Τι πήρε η Αθήνα στο Eurogroup

Το τρίτο πρόγραμμα για την Ελλάδα μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) συμφωνήθηκε στο  Eurogroup μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων.

Το δάνειο που θα πάρει η Ελλάδα με αντάλλαγμα την εφαρμογή του μνημονίου είναι μέχρι 86 δισ. ευρώ, ενώ η πρώτη εκταμίευση ύψους 26 δισ θα δοθεί σε δόσεις και μόνο μετά την ολοκλήρωση και περαιτέρω προαπαιτούμενων μέχρι τον Οκτώβριο. Μέχρι τις 20 Αυγούστου θα έχουν εκταμιευθεί 13 δισ. ευρώ για να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας

Όσον αφορά τους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα αυτοί έχουν μειωθεί δραστικά.  Έτσι για το 2015 ο στόχος είναι να υπάρξει πρωτογενές έλλειμμα 0,25%, αντί για πλεόνασμα και το πλεόνασμα θα ξεκινήσει από το 2016 στο 0,5% , το 2017 1,75% και 3,5% το 2018.

Στο θέμα της ελάφρυνσης του χρέουςοι όροι που έχουν συμφωνηθεί θα πρέπει να εξειδικευτούν περαιτέρω κάτι που θα γίνει την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης όχι αργότερα από τις 15 Νομεβρίου. Άλλωστε ένας από τους όρους για την συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα είναι το ελληνικό χρέος να είναι βιώσιμο και να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό μέσα στον Οκτώβριο. Η Κριστίν Λαγκάρντ που συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης είπε ότι η συμμετοχή του Ταμείου στο νέο ελληνικό πρόγραμμα θα αποφασιστεί από το Συμβούλιο του ΔΝΤ.

Άλλα 15 δισ. ευρώ θα είναι διαθέσιμα για τις ελληνικές τράπεζες μετά την ολοκλήρωση των στρες τεστ που θα ολοκληρωθούν τον Οκτώβριο . Aυτά τα χρήματα θα μεταφερθούν πρώτα στον ESM και μετά θα απελευθερωθούν μόνο ύστερα από απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του  ΕSM.

Ωστόσο στο Eurogroup υπήρξε έντονη ανησυχία για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα μετά το τεράστιο ρήγμα στο ΣΥΡΙΖΑ που θέτει σε κίνδυνο την κυβέρνηση και οδηγεί τη χώρα σε εκλογές.

Στη συνεδρίαση του Eurogroup επαναβεβαιώθηκε η συμφωνία της 12ης Ιουλίου και οι υπουργοί Οικονομικών είναι έτοιμοι να αναλάβουν δράσεις, όπως μεγαλύτερες προθεσμίες αποπληρωμών, με σκοπό να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

-Παραμένουν τα χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα, όπως αυτά συμφωνήθηκαν στην Αθήνα. Είναι -0,25% για το 2015, +0,5% για το 2016, +1,75% για το 2017 και +3,5% για το 2018.

-Το Eurogroup αποφάσισε ότι το συνολικό ποσό του προγράμματος θα είναι έως 86 δισ. ευρώ. Σε αυτό το ποσό περιλαμβάνονται και [έως] 25 δισ. ευρώ για τις τράπεζες.

-Η πρώτη δόση του προγράμματος θα είναι 26 δισ. ευρώ και θα δοθεί σε δύο υποδόσεις:

Η πρώτη υποδόση θα είναι 10 δισ. ευρώ και θα καταβληθεί άμεσα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ,

Η δεύτερη υποδόση θα είναι 16 δισ. ευρώ και θα καταβληθεί στην Ελλάδα τμηματικά. Η πρώτη καταβολή των 13 δισ. ευρώ θα γίνει έως τις 20 Αυγούστου. Το υπόλοιπο ποσό [3 δισ. ευρώ] θα καταβληθεί σε μία ή περισσότερες δόσεις μέσα στο φθινόπωρο υπό την προϋπόθεση εφαρμογής προαπαιτούμενων μέτρων.

-Η δεύτερη δόση για τις τράπεζες θα είναι έως 15 δισ. ευρώ, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν από τα stress test των τραπεζών. Το ποσό θα καταβληθεί μετά την πρώτη αξιολόγηση, αφού ολοκληρωθούν, δηλαδή, τα stress test και σε κάθε περίπτωση πριν τις 15 Νοεμβρίου.

