Σήμα κινδύνου εκπέμπει μετά από πενήντα χρόνια λειτουργίας το οικοτροφείο «Παιδικό Σπίτι Πειραιά», που ενώ συνεχίζει να «ανοίγει την αγκαλιά του» προσφέροντας στέγη, φροντίδα αλλά και συναισθηματική υποστήριξη σε παιδιά οικογενειών με κοινωνικooικονομικά προβλήματα, αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Η δύσκολη οικονομική συγκυρία έχει μειώσει δραματικά τα έσοδα του και όπως υποστηρίζουν οι υπεύθυνοι, πλέον βρίσκονται σε οριακό επίπεδο.
Στο Παιδικό Σπίτι βρίσκουν καταφύγιο παιδιά μικρής ηλικίας κυρίως προεφηβικής μέχρι και την ενηλικίωση τους, τα οποία εξαιτίας δικαστικών εντολών ή άλλων προβλημάτων, αναγκάστηκαν να αποχωριστούν τις οικογένειες τους.
«Η πρώτη εμφάνιση και εγκατάσταση του Παιδικού Σπιτιού στον Πειραιά ήταν το 1963. Τότε ένας κοινωνικός λειτουργός στην υπηρεσία επιμελητών του δικαστηρίου ανηλίκων Πειραιά διέβλεψε ότι υπήρχε έλλειψη τέτοιου χώρου για παιδιά τα οποία ήταν απροστάτευτα, χωρίς τα ίδια να έχουν καμιά ευθύνη», εξηγεί σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ- ΜΠΕ, ο πρόεδρος του Παιδικού Σπιτιού, Κωνσταντίνος Φαζάκης.
«Παιδιά διαλυμένων οικογενειών, που πέθαναν οι γονείς τους, ή που ήταν στην φυλακή, ή που κακοποιήθηκαν και βρέθηκαν στο δρόμο. Τα παιδιά αυτά τα έστελναν στα άσυλα, ή τα μεγάλα σε ορφανοτροφεία, όπου ιδρυματοποιούνταν, ενώ τα περισσότερα έβγαιναν από εκεί κάνοντας κακές παρέες δημιουργώντας κοινωνικά προβλήματα και παραβάσεις. Συνέλαβε λοιπόν την ιδέα ο κοινωνικός λειτουργός να φτιάξει μια οικογένεια γι’ αυτά τα παιδιά, -όσα μπορούσε να περιθάλψει- και έτσι δημιουργήθηκε το Παιδικό Σπίτι με τη μορφή φιλανθρωπικού σωματείου».
Τα παιδιά φοιτούν στα δημόσια σχολεία της περιοχής (Δημοτικό- Γυμνάσιο- Λύκειο), σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών και συμμετέχουν σε δραστηριότητες που ταιριάζουν στο χαρακτήρα και τις ικανότητες τους.
Με την ενηλικίωσή τους, στα 18 τους χρόνια, τα παιδιά ολοκληρώνουν το βασικό κύκλο ζωής στο Σπίτι και τυπικά αποφοιτούν. Η βοήθεια όμως δεν σταματά εκεί, αφού όσο επιτρέπεται οικονομικά, τα βοηθούν κατά την διάρκεια των σπουδών τους στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Στόχος άλλωστε του κ. Φαζάκη, όπως τονίζει, είναι τα παιδιά να μην ιδρυματοποιηθούν, αλλά να μπορέσουν να συνεχίσουν την ζωή τους σε ένα περιβάλλον που να δίνει περισσότερο την αίσθηση του οικείου και όχι του απρόσωπου.
Το σπίτι και η λειτουργία του
Το σπίτι το οποίο είναι ιδιόκτητο και βρίσκεται μέσα στην πόλη του Πειραιά λειτουργεί σαν μια μορφή οικογένειας. Υπάρχει μια γυναίκα η οποία φροντίζει τα παιδιά, έχοντας το ρόλο της μητέρας από το πρωί μέχρι αργά το απόγευμα και το βράδυ στο σπίτι μένουν δύο άντρες σε βάρδιες εναλλάξ, οι οποίοι προσέχουν τα παιδιά και το πρωί τα ξυπνάνε, τους δίνουν το πρωινό τους και φροντίζουν να πάνε στα σχολεία τους.
