να στηθούν γέφυρες κατανόησης και όχι ελατήρια μίσους και συγκρούσεων και χαρακτήρισε ύψιστη ανάγκη να μεταφερθεί το φως του πολιτισμού απέναντι στον σκοταδισμό. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο πολιτισμός αποτελεί εθνικό κεφάλαιο, είμαι πεπεισμένος ότι μπορεί να συμβάλει, ώστε να μεταφέρουμε στο σήμερα το άπλετο φως που εξέπεμψαν οι πολιτισμοί μας στο παρελθόν», υπογράμμισε. «Κάτω από τη σκιά του Ιερού Βράχου της Ακρόπολης στέλνουμε ένα ισχυρό μήνυμα για την παγκόσμια ειρήνη και την αλληλεγγύη», κατέληξε ο πρωθυπουργός.
Κοτζιάς: Να συνεργαστούμε για το κοινό καλό
Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς κάλεσε σε στενή συνεργασία και συντονισμό για την πολιτική διάσταση των διεθνών σχέσεων με όχημα και συνδετικό κρίκο τον Πολιτισμό για την σταθεροποίηση του κόσμου σε μία ασταθή περίοδο.
«Είμαστε πολιτισμοί που συνδιαμορφώσαμε, κατά τον καλύτερο τρόπο, το σημερινό κόσμο. Θέλουμε να συνεργαστούμε για το κοινό καλό, για την κοινή ευημερία, όχι για να διαχωρίσουμε τον εαυτό μας από τους άλλους. Αλλά για να κάνουμε ακόμα πιο ηχηρό το μήνυμα της ειρήνης που εκπέμπει ο πολιτισμός» τόνισε ο κ. Κοτζιάς εξηγώντας ότι η κοινή πρόσκληση με τον υπουργό εξωτερικών της Κίνας δεν ήταν τυχαία: «Έχουμε μία ιδιόμορφη ιστορική σχέση με την Κίνα που βασίζεται στον αλληλοσεβασμό και στην κατανόηση του κόσμου που ζούμε και που έχουμε το κοινό ερώτημα πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα στοιχεία του πολιτισμού μας με τρόπο ωφέλιμο, παραγωγικό για μας και όλους και την ανθρωπότητα».
«Αν βρούμε και αντιληφθούμε» επισήμανε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών «αυτό που μας ενώνει θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα για να προάγουμε την ειρήνη και την συνεργασία στον κόσμο» και μάλιστα «σε μία περίοδο που κυριαρχείται από τις οικονομικές και αρνητικές πολιτικές στην οποία πρέπει να ξεκινήσουμε να προβάλουμε ακόμη πιο έντονα και συντονισμένα και την πολιτιστική διάσταση των διεθνών σχέσεων».
Ο κ. Κοτζιάς εξήγησε ότι σημερινή πρωτοβουλία είναι συνδεδεμένη με το έργο του ΟΗΕ και της UNESCO και τις αρχές τους και πρότεινε στο επόμενο Φόρουμ να προσκληθούν και οι δύο αυτοί οργανισμοί. «Ξεκινάμε» είπε «αυτό το Φόρουμ από την Αθήνα που είναι κατά κάποιο τρόπο και αυτή πρωτεύουσα πολιτισμού. Ξέρουμε ότι στη σύγχρονη εποχή κυριαρχεί η σκληρή ισχύς αλλά τελικά- κι αυτή είναι η γνώμη μου- κερδίζουν εκείνοι που μιλούν με τη γλώσσα της ήπιας ισχύος, εκείνοι που πείθουν και αποτελούν παράδειγμα που στηρίζονται σε αρχές και αξίες και διαθέτουν οράματα. Με άλλα λόγια έχουμε πολιτισμό και με τις δύο τις έννοιες. Πολιτισμό ως τρόπο ζωής, ως δημιουργία αρχών ύπαρξης και πολιτισμό ως δημιουργικό αναπαραγωγικό και ανανεωτικό παράγοντα μορφών και δομών ζωής».
Αναφερόμενος στη σύνδεση των πολιτισμών ο κ. Κοτζιάς τόνισε ότι «ο ελληνικός πολιτισμός δεν θα είχε επιβιώσει χωρίς την ρωμαϊκή αυτοκρατορία αυτή τη μητέρα των πολυεθνικών πολιτικών οντοτήτων που διάχυσε τα δικαιώματα της έννοιας του πολίτη και της διοίκησης σε όλη την Μεσόγειο και παραπέρα. Και δεν θα είχε επιβιώσει ίσως με τον τρόπο που επιβίωσε ο ελληνικός πολιτισμός αν δεν είχε μεταλαμπαδευτεί από τους ανθρώπους του πνεύματος του αραβικού κόσμου. Ενός κόσμου που στις περιοχές που αναπτύχθηκε παρήγαγε σπουδαίους πολιτισμούς. Στην Βαβυλωνία, στη Μεσοποταμία, στην Αίγυπτο και δίπλα τους αυτόν τον σπουδαίο πολιτισμό του αρχαίου Ιράν».
