Σαββόπουλος: Να πάμε μπροστά, χωρίς να χάσουμε την ψυχή μας

«Να γίνουμε μοντέρνοι, να πάμε μπροστά, χωρίς να χάσουμε την ψυχή μας» είναι ο συλλογικός πόθος, αλλά «η δυσκολία μας σε αυτή τη χώρα», τόνισε ο Διονύσης Σαββόπουλος, κατά την τελετή αναγόρευσης του σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ. «Οι τραγουδοποιοί λαχταρούμε για εκείνη τη στιγμή που όλα γίνονται ένα…» είπε ο Διονύσης Σαββόπουλος και συνέχισε : «Τολμώ να πω ότι η κατακερματισμένη εποχή μας χρειάζεται συνθέτες μάλλον, παρά καθοδηγητές. Το έχει ανάγκη η ψυχή μας. Το κράμα ανατολής και δύσης που πέτυχε π.χ. ο Βασίλης Τσιτσάνης και που τόσο ανάγκη έχει ο τόπος, δεν το έχει επιτύχει ο πολιτικός μας βίος, με αποτέλεσμα αλλού να μοχθούμε κάθε μέρα και αλλού να είναι η ψυχή μας». Ο κ. Σαββόπουλος έκανε ιδιαίτερα μνεία στη δουλειά του Μ.Χατζηδάκη και του Ν.Γκάτσου, που «σε κάνει να νοιώθεις ότι είσαι ένας σύγχρονος Έλληνας, του καιρού μας, που διατηρεί όμως την ιδιοπροσωπεία» και πρόσθεσε : «Γιατί, αυτό ποθούμε όλοι και αυτή είναι η δυσκολία μας σε αυτή τη χώρα. Να γίνουμε μοντέρνοι να πάμε μπροστά, χωρίς να χάσουμε την ψυχή μας». Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, έστειλε μηνύματα για το σήμερα, εκφράζοντας τη χαρά του, που ένας παγκοσμίου φήμης τραγουδοποιός, ο Μπομπ Ντύλαν, βραβεύτηκε με το Νόμπελ της Σουηδικής Ακαδημίας, ενώ σημείωσε και το βάρος αυτής της χειρονομίας «στη συγκεκριμένη στιγμή». «Διότι, η παγκοσμιοποίηση, η οικονομική κρίση, η τρομοκρατία, η μετανάστευση, η ανάδυση ημιάγριων πολιτικών κομμάτων, γεμίζουν με φόβο τις ψυχές των ανθρώπων, που μοιραία σε τέτοιες εποχές, στρέφονται στις καταβολές τους, εκεί όπου επικρατεί η ανάγκη επιβίωσης και το σώζων εαυτόν σωθείτω και η βαρβαρότητα. Αλλά και το φως των ραψωδών, ο Όμηρος και οι λυρικοί ποιητές» είπε ο κ. Σαββόπουλος και πρόσθεσε : «Αυτό το φως αισθάνεται κι έρχεται να μας δείξει η Σουηδική Ακαδημία, δίνοντας το Νόμπελ σε ένα κορυφαίο τροβαδούρο της εποχής μας». O Διονύσης Σαββόπουλος στην ομιλία του ξεκίνησε συγκινημένος την αφήγηση του από τη γέννηση του, μέσα στα «Δεκεμβριανά του 1944», όπου ένας ΕΛΑΣιτης με μια μοτοσικλέτα με καλάθι μετέφερε στο μαιευτήριο την ετοιμόγεννη, κυοφορούσα αυτόν, μητέρα του και στο πώς, ως νήπιο, πριν ακόμη αντιληφθεί το νόημα των λέξεων που άκουγε στο ραδιόφωνο, ένοιωθε τη μουσικότητά τους. «Η μουσική των λέξεων με επισκέφθηκε πριν από τις λέξεις, τότε δεν άκουγα παρά φωνήματα, τη σημασία των οποίων κατάλαβα σιγά – σιγά αργότερα …ποτέ μου δεν έγραψα στίχους χωρίς μουσική, ούτε ξέρω πώς να το κάνω αυτό…. γράφω μουσική και στίχο σχεδόν ταυτόχρονα και μέσα μου προπορεύεται λιγάκι η μουσική και ο ρυθμός… Στη δουλειά μου, οι στίχοι και η μουσική είναι ένα. Και εάν υπάρχει ποίηση σε αυτά που κάνω, αυτά δεν βρίσκονται μόνο στα λόγια, αλλά στο τραγούδι, εν τω συνόλω….» είπε ο γνωστός τραγουδοποιός και πρόσθεσε : «’Ακουγα εντελώς διαφορετικά είδη μουσικής, μόνο που με τα χρόνια, ένας εσωτερικός θα έλεγα κρυφός, τεχνίτης τα σμίλευε, ένωνε τα διάφορα είδη δημιουργώντας ένα