Τις θλιβερές ομοιότητες του χθες με το σήμερα φέρνει στον μυαλό η σημερινή μέρα, καθώς πριν από 112 χρόνια, στις 10 Δεκέμβρίου, 1893 ο Χαρίλαος Τρικούπης ανήγγειλε στην Βουλή την χρεοκοπία της Ελλάδας, εξαιτίας της αποτυχίας του να συνάψει ένα δάνειο αναχρηματοδότησης των όσων είχαν εισπραχθεί τα προηγούμενα χρόνια, και στα οποία στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό το έργο ανόρθρωσης της χώρας στα τέλη του 19ου αιώνα.

Ο Χαρίλαος Τρικούπης έγινε για πρώτη φορά Πρωθυπουργός της Ελλάδας τoν Απρίλιο του 1875. Για είκοσι χρόνια κυριάρχησε στην πολιτική ζωή της χώρας και θεωρήθηκε κύριος εκπρόσωπος της ανερχόμενης αστικής τάξης. Ήταν πρωθυπουργός για συνολικά έντεκα χρόνια.

Από το 1879 μέχρι το 1890 είχαν συναφθεί οκτώ εξωτερικά δάνεια και πέντε εσωτερικά, ενώ παράλληλα ξεσπούσε η σταφιδική κρίση. Η νέα κυβέρνηση Τρικούπη, που εξελέγη τον Μάιο του 1892, παρουσιάστηκε στη Βουλή με ένα σκληρό πρόγραμμα περικοπών στις δημόσιες δαπάνες και με μέτρα αυστηρής λιτότητας (π.χ. έμμεσοι φόροι).

Το φιλόδοξο πρόγραμμα δημοσίων έργων και εκσυγχρονισμού του Τρικούπη είχε χρηματοδοτηθεί από δάνεια την περίοδο 1880-1890, και τα όποια έληγαν τότε. Τελικά ο Τρικούπης αποφάσισε να κυνηγήσει την αναχρηματοδότηση των παλαιότερων δανείων ζητώντας νέο δάνειο από την Αγγλία. Από αυτό το δάνειο εξαρτιόταν η εκτέλεση ή όχι του κρατικού προϋπολογισμού για το 1893.

Οι όροι που έθεταν οι δανειστές όμως ήταν πολύ σκληροί, εξαιτίας των συσσωρευμένων ελληνικών χρεών και της αρνητικής πορείας των ομολόγων των προηγούμενων δανείων. Οι τόκοι αυτών των δανείων έφταναν το 30% της συνολικής τους αξίας.

Εξάλλου, μέσα στους όρους ήταν το δάνειο να μην εγκριθεί από την Βουλή, αλλά απευθείας με διάταγμα που θα υπέγραφε ο βασιλιάς Γεώργιος.

Η αντιπολίτευση υπό τον Δηλιγιάννη αντέδρασε έντονα προβάλλοντας το επιχείρημα ότι ο δανεισμός αναιρούσε την εθνική κυριαρχία της χώρας και ότι ταπείνωνε την Ελλάδα.

Αντιδράσεις υπήρχαν επίσης στον Τύπο, από επιχειρηματίες γαλλικών συμφερόντων, αλλά κυρίως από την κοινή γνώμη.

Έτσι ο βασιλιάς αποφάσισε να μην πάρει πάνω του την ευθύνη και δεν υπέγραψε το διάταγμα.

Η οικονομία της εποχής δεν άντεξε το πρόγραμμα του Τρικούπη. Ο ίδιος προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια στο λαό, λόγω της φορολογικής του πολιτικής.Τα προσωνύμια που του χάρισε ο Τύπος της εποχής ήταν μάλιστα «Φορομπήχτης» και «Πετρέλαιος». Τελικά, η χώρα δεν μπόρεσε να αποπληρώσει τα δυσβάστακτα χρέη της.

Τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα τέθηκε υπό Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο, με τα γνωστά μονοπώλια στο οινόπνευμα, τα σπίρτα κλπ, οι επιπτώσεις του οποίου έφτασαν μέχρι την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Ο ΔΟΕ άλλωστε διατηρήθηκε στη χώρα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950.

Στις εκλογές της 16ης Απριλίου 1895 το κόμμα του Τρικούπη υπέστη συντριβή και ο ίδιος απέτυχε να εκλεγεί βουλευτής Μεσολογγίου.

Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει γνωρίσει στην ιστορία της 4 πτωχεύσεις, το 1827, το 1843, το 1897 και το 1932.

Ομοιότητες με το τότε και το σήμερα; Αν θέλει να βρει κανείς τις «γραμμές» που ενώνουν το παρελθόν της χώρας με τη τωρινή κρίσης χρέους, μπορεί να σταθεί συνοπτικά στα παρακάτω:

– Η Ελλάδα πάντα κατέφευγε σε δυσμενή εξωτερικό δανεισμό για να στηρίξει την ανάπτυξη της με αποτέλεσμα να διογκώνεται το δημόσιο χρέος.

– Απροκάλυπτες ξένες επεμβάσεις που ασκούν απόλυτο έλεγχο τόσο στην οικονομία όσο και στους πολιτικούς θεσμούς.

– Μέτρα που προκαλούσαν την δυσαρέσκεια του ελληνικού λαού απέναντι στο πολιτικό σύστημα.

Επίσης, η κρίση του 1897 προήλθε από την αδυναμία του ελληνικού κράτους να αποπληρώσει τα δάνεια που είχε πάρει κυρίως για να εκσυγχρονίσει τους ελληνικούς σιδηροδρόμους και τα οποία, σε ένα βαθμό σπαταλήθηκαν κυρίως σε άστοχες επενδύσεις ,σε πελατειακές δοσοληψίες και σε κακοδιαχείριση.