-Το Eurogroup απέκλεισε το bail in για τους καταθέτες, ανεξαρτήτως ποσού. Το Eurogroup δεν αποκλείει να υπάρξει συμμετοχή στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και από ομολογιούχους, απόφαση που θα παρθεί μετά την ολοκλήρωση των stress test των τραπεζών, περί τα μέσα Οκτωβρίου.

-Το Eurogroup συμφωνεί με την δημιουργία ενός νέου ανεξάρτητου Ταμείου για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Η εκτίμηση των περιουσιακών στοιχείων θα γίνεται με τρόπο που θα διασφαλίζει ότι το τίμημα ανταποκρίνεται στην πραγματική αξία των περιουσιακών στοιχείων. Ο νόμος θα πρέπει να έχει ψηφιστεί έως το τέλος Οκτωβρίου του 2015 προκειμένου το νέο Ταμείο να αρχίσει να λειτουργεί από τα τέλη του 2015. Πρόκειται για κρατικό επενδυτικό Ταμείο, με τελείως διαφορετική λειτουργία και λογική από το ΤΑΙΠΕΔ, στο οποίο θα περιέλθουν περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου καθώς και οι μετοχές των ελληνικών τραπεζών μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους. Στόχος του Ταμείου είναι έσοδα 50 δισ. ευρώ από τα οποία τα 25 δισ. ευρώ θα καλύψουν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ τα υπόλοιπα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν κατά 50% για το χρέος [12,5 δις. ευρώ] και το υπόλοιπο 50% θα πάει στην ανάπτυξη [12,5 δισ. ευρώ]. Είναι εμφανής ο διαφορετικός στόχος του Ταμείου καθώς με το ΤΑΙΠΕΔ από τις αποκρατικοποιήσεις τα όποια έσοδα πήγαιναν εξολοκλήρου στην αποπληρωμή του χρέους.

-Η ανακοίνωση του Eurogroup αναφέρει και τα βασικότερα μέτρα που περιλαμβάνονται στη συμφωνία που ψήφισε την Παρασκευή το πρωί η Βουλή. Συγκεκριμένα την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος με σκοπό την ενίσχυση της βιωσιμότητας και της αποτελεσματικότητάς του, την ενίσχυση των επενδύσεων, τον εκσυγχρονισμό του δημοσίου, τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και προϊόντων, την αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων», την πιθανότητα δημιουργίας «bad bank», ενώ πιθανόν θα υπάρξουν αλλαγές και στο «νόμο Κατσέλη» μετά από τεχνική επεξεργασία.

Η ανακοίνωση του Eurogroup

Το Eurogroup καλωσορίζει την συμφωνία που επιτεύχθηκε ανάμεσα στην Ελλάδα και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, με συνεισφορά από το ΔΝΤ, στους όρους του νέου μακροοικονομικού προγράμματος προσαρμογής του ESM.

Το Eurogroup επιδοκιμάζει τις ελληνικές αρχές για την ισχυρή δέσμευση που επέδειξαν, όπως φαίνεται από την ομαλοποίηση των μεθόδων εργασίας με τους θεσμούς και την διενέργεια των διαπραγματεύσεων με αποφασιστικό και γρήγορο τρόπο. Η συμφωνία αυτή ευθυγραμμίζεται με παραμέτρους και βασικούς στόχους που έθεσε η Σύνοδος της 12ης Ιουλίου και προσφέρει ένα περιεκτικό πλαίσιο για την αποκατάσταση της ελληνικής οικονομίας προς ένα βιώσιμο μονοπάτι.