αμάγαλμα μια καινούργια μορφή. Ούτε εγώ ο ίδιος πια δεν ξέρω να ξεχωρίσω στα τραγούδια μου, πιο είναι το λαϊκό στοιχείο, ποιό το ελαφρύ, ποιο το έντεχνο, ποιο το παλιό και πιο το νέο». «Στο τραγούδι θέλουμε να απλωθούμε, να ανοίξουμε, να γίνουμε ένα με όλα. Στα αληθινά τραγούδια ο στίχος, η μελωδία, η φωνή και η μπάντα δεν είναι τέσσερα, είναι ένα» είπε ο κ. Σαββόπουλος, εξηγώντας ότι πάνω τους προβάλλονται βαθύτερα υπαρξιακά ζητήματα, η ζωή και ο θάνατος, ο παρελθών και ο μελλοντικός φόβος και όλα αυτά γίνονται ένα. «Στη γιορτή ενώνουμε τα χέρια μας και γυρίζουμε εκεί που ξεκίνησαν όλα. Στο τραγούδι. Αλλά αυτό πρέπει και μπορεί στην εποχή μας να κερδηθεί ξανά μέσα από το δρόμο της προσωπικής ευθύνης και ποτέ μέσα από τα στερεότυπα και τις συνταγές της καταναλωτικής ρουτίνας» πρόσθεσε ο κ. Σαββόπουλος. Ο Διονύσης Σαββόπουλος σημείωσε ότι ήταν η μουσική ιδιοφυία του Μάνου Χατζηδάκη που εισήγαγε ένα πιο «εξατομικευμένο, νεωτερικό» τραγούδι, που «άλλαξε το αυτί μας», το οποίο οδήγησε στο λεγόμενο «έντεχνο, ή εναλλακτικό» και επηρέασε και τον ίδιο, χωρίς όμως αυτό να αποκόβεται από την έννοια της συλλογικότητας, της παράδοσης. «Το τραγούδι είναι συλλογικότητα από την κορυφή ως τα νύχια» είπε ο κ. Σαββόπουλος. Από την άλλη, διευκρίνισε, ότι η ποίηση έχει τη δική της μουσικότητα και είναι δύσκολο να μελοποιηθεί επιτυχημένα, όπως μαζικά επιχειρήθηκε για μια εποχή, γιατί «δεν είναι όλοι Μίκης Θεοδωράκης, ούτε έχουν το χάρισμα του». «’Αλλη είναι η μοναχική περιπέτεια της μουσικής και άλλη της ποίησης. Η κοινή μήτρα από όπου ξεκίνησαν πριν χωρίσουν, έχει πια χαθεί. Της απομένει το τραγούδι, σαν μια διαρκής προφητεία του παρελθόντος, σαν ανάμνηση του μέλλοντος».

Ο γνωστός συνθέτης υπογράμμισε, ότι και ο ίδιος θα ήθελε να ανήκει στη λεγόμενη Σχολή της Θεσσαλονίκης (Ιωάννου, Πεντζίκης, Χριστιανόπουλος, κ.α.) και αφιέρωσε την ομιλία του στον ποιητή, Νίκο Αλέξη Ασλάνογλου, ενώ έκανε μνεία και στην προσφορά τραγουδοποιών της πόλης (Ζερβουδάκη, Παπάζογλου, Κουγιουμτζή, Μάλαμα, κ.α.). Πρόσθεσε ότι «η Θεσσαλονίκη έχει για πρόσφυγες και για Ρωμιούς και Έλληνες των χαμένων πατρίδων την ίδια σημασία που έχει μια αγαπημένη θεία, όταν χάσουν τη μάνα τους». «Μόνο στο σπίτι της, μπορείς να δεις την ίδια μαγειρική, το ίδιο εικονοστάσι, το σεμέν επάνω στην τηλεόραση…. Κυρίως, αυτή τη γλυκιά μίξη ανατολής και δύσης, έναν παράξενο κοσμοπολιτισμό… δυόμιση χιλιάδες χρόνια στη μόδα πάντα και πάντα παραδοσιακή» είπε ο Διονύσης Σαββόπουλος και σε ότι αφορά την επίδραση της πόλης στον ίδιο, πρόσθεσε: «Η Θεσσαλονίκη, όχι, δεν ήταν μια χαμένη Ατλαντίδα, άλλα ένας κόσμος παλλόμενος που με ακολουθεί, αποκαθιστώντας την χαμένη ενότητα του βίου και το σκορποχώρι της ψυχής μου». «Είναι η πρώτη φορά, που ένας θεσμός ακαδημαϊκός, ένα ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας μας, αναγνωρίζει εμμέσως την τέχνη μας. Χίλια ευχαριστώ από την καρδιά μου» κατέληξε ο τραγουδοποιός. Ο πρύτανης του ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας τόνισε ότι ο Διονύσης Σαββόπουλος «θεραπεύει