Παράλληλα υπάρχει μια γυναίκα η οποία φροντίζει σε καθημερινή βάση την καθαριότητα του σπιτιού και μία κοινωνική λειτουργός η οποία από το μεσημέρι και έπειτα βρίσκεται στο σπίτι μαζί με τα παιδιά και φροντίζει για τις όποιες ανάγκες και προβλήματά τους.
Μιλώντας για τα παιδιά ο κ. Φαζάκης επισημαίνει: «Αυτά τα παιδιά έχουν ταλαιπωρηθεί πολύ. Έχουν δει μπροστά στα μάτια τους να πεθαίνουν οι γονείς τους από ναρκωτικά, παιδιά που οι ίδιοι οι γονείς τους έχουν προσπαθήσει να τα κάψουν. Αυτά λοιπόν τα παιδιά δεν μπορούμε να τα παρατήσουμε. Είναι παιδιά που κατά κανόνα είναι κακοποιημένα, που έχουν βρεθεί στον δρόμο και των οποίων η ψυχολογία είναι πολύ άσχημη. Πρέπει λοιπόν κανείς να τα φροντίσει με ιδιαίτερη προσοχή και να αποδείξει ότι η αρνητική εικόνα που έχουν μέχρι εκείνη τη στιγμή για την κοινωνία δεν είναι έτσι πάντα και ότι υπάρχουν άνθρωποι που τα αγαπούν και ενδιαφέρονται».
Ο πρόεδρος του Παιδικού Σπιτιού δηλώνει με ικανοποίηση πως τα περισσότερα παιδιά ισορροπούν κάποια στιγμή. Κι αυτό γίνεται, όπως λέει, χάρη στις υπερπροσπάθειες του προσωπικού του σπιτιού, αλλά και των εθελοντών. Η δουλειά των τελευταίων είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού πρόκειται για καθηγητές και δασκάλους που έρχονται τα απογεύματα και τους κάνουν φροντιστήρια, ψυχολόγους, δικηγόρους και άλλους επιστήμονες που προσπαθούν να επιλύσουν προβλήματα της καθημερινότητας των παιδιών.
Το μέλλον του οικοτροφείου
Το Παιδικό Σπίτι δυστυχώς «χτυπήθηκε» κι αυτό από την οικονομική κρίση καθώς όπως εξηγεί ο κ. Φαζάκης «οι κυριότεροι χρηματοδότες του οικοτροφείου, όπως ιδιοκτήτες καταστημάτων του Πειραιά, σταμάτησαν πλέον να βοηθούν αφού κάποιοι έβαλαν «λουκέτο» στα μαγαζιά τους, ενώ οι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι που βοηθούσαν έχασαν και αυτοί μέρος του εισοδήματός τους λόγω της κρίσης».
Έτσι, δηλώνει ο κ. Φαζάκης, «τα χρήματα που εισπράττονται τώρα δεν είναι ούτε το 1/10 των όσων εισπράτταμε παλαιότερα.»
Και ενώ υπάρχει κοινωνική συνεισφορά, σε ρούχα και τρόφιμα, αυτά δεν αρκούν, αφού οι δαπάνες για τις δραστηριότητες των παιδιών και την καθημερινότητα τους είναι εξίσου υψηλές. «Πως γίνεται να τα αφήνουμε να βγαίνουν χωρίς ένα χαρτζιλίκι», αναρωτιέται ο πρόεδρος του οικοτροφείου.
Σημαντικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία του σπιτιού, διαδραματίζει η κοινωνική λειτουργός Αριστέα Λιβάνη, η οποία μίλησε στο ΑΠΕ- ΜΠΕ για την καθημερινότητά της στο σπίτι μαζί με τα παιδιά, την ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη τους, αλλά και τις ανάγκες που έχουν οι νέοι που καταλήγουν στο οικοτροφείο.