Το Eurogroup καλωσορίζει το μεγάλο εύρος των μέτρων που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο Συνεργασίας (MoU), τα οποία αν εφαρμοστούν με αποφασιστικότητα θα επιλύσουν τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Είμαστε πεπεισμένοι ότι μια αποφασιστική και όσο το δυνατόν πιο γρήγορη εφαρμογή των μεταρρυθμιστικών μέτρων όπως περιγράφονται στο MoU θα επιτρέψει στην ελληνική οικονομία να επιστρέψει σε βιώσιμο μονοπάτι ανάπτυξης, που θα βασίζεται σε υγιή δημόσια οικονομικά, ενισχυμένη ανταγωνιστικότητα, υψηλή απασχόληση και χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Η Ελλάδα θα στοχεύσει σε μεσοπρόθεσμο πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, με ένα δημοσιονομικό μονοπάτι πρωτογενών ισοζυγίων ύψους -0,25% το 2015, 0,5% το 2016, 1,75% το 2017 και 3,5% το 2018 να επιτυγχάνεται μέσω παραμετρικών δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων με την στήριξη μέτρων για την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης και της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.

Η Ελλάδα θα προχωρήσει σε μια φιλόδοξη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος με στόχο να διασφαλίσει την βιωσιμότητα, την αποτελεσματικότητα και την ακριβοδικία του. Θα εξειδικεύσει πολιτικές για να καλύψει πλήρως τον δημοσιονομικό αντίκτυπο από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου στην μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού το 2012 και την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος ή αμοιβαία αποδεκτών εναλλακτικών μέτρων ως τον Οκτώβριο του 2015.

Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί επιπλέον σε κρίσιμες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας για το άνοιγμα της οικονομίας σε επενδύσεις και στον ανταγωνισμό, καθώς και για τον εκσυγχρονισμό και την αποκομματικοποίηση του δημόσιου τομέα.

Όσον αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα, η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να λάβει αποφασιστικά μέτρα για την διασφάλιση της σταθερότητας, συμπεριλαμβανομένης της απαιτούμενης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, μέτρων για την ενίσχυση του πλαισίου για την αφερεγγυότητα και μια σημαντικής βελτίωσης της διοίκησης των τραπεζών και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Μετά τα αποτελέσματα του ελέγχου για την ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού (AQR) και των stress tests ως το τέλος του έτους, το εργαλείο του bail in θα εφαρμοστεί στους κύριους ομολογιούχους (senior bondholders), ενώ θα εξαιρεθεί το bail in στους καταθέτες.

Το Eurogroup τονίζει ότι οι συμφωνηθέντες όροι (conditionality) πρέπει να εξειδικευτούν περαιτέρω όπως έχει ζητήσει το ΔΝΤ, ειδικά στους τομείς των μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό και στην στρατηγική και την διοίκηση του χρηματοπιστωτικού τομέα, σε συμφωνία με τους τρεις θεσμούς, ώστε να είναι έτοιμοι για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος ESM.

Επιπλέον η Ελλάδα θα λάβει άμεσα αναγκαία βήματα για την καταπολέμηση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) στον τραπεζικό τομέα. Δεδομένου του μεγέθους του προβλήματος, καλούμε τις αρχές να εξελίξουν τα απαιτούμενα εργαλεία για τον στόχο αυτό, συμπεριλαμβανομένου του ανοίγματος της αγοράς εξυπηρέτησης και διάθεσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων με τις κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας ώστε να προστατευτούν οι ευάλωτοι οφειλέτες και να διερευνηθεί η δυνατότητα μιας bad bank.

Η συμμόρφωση με τους όρους του MoU θα εποπτεύεται από την Κομισιόν σε συνεργασία με την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, όπως προβλέπεται από το Άρθρο 13 (7) της Συνθήκης του ESM.

Το Eurogroup τονίζει ότι ένα σημαντικό ενισχυμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του νέου προγράμματος του ESM.

Το Eurogroup καλωσορίζει την δέσμευση των ελληνικών αρχών να υιοθετήσουν μια νέα νομοθεσία για την διασφάλιση διαφανών διαδικασιών ιδιωτικοποίησης και κατάλληλων τιμολογήσεων των στοιχείων ενεργητικού, σύμφωνα με τις αρχές του ΟΟΣΑ και τα κριτήρια της διοίκησης των δημόσιων εταιρειών.

Για να διασφαλιστεί μια πιο φιλόδοξη διαδικασία ιδιωτικοποίησης, ένα ανεξάρτητο ταμείο θα εγκαθιδρυθεί στην Ελλάδα υπό την επίβλεψη των αρμόδιων ευρωπαϊκών θεσμών ως το τέλος του 2015 και θα περιλαμβάνει την ιδιωτικοποίηση ανεξάρτητα αποτιμημένων κρατικών περιουσιακών στοιχείων, ενώ θα αποφεύγει τις πωλήσεις σε τιμές εκποίησης.