πολλές τέχνες και επιστήμες» και ότι θα μπορούσε του έχει απονεμηθεί η τιμητική διάκριση κι από άλλα τμήματα του ΑΠΘ, όπως αυτό των Μουσικών Σπουδών, ή της Νομικής όπου είχε εγγραφεί, ή και της Ιστορίας, όμως, όπως είπε ο πρύτανης, «δικαίως» και σωστά αναγορεύεται σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Φιλολογίας «για την ποίηση, για τη μαγεία των λέξεων». Ως «Σαλονικιός προς Σαλονικιό», μεταξύ άλλων, προσφώνησε τον Διονύση Σαββόπουλο, ο κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής, Δημήτρης Μαυροσκούφης . «Ποιος είπε ότι η Φιλοσοφική Σχολή είναι ένα σχολαστικό μουσείο, μακριά και έξω από τη ζωή, που δεν ξέρει να ξεχωρίζει τους ζωηρούς και ευφάνταστους δημιουργούς για την προσφορά τους;» είπε ο κοσμήτορας, χαρακτηρίζοντας τον καλλιτέχνη «πολυτάλαντο, ευφάνταστο και ευαίσθητο δημιουργό» και πρόσθεσε: «Δεν έχει σημασία πως ξεκινά ένα τραγούδι μπορεί να είναι μια εικόνα, μια μυρωδιά…. το ερέθισμα μπορεί να έρθει από οπουδήποτε, αλλά απ’ όπου και να έρθει, πρέπει να πάρει μια μορφή». Πρόσθεσε ότι ο «Νιόνιος» κατάφερε να το κάνει αυτό επιτυχημένα, όλα αυτά τα χρόνια. Ο πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας, Αιμίλιος Μαυρουδής στον χαιρετισμό του υπογράμμισε ότι ο γνωστός καλλιτέχνης είναι «ο κλασσικός των Ελλήνων τραγουδοποιών», σημειώνοντας ότι στα πενήντα αυτά χρόνια δημιουργίας «υπομνημάτισε» την ελληνική πραγματικότητα. «Χαρισματικός στις στιχουργικές εκτονώσεις του», είπε ο κ. Μαυρουδής, ο Διονύσης Σαββόπουλος «παρακολούθησε την καμπύλη των προσδοκιών και των αυταπατών της γενιάς του» και «κατόρθωσε με τον τρόπο του, που μόνο η σημαντική τέχνη μπορεί να κατορθώσει». Ο κ. Μαυρουδής διάβασε επίσης και το ψήφισμα του τμήματος : «Ετιμείται Διονύσιος Γεωργίου Σαββόπουλος, εκ Θεσσαλονίκης ορμώμενος… ανθών περί την μελέτη της μουσικής και ερμηνείας αυτής… της στιχοποιίας δεινότητος, άριστος ανεδείχθη…».

«Θα μπορούσε να συγκαταλέγεται στους πιο προβεβλημένους αποφοίτους του τμήματος» τόνισε ο καθηγητής Θεόδωρος Παπαγγελής, και πρόσθεσε ότι ο Διονύσης Σαββόπουλος «μαζεύοντας πληροφορίες και υλικό» ακολούθησε άλλους δρόμους. «Ήταν καλός στα αρχαία και έγραφε καλές εκθέσεις, λένε καλά πληροφορημένες πηγές, αλλά σας διαβεβαιώνω, ότι το τμήμα δεν αναγνώρισε ποτέ κανέναν, με αυτή τη διάκριση, μόνο με αυτά τα κριτήρια» είπε ο κ. Παπαγγελής και συμπλήρωσε ότι το Τμήμα Φιλολογίας τιμά απόψε «την μουσική, την ποιητική και στοχαστική διαδρομή του Δ. Σαββόπουλου». Ο καθηγητής του ΑΠΘ, εκφωνώντας τον έπαινο προς τον καλλιτέχνη έκανε μια αναδρομή στα σημαντικότερα σημεία – σταθμούς στην δισκογραφία του γνωστού τραγουδοποιού. Ο κ. Παπαγγελής πρόσθεσε ότι ο Δ. Σαββόπουλος κατάφερε να χαρτογραφήσει «οδικά, και ωδικά», το «βιωματικό, κοινωνικοπολιτικό, ιδεολογικό και φαντασιακό σκηνικό» μιας γενιάς και μιας εποχής. Ακολούθησε συναυλία, όπου με υπόκρουση πιάνου, η χορωδία νέων του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ερμήνευσε παλιά και νεώτερα τραγούδια του Διονύση Σαββόπουλου. Πηγή φωτογραφίας και βίντεο: thestival.gr