«Βρίσκομαι στο σπίτι από την ώρα που τελειώνουν τα παιδιά το σχολείο τους, από τις 2 το μεσημέρι μέχρι τις 8 το βράδυ. Ωστόσο ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να συμβεί κάτι με το κάθε παιδί. Πρέπει να είσαι εκεί. Είναι η φύση του επαγγέλματος τέτοια που αν δεν το αγαπάς, δεν μπορείς να το κάνεις», λέει με νόημα η κα Λιβάνη.
Εκτός όμως από το ίδιο το παιδί, ο ρόλος της επεκτείνεται και στο περιβάλλον του, τους γονείς ή και τους συγγενείς του. «Έχουμε περιπτώσεις γονέων οι οποίοι έχουν προβλήματα με ουσίες, οπότε τους βοηθάμε όσο καιρό βρίσκονται στην απεξάρτηση και συνεργαζόμαστε με τους αρμόδιους φορείς ώστε όταν είναι σε θέση να μπορούν να δουν και να επισκεφτούν το παιδί τους. Μέχρι τότε όμως οι γονείς έρχονται σε επαφή μόνο μαζί μου».
Πάντως, δηλώνει η κ. Λιβάνη, για τα παιδιά είναι πολύ δύσκολο να αποδεχτούν ότι βρίσκονται σε έναν τέτοιο χώρο. «Όση αγάπη και να τους δίνεις, όσο όμορφος και να είναι ο χώρος, είναι μακριά από την οικογένειά τους και αυτό δεν αλλάζει. Ειδικά λόγω εφηβείας με τις εξάρσεις και τα έντονα φαινόμενα, δεν μπορούν να το αποδεχτούν εύκολα γι’ αυτό έχουμε και ακραίες συμπεριφορές. Θέλει πάρα πολύ χρόνο ώστε να προσαρμοστούν», τονίζει.
Στην ερώτηση για το ποια παιδιά γίνονται τελικά πιο γρήγορα αποδέκτες αυτής της ζεστασιάς που προσφέρει το σπίτι, εκείνη απαντά: «Από την εμπειρία μου θα σας πω ότι τα παιδιά που ενδεχομένως έχουν ζήσει την πιο άσχημη πλευρά της ζωής είναι κι αυτά που θα εισπράξουν πιο γρήγορα τη ζεστασιά και την αγάπη εδώ. Από την άλλη είναι παρατηρημένο ότι παιδιά που απομακρύνθηκαν από τους γονείς τους επειδή είχαν προβλήματα με ουσίες, είναι πιο δύσκολο να το εισπράξουν αυτό γιατί οι γονείς τους ήταν χειριστικοί απέναντί τους. Πάλι όμως εξαρτάται το βίωμα που έχει κάθε παιδί.»
Για τους διακριτούς ρόλους αλλά και την σχέση της με τα παιδιά μιλά η κα Λιβάνη: « Το δέσιμο με τα παιδιά επιτυγχάνεται αλλά πρέπει να κρατιέται και από τις δυο πλευρές το λεγόμενο όριο και ο σεβασμός. Γνωρίζουν ότι αυτή είναι η δουλειά μου και βέβαια θα κάνω τα πάντα και ότι περνάει από το χέρι μου για να βοηθήσω. Ωστόσο θέλουν συνέχεια κουβέντα και διάλογο και δεν πρέπει να αισθανθούν ότι ο άλλος τα λυπάται και το κάνει αυτό».
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Φιλανθρωπικό Σωματείο «Παιδικό Σπίτι» στα πενήντα και πλέον χρόνια λειτουργίας του, έχει αναγνωριστεί και τιμηθεί για την κοινωνική του προσφορά με το πλήθος επαίνων και βραβείων όπως: έπαινος της Ακαδημίας Αθηνών, τιμητική διάκριση του Συλλόγου Πνευματικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης των Παιδιών καθώς και πολλών άλλων ιδιωτικών και δημόσιων φορέων.