To Eurogroup αναμένει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα υιοθετήσει το σχέδιο για αυτό το ταμείο ως το τέλος του Οκτωβρίου του 2015, ώστε να μπορεί να λειτουργεί ως το τέλος του έτους.

Η αποστολή του θα είναι να αναγνωρίσει γρήγορα, να μεταφέρει μέχρι την λήξη του προγράμματος και να διαχειριστεί πολύτιμα ελληνικά στοιχεία ενεργητικού μέσω ιδιωτικοποιήσεων και άλλων μέσων, συμπεριλαμβανομένων μειοψηφικών συμμετοχών και να αυξήσει την αξία τους σε επαγγελματική βάση.

Αυτό θα περιλαμβάνει και τις μετοχές των τραπεζών μετά την ανακεφαλαιοποίηση τους, ενισχύοντας έτσι την διοίκηση των τραπεζών.

Αυτό θα διασφαλίσει ότι ο στόχος των 50 δισ. ευρώ μπορεί να πραγματοποιηθεί, βάζοντας τα στοιχεία ενεργητικού στην αγορά, από τα οποία τα 25 δισ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και άλλων στοιχείων ενεργητικού και 50% κάθε εναπομείναντος ευρώ (50% των 25 δισ. ευρώ) θα χρησιμοποιηθεί για την μείωση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ και το υπόλοιπο 50% θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις.

Η νομοθεσία για την εγκαθίδρυση του Ταμείου θα υιοθετηθεί σε συμφωνία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Το Eurogroup εκτιμά ότι οι ελληνικές αρχές έχουν λάβει επιπρόσθετα σημαντικά νομοθετικά βήματα τις τελευταίες ημέρες. Αυτό στηρίζει την σταδιακή διαδικασία ανάκτησης της εμπιστοσύνης, με την επίδειξη αποφασιστικότητας και ιδιοκτησίας του προγράμματος.

Τα βήματα αυτά περιλαμβάνουν επιπρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα από την πλευρά των φόρων και των δαπανών, νομοθεσία για την πρόωρη συνταξιοδότηση καθώς και ένα εκτεταμένο σύνολο δράσεων σχετικά με τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τις αγορές προϊόντων. Επιπρόσθετα, σε συμφωνία με την ανακοίνωση του Eurogroup στις 16 Ιουλίου, οι ελληνικές αρχές πήραν μέτρα για να προσαρμόσουν και να ολοκληρώσουν την νομοθεσία που υιοθετήθηκε στις 15 Ιουλίου του 2015.

Οι αρχές ανακάλεσαν επίσης έναν αριθμό διατάξεων που υπαναχωρούσαν από προηγούμενες δεσμεύσεις του προγράμματος.

Το Eurogroup καλωσορίζει ότι η εφαρμογή αυτών των προαπαιτούμενων δράσεων έχει αξιολογηθεί θετικά από τους θεσμούς. Οι ελληνικές αρχές έχουν επιβεβαιώσει την πρόθεση τους να ολοκληρώσουν ως τον Σεπτέμβριο τις δράσεις παρακολούθησης που έχουν αναγνωρίσει οι θεσμοί, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης να προσαρμόσουν τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυρία σε συμφωνία με την πρόταση των θεσμών.

Με βάση την αξιολόγηση των θεσμών, η συμφωνία στήριξης από τον ESM θα καλύπτει ένα ποσό 86 δισ. ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει ένα μαξιλάρι ως και 25 δισ. ευρώ για τον τραπεζικό τομέα ώστε να αντιμετωπιστούν πιθανά κόστη ανακεφαλαιοποίησης και εκκαθάρισης.

Η πρώτη δόση των 26 δισ. ευρώ υπό τον νέο πρόγραμμα του ESM θα αποτελείται από δύο υποδόσεις. Η πρώτη υποδόση των 16 δισ. ευρώ θα χορηγηθεί στην Ελλάδα σε διάφορες εκταμιεύσεις, ξεκινώντας με μια εκταμίευση 13 δισ. ευρώ στις 20 Αυγούστου, που θα ακολουθηθεί από περισσότερες εκταμιεύσεις το φθινόπωρο, ανάλογα με την εφαρμογή σημαντικών προαπαιτούμενων με βάση τα μέτρα που περιγράφονται στο MoU και θα εξακριβωθούν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και θα συμφωνηθούν από το EWG.

