Η Υπηρεσία Ασύλου συμπληρώνει τρία χρόνια λειτουργίας, καθώς στις 10 Ιουνίου 2013 καταγράφηκε η πρώτη αίτηση διεθνούς προστασίας στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής. Κατά την περίοδο αυτή η Υπηρεσία έχει καταγράψει 41.026 αιτήσεις, 11.371 από γυναίκες, 29.655 από άνδρες και 1.598 από ασυνόδευτους ανήλικους. Καθεστώς διεθνούς προστασίας είχε χορηγηθεί σε πρώτο βαθμό σε 6.828 περιπτώσεις έως το τέλος Μαΐου 2016.
Κατά τις τρείς πρώτες εβδομάδες λειτουργίας της, η Υπηρεσία Ασύλου είχε καταγράψει 500 αιτήσεις διεθνούς προστασίας, ενώ κατά την ίδια περίοδο φέτος κατέγραψε 3.201 αιτήσεις.
Έτσι, ενώ το 2013 η Υπηρεσία παρελάμβανε κατά μέσο όρο 688 αιτήσεις διεθνούς προστασίας σε μηνιαία βάση, το 2014 786, το 2015 1.100, το 2016 παρουσιάζεται σταθερή σημαντική αύξηση, με αποτέλεσμα το Μάιο 2016 να έχουν παραληφθεί 4288 αιτήσεις. Από αυτές οι 2.859 έχουν κατατεθεί στα νησιά του Αιγαίου από τις 20 Μαρτίου 2016 (δηλαδή από τη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας για την επιστροφή όσων εισήλθαν παράτυπα και μπορούν να επιστρέψουν στην Τουρκία με ασφάλεια), όπου επίσης εκκρεμούν 5.919 αιτήσεις που δεν έχουν καταγραφεί ακόμη πλήρως.
Για την εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας η Υπηρεσία, μαζί με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης Ασύλου (European Asylum Support Office), αναπτύσσει μεικτά κλιμάκια εξέτασης αιτήσεων διεθνούς προστασίας στα νησιά, με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από άλλα κράτη-μέλη που έχουν τη σχετική εξειδίκευση και διερμηνείς, ώστε να γίνει η διεκπεραίωση των σχετικών αιτήσεων. Ήδη έχουν αναπτυχθεί μεικτά κλιμάκια στη Λέσβο, τη Σάμο και τη Χίο, και αναμένεται και η ανάπτυξη και άλλων στη Λέρο και την Κω. Η ανάπτυξη των κλιμακίων αυτών περιλαμβάνει την εγκατάσταση και τoν τεχνικό εξοπλισμό δεκάδων θέσεων εργασίας.
Η Υπηρεσία, σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και το EASO, υλοποιεί πρόγραμμα προ-καταγραφής όσων βρίσκονται σε δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα και επιθυμούν να υποβάλλουν αίτηση διεθνούς προστασίας, μετά τον εγκλωβισμό τους στη χώρα από το Φεβρουάριο.
Υπολογίζεται ότι θα προ-καταγραφούν περίπου 50.000 αιτούντες. Η διαδικασία θα αναδείξει πόσοι αιτούντες θα μπορούν να μετεγκατασταθούν σε άλλα κράτη-μέλη, πόσοι θα μπορούν να συνενωθούν με τις οικογένειές τους σε άλλα κράτη-μέλη, πόσοι θα ζητήσουν διεθνή προστασία στην Ελλάδα προκειμένου να παραμείνουν εδώ εάν αυτή τους δοθεί, και πόσοι θα ζητήσουν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Κατά τη διαδικασία αυτή γίνεται εντοπισμός των ασυνόδευτων ανηλίκων και άλλων ευάλωτων περιπτώσεων, ώστε σε συνεργασία με τις άλλες αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, να υπάρξει ειδική μέριμνα για αυτούς.
Αναφορικά με τη μετεγκατάσταση, που η Υπηρεσία σε συνεργασία με το EASO και το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης υλοποιεί τους τελευταίους μήνες, και αφορά κυρίως Σύρους και Ιρακινούς υπηκόους, έως τις 19 Μαρτίου είχαν αναχωρήσει από την Ελλάδα 2.191 αιτούντες, ενώ εκκρεμεί και η άμεση μεταφορά άλλων 1.608 αιτούντων.
Αναμένεται ότι τουλάχιστον 25.000 ακόμη άτομα θα μπορέσουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα αυτό.
Σημειώνεται ότι το έργο της Υπηρεσίας περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την έκδοση αδειών παραμονής σε δικαιούχους διεθνούς προστασίας, καθώς και την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων, την αναθεώρηση ανά τριετία του κατά πόσο ισχύουν ακόμη οι αρχικοί λόγοι για τους οποίους χορηγήθηκε το καθεστώς διεθνούς προστασίας, τη συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία σε θέματα δημόσιας ασφάλειας στις περιπτώσεις αιτούντων άσυλο ή δικαιούχων, τη συνεργασία με τις αρχές που είναι αρμόδιες για τις συνθήκες στέγασης και τη μέριμνα για τους ασυνόδευτους ανήλικους που υποβάλλουν αίτηση ασύλου, και την εξέταση των αιτήσεων που υποβάλλονται για οικογενειακή επανένωση.
Μέσα στα τελευταία τρία χρόνια το στελεχικό δυναμικό της Υπηρεσίας έχει διπλασιαστεί, και αριθμεί σήμερα 328 υπαλλήλους, το ένα τρίτο από τους οποίους έχουν προσληφθεί μέσω προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Η Υπηρεσία συνεχίζει να αναπτύσσεται, νέα γραφεία της πλέον λειτουργούν σε όλα τα νησιά όπου βρίσκονται hotspots, και νέα γραφεία θα δημιουργηθούν στο Ηράκλειο Κρήτης και στην Πάτρα.