«Ήταν και είναι σπουδαίοι οι πολιτισμοί μας δεν μας ανήκουν όμως, ανήκουν σε όλη την ανθρωπότητα» υπογράμμισε ο κ. Κοτζιάς και εξήγησε την αντίληψη της ελληνικής διπλωματίας: «ο πολιτισμός για μας είναι ήπια ισχύς, εξίσου αποτελεσματική κατά τη γνώμη μας με την στρατιωτική υπεροπλία ή την οικονομική ηγεμονία. Γιατί ο πολιτισμός κερδίζει το νου και τις καρδιές των ανθρώπων, αλλά ακόμα και στον ίδιο τον σκληρό πυρήνα της πολιτικής χρειαζόμαστε αυτό που ονομάζουμε πολιτικό πολιτισμό. Χρειαζόμαστε δηλαδή ανεκτικότητα προς τον άλλον, σεβασμό της γνώμης του και της ύπαρξης του, χρειαζόμαστε- και πολλές χώρες το έχουν ξεχάσει- κουλτούρα συναίνεσης και συμβιβασμού. Παρρησία και σθένος, αντίσταση και ικανότητα μάχης για τα δίκαια και την δικαιοσύνη. Ο πολιτισμός λοιπόν βοηθάει στην ανάπτυξη των σχέσεων βασιζόμενος σε αξίες και αρχές, φέρνει κοντά το διαφορετικό αλλά το φέρνει και ως πλούτο.
Παράλληλα ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε και στη τρίτη πλευρά του πολιτισμού ως παγκόσμια και οικονομική ισχύ, τη βιομηχανία του πολιτισμού η οποία παράγει θέσεις εργασίας. «Σκεφτείτε» είπε «την έρευνα και την εκπαίδευση. Το σύγχρονο design, τον τουρισμό που συνδέεται με τις πολιτιστικές κατακτήσεις και αυτά τα τρία στοιχεία του πολιτισμού: η επικαιρότητα του, η οικονομική του ισχύς, η δυνατότητα να συνδέσει και να σταθεροποιήσει τον κόσμο σε μία άστατη περίοδο συνδέονται και με τις νέες δυνατότητες που φέρνει αυτό που ονομάζουμε 4η βιομηχανική επανάσταση ή 2η εποχή των μηχανών. Συνδέεται και πρέπει να το συνδέσουμε σε αυτό το Φόρουμ με την αξιοποίηση του διαδικτύου, με την ανάπτυξη εφαρμογών στο κινητό τηλέφωνο όπως οι περιηγήσεις σε αρχαία μνημεία, η περιήγηση σε πόλεις μας που έχουν μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά. Με την αναπαραγωγή ακόμη και αναμνηστικών σε τρισδιάστατες μορφές που μπορούμε να κάνουμε μαζί, από video παιχνίδια μέχρι ταινίες κινηματογράφου, μας δίνουν όλες αυτές οι νέες τεχνολογίες δυνατότητες συνεργασίας και προώθησης κοινών αξιών και αρχών. Μπορούμε επίσης να αναπτύξουμε τις διαπολιτισμικές μας σχέσεις με δίκτυα μνημείων και πόλεων».
Ειδικότερα για το σημερινό Φόρουμ ο κ. Κοτζιάς είπε ότι το υπουργείο Εξωτερικών εργάστηκε πάνω από ενάμιση χρόνο, σε μία ιδέα που έρχεται από τη δεκαετία του 90 για να φτάσουμε μέχρι εδώ. «Αυτό το Φόρουμ» είπε «είναι στοιχείο μιας συγκεκριμένης αντίληψης που έχουμε για τις διεθνείς σχέσεις, ένα στοιχείο για την ανάπτυξη μιας θετικής ατζέντας, όπως είναι αυτή της συνεργασίας των πολιτισμών μας στο πλαίσιο πολλαπλών συνεργασιών σε όλους τους τομείς», ώστε «να διαμορφώσουμε μία ένωση των κρατών».
Καταλήγοντας ανέφερε ότι «είναι στο χέρι όλων μας να παράγεται θετικός πολιτισμός, η θετική ατζέντα στις διεθνείς σχέσεις. Να χρησιμοποιούμε τη δύναμη του μυαλού μας για το καλό, την ειρήνη και την πρόοδο», αποδεικνύοντας ότι «ακόμα και μία χώρα σε βαθιά κρίση, όπως η Ελλάδα, μπορεί να αξιοποιήσει τον μεγάλο πολιτισμό της για να βγει έξω από αυτήν».