Η δεύτερη δόση για τις ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης και εκκαθάρισης που θα ανέρχεται στα 15 δισ. ευρώ μπορεί να γίνει διαθέσιμη αμέσως μετά την πρώτη αξιολόγηση και όχι αργότερα από τις 15 Νοεμβρίου,εφόσον έχει ολοκληρωθεί το AQR και τα stress tests και την εφαρμογή των συμφωνηθέντων για τον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Οι πόροι αυτοί θα μεταφερθούν αρχικά στον χωριστό λογαριασμό του ESM και θα μπορούν να απελευθερωθούν με την σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου των Διοικητών του ESM.

Η ανάλυση για την βιωσιμότητα του χρέους (DSA) πραγματοποιήθηκε από την Κομισιόν σε συνεργασία με την ΕΚΤ όπως προβλέπεται στο άρθρο 13(1) της συνθήκης του ESM.

H ανάλυση συμπεραίνει πως η διατηριμότητα του χρέους μπορεί να επιτευχθεί με εκτεταμένο και αξιόπιστο πρόγραμμα και επιπρόσθετα μέτρα ανακούφισης χρέους χωρίς ονομαστικά κουρέματα.

Σύμφωνα και με τη δήλωση της 12ης Ιουλίου το Eurogroup είναι έτοιμο να εξετάσει εφόσον χρειαστεί πιθανά επιπρόσθετα μέτρα (πιθανόν περίοδο χάριτος και μεγαλύτερη διάρκεια αποπληρωμής) με στόχο να διασφαλίσει ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας θα είναι σε διατηρίσιμα επίπεδα.

Αυτά τα μέτρα θα έχουν ως όρο την πλήρη εφαρμογή των μέτρων που συμφωνήθηκαν στο πρόγραμμα του ESM και θα εξεταστούν μετά την πρώτη θετική αναθεώρηση του προγράμματος.

Το Eurogroup επαναλαμβάνει ότι ονομαστικά κουρέματα στο χρέος (OSI) δεν μπορούν να υπάρξουν.

To Εurogroup θεωρεί την συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα ως απαραίτητη και καλοσωρίζει την πρόθεση της διοίκησης του Ταμείου να προτείνει στο Executive Board να εξεταστεί περαιτέρω χρηματοδοτική βοήθεια προς την Ελλάδα όταν ολοκληρωθούν οι δημοσιονομικές, διαρθρωτικές και χρηματοοικονομικές μεταρρυθμίσεις και όταν μια συμφωνία για μια πιθανή ανακούφιση χρέους έχει πραγματοποιηθεί.

Μόλις εγκριθεί, η πλήρης εμπλοκή του ΔΝΤ αναμένεται να μειώσει σημαντικά τη χρηματοοικονομική συμμετοχή του ESM.

Tο Eurogroup καλοσωρίζει την θετική αξιολόγηση του ΔΝΤ στους συμφωνηθέντες όρους πολιτικής του MoU όπως επιβεβαιώθηκε από την Κ. Λαγκάρντ και ανυπομονεί για ένα πρόγραμμα από το Ταμείο που θα βασίζεται στους τελευταίους.

Το Eurogroup θεωρεί ότι τα απαραίτητα στοιχεία έχουν τεθεί ώστε να υπάρξουν οι εθνικές διαδικασίες που απαιτούνται για την έγκριση της χρηματοοικονομικής βοήθειας από τον ESM.

To Εurogroup αναμένει ότι το Συμβούλιο των Διοικητών του ESM θα είναι σε θέση να εξουσιοδοτήσει την Κομισιόν να υπογράψει το MoU εκ μέρους του ESM και να εγκρίνει την πρόταση για μια χρηματοοικονομική βοήθεια έως 26 δισ. ευρώ μέχρι τις 19 Αυγούστου, υπό τον όρο της έγκρισης από τις εθνικές διαδικασίες.