Οι επιστήμονες υπέθεταν ότι το φαινόμενο του placebo, δηλαδή της χορήγησης εικονικών φαρμάκων, λειτουργεί μόνο όταν οι άνθρωποι πιστέψουν ότι έχουν πάρει ένα πραγματικό, δραστικό φάρμακο.
Τώρα, φαίνεται ότι αυτό μπορεί να μην είναι απαραίτητα αληθές. Ίσως η πίστη στο ίδιο το φαινόμενο placebo –και όχι σε κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο- μπορεί να είναι αρκετή για να ενθαρρύνει το σώμα μας να… επουλωθεί.
Η δύναμη της μοναξιάς, της αισιοδοξίας και του διαλογισμού
Ο αρχισυντάκτης του New Scientist Jeremy Webb, μέσα από το μια καταπληκτική συλλογή δοκιμίων και άρθρων που συμπεριέλαβε στο βιβλίο του «Nothing: Surprising Insights Everywhere from Zero to Oblivion» προσπαθεί να ανακαλύψει πώς λειτουργούν τα πάντα γύρω μας.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κείμενα που περιέχονται στο βιβλίο με τίτλο «Heal Thyself», φέρει την υπογραφή της δημοσιογράφου Jo Marchant, γράφει η Maria Popova στο brainpickings.org.
Σύμφωνα με μια έρευνα από τη Σχολή Ιατρικής του Χάρβαρντ, οι ερευνητές έδωσαν στους εθελοντές που συμμετείχαν –οι οποίοι έπασχαν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου- ένα εικονικό φάρμακο, λέγοντάς τους, ότι ήταν «φτιαγμένο από μια αδρανή ουσία, όπως τα χάπια ζάχαρης, που έχει αποδειχθεί σε κλινικές μελέτες ότι βελτιώνουν σημαντικά τα συμπτώματα ευερέθιστου εντέρου μέσω διαδικασιών αυτοΐασης του σώματος και του νου».
Όπως επισημαίνει στο κείμενό της η Marchant, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι παρότι οι ασθενείς γνώριζαν ότι είχαν πάρει ένα εικονικό φάρμακο, κατά μέσο αξιολόγησαν τα συμπτώματά τους μετά τη λήψη του ως «μέτρια βελτιωμένα».
Με άλλα λόγια, γνώριζαν πολύ καλά πως το φάρμακο που είχαν πάρει ιατρικώς ήταν ένα «τίποτα», ωστόσο το γεγονός ότι πήραν κάτι, τους έκανε να βιώνουν λιγότερα συμπτώματα.
Η ίδια αναφέρει ακόμη, μερικά στοιχεία γύρω από τη δύναμη της αισιοδοξίας:
«Ο ρεαλισμός μπορεί να κάνει κακό στην υγεία σας. Οι αισιόδοξοι άνθρωποι αναρρώνουν καλύτερα μετά από ιατρικές επεμβάσεις, όπως π.χ. ένα μπάι-πας, έχουν πιο υγιές ανοσοποιητικό σύστημα και ζουν περισσότερο όταν υποφέρουν από ασθένειες όπως ο καρκίνος, τα καρδιακά και η νεφρική ανεπάρκεια.
Είναι γνωστό ότι οι αρνητικές σκέψεις και το άγχος μας αρρωσταίνουν.
Το στρες –η πεποίθηση δηλαδή ότι διατρέχουμε κάποιο κίνδυνο- ενεργοποιεί κάποιες φυσιολογικές οδούς με τη μεσολάβηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος.
Αυτές έχουν εξελιχθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μας προστατεύουν από κινδύνους. Αν όμως είναι “ενεργοποιημένες” για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυξάνουν τον κίνδυνο να εμφανίσουμε διαβήτη και άνοια.
Οι ερευνητές έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι οι θετικές σκέψεις όχι μόνο καταστέλλουν το άγχος, αλλά έχουν θετική επίδραση γενικότερα κάνοντάς μας να νιώθουμε ασφαλείς και βοηθώντας το σώμα μας να “επισκευάζει” και να διατηρεί τις ισορροπίες του.
Η αισιοδοξία μειώνει τις φλεγμονές που προκαλούνται από το στρες και τα επίπεδα των ορμονών του στρες, όπως της κορτιζόλης. Μπορεί επίσης να μειώσει την ευαισθησία σε ασθένειες από τη μείωση της δραστηριότητας του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και την τόνωση του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος».
Η Marchant αναφέρεται ακόμη στον ψυχολόγο του πανεπιστημίου του Σικάγο, John Cacioppo, ο οποίος έχει αφιερώσει τη καριέρα του στη μελέτη της επίδρασης της κοινωνικής απομόνωσης στους ανθρώπους.
«Η μοναξιά αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής προσβολής, άνοιας, κατάθλιψης και θανάτου. Οι άνθρωποι που είναι ικανοποιημένοι από την κοινωνική τους ζωή κοιμούνται καλύτερα, γερνούν πιο αργά και ανταποκρίνονται καλύτερα στα εμβόλια. Οι επιδράσεις είναι τόσο ισχυρές, που η “θεραπεία” της μοναξιάς είναι το ίδιο καλή για την υγεία, όσο το κόψιμο του τσιγάρου».
Βέβαια, έρευνες έχουν δείξει ότι ο διαλογισμός μπορεί να προσφέρει πολλά οφέλη στον οργανισμό.
Σύμφωνα με τη Marchant: «Υπάρχουν κάποια αποδεικτικά στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία ο διαλογισμός ενισχύει την ανοσολογική απόκριση στα εμβόλια και στα άτομα με καρκίνο, προστατεύει από την υποτροπή στη μείζονα κατάθλιψη, καταπραΰνει δερματικές παθήσεις, ακόμα και επιβραδύνει την εξέλιξη του HIV.
Ο διαλογισμός μπορεί ακόμη να επιβραδύνει τη διαδικασία της γήρανσης.
Σε ό,τι έχει να κάνει με τις κοινωνικές συναναστροφές, ο διαλογισμός επηρεάζει τα επίπεδα κορτιζόλης στον οργανισμό, μειώνοντας το άγχος που μπορεί να νιώθει κάποιος».
