Η «σωτηρία» που βλέπει ο Αμερικανός δημοσιογράφος και δημοφιλής συγγραφέας Μάικλ Λιούις για την Ελλάδα δεν έχει «ήρωες». Ο ίδιος εκτιμά ότι μπορεί να προκαλέσει μια διεθνή κρίση αντίστοιχη της LehmaBrothers. Οπως υποστηρίζει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Καθημερινή», η χώρα χρειάζεται να διαπραγματευθεί μια συμφωνία με τους πιστωτές της και να υποτιμήσει το νόμισμά της, αλλά δεν μπορεί να το κάνει αυτό εντός της Ευρωζώνης.

Σύμφωνα με τον Λιούις, «οι αγορές είναι πεπεισμένες ότι η Ελλάδα θα αναγκασθεί να χρεοκοπήσει. Το ερώτημα είναι αν θα χρεοκοπήσει τώρα ή αργότερα, και ειλικρινά δεν κατανοώ γιατί να μην το κάνει τώρα».

Ο ίδιος δεν πείθεται με το επιχείρημα ότι αν χρεοκοπήσουμε, θα τιμωρηθούμε για μια γενιά, καθώς δεν θα μπορούμε να δανειστούμε από τις κεφαλαιαγορές: «Αυτό δεν είναι αλήθεια – μάλιστα, ισχύει το αντίθετο: Αν καθαρίσετε το χρέος σας, όπως κι αν το κάνετε, οι αγορές θα είναι πολύ πιο πρόθυμες να σας δανείσουν. Θα υπήρχαν βέβαια πολύ αρνητικές επιπτώσεις στις ελληνικές τράπεζες. Συνολικά, όμως, αυτό θα ανακούφιζε τη χώρα από το χρέος, και θα την καθιστούσε πολύ πιο ελκυστική για δανειοδοτήσεις. Εχει γίνει στον Τρίτο Κόσμο, τη Λατινική Αμερική… Δεν πιστεύω ότι η Ελλάδα θα τιμωρηθεί αν πτωχεύσει. Αντίθετα, θεωρώ ότι θα ανταμειφθεί».

Ακόμη κι αν είναι έτσι, όμως, θεωρεί ότι θα μας αφήσουν να το κάνουμε οι πιστωτές μας; «Δεν πιστεύω ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου είναι ικανή να το κάνει, άρα μάλλον δεν θα γίνει». Οπως εξηγεί, πολιτικά ο κ. Παπανδρέου εντάσσεται στο υπάρχον σύστημα, ενώ ιδεολογικά και συναισθηματικά, υποστηρίζει τις σχέσεις της Ελλάδας με τον έξω κόσμο: «Θα ήταν πολύ δύσκολο για εκείνον προσωπικά να ταράξει τόσο δραματικά τους ηγέτες στην Ευρώπη και την Αμερική, να αποκοπεί με αυτόν τον τρόπο». Ο κ. Παπανδρέου έχει ακόμη πολύ καλή φήμη στις ΗΠΑ, υπογραμμίζει.

Εστω όμως ότι το αποφάσιζε: «Το χειρότερο που μπορώ να σκεφτώ ότι μπορούν να κάνουν είναι να σας πετάξουν έξω από τους οργανισμούς τους, να σας αναγκάσει η Ευρωζώνη να φύγετε από το ευρώ». Και δεν θα αποτελούσε πρόβλημα αυτό; «Πιστεύω ότι αυτό θα ήταν καλό για την Ελλάδα! Δεν θα έπρεπε να έχει εισέλθει ποτέ στην ΟΝΕ, δεν ταιριάζει στην Ευρωζώνη».

Το καλύτερο σενάριο σύμφωνα με τον ίδιο θα ήταν να επιτρέψει η ΕΚΤ στην Ελλάδα να χρεοκοπήσει. «Ακόμη και τότε όμως υπάρχει το ερώτημα πώς θα προσελκύσει η Ελλάδα τις εξαγωγές που χρειάζεται για να καλύψει το δημοσιονομικό της έλλειμμα: ο μόνος τρόπος είναι να υποτιμήσει το νόμισμα ή να προσαρμόσει με πολύ επώδυνο τρόπο τους μισθούς. Αρα το καλύτερο που θα μπορούσαν να κάνουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι να πουν: «Λυπούμαστε Ελλάδα, κάναμε όλοι λάθος, ήταν ένα κακό ταίριασμα, θα σε απαλλάξουμε από μεγάλο μέρος αυτού του χρέους, αλλά θα προτείνουμε ευγενικά, και παρακαλούμε μην το πάρεις στραβά, ότι ίσως πρέπει να έχεις το δικό σου νόμισμα».

Οι ΗΠΑ δεν θα ήθελαν να αποφύγουν μια ελληνική χρεοκοπία; «Από όσο ξέρω, δεν υπάρχουν πολλά ελληνικά ομόλογα σε αμερικανικές τράπεζες. Αρα οι ΗΠΑ δεν έχουν μεγάλο άμεσο ενδιαφέρον. Το ερώτημα για τις ΗΠΑ είναι, αν χρεοκοπήσει η Ελλάδα, τι θα γίνει στις χρηματιστηριακές αγορές; Μπορεί κανείς να φαντασθεί ένα σενάριο τύπου LehmaBrothers. Αυτό λοιπόν είναι το έμμεσο ενδιαφέρον των ΗΠΑ, που νόμιζαν ότι είχαν λύσει το πρόβλημα του φόβου για τις τράπεζες, αλλά αν αυτό μεταφερθεί σε ολόκληρες χώρες, τότε έχουν μεγάλη έκθεση! Δεν νομίζω ότι έχουν μεγάλη συναίσθηση του κινδύνου, αλλά εγώ πιστεύω ότι αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, η κατάσταση μπορεί να γίνει πολύ άσχημη για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, και κατά συνέπεια και για τις αμερικανικές».

Και αν επιλέξουμε τον πόνο εντός Ευρωζώνης; «Κοιτάξτε, οι «Ευρωπαϊκές Πολιτείες» θα μπορούσαν ίσως να γίνουν πραγματικότητα, αλλά αυτό σημαίνει μια τελείως διαφορετική κουλτούρα για την Ελλάδα. Θα είναι μία πολύ στρεβλή κατάσταση, όπου οι Ελληνες θα κάνουν αυτά που πρέπει, αλλά θα τιμωρούνται παρ’ όλα αυτά. Αν δεν αλλάξει η ΕΚΤ και ιδιαίτερα οι Γερμανοί τη στάση τους, δεν μπορώ να δω κανένα όφελος για την Ελλάδα στη συνέχιση της σχέσης της με το ΔΝΤ και την ΟΝΕ. Θεωρώ ότι είναι η συνταγή για γενιές μιζέριας».

Είναι ενθαρρυντικό ότι τα έθνη έχουν ενηλικιωθεί

Πριν από ένα χρόνο, όταν είχε έρθει στην Αθήνα αναζητώντας για τους αναγνώστες του Vanity Fair τα αίτια της ελληνικής κρίσης, ο Μάικλ Λιούις είχε μάθει από πρώτο χέρι ότι μια «παραδοσιακή» ελληνική διαδήλωση αποτελείται από μπλοκ κομμουνιστών, αντιεξουσιαστών και βέβαια συνδικαλιστών. Ετσι, ερμηνεύει τη μαζική συμμετοχή μη οργανωμένων πολιτών στις διαδηλώσεις στο Σύνταγμα ως ένδειξη ότι «η κατάσταση έχει αλλάξει». Ρωτά αν υπάρχει έντονο αντιγερμανικό αίσθημα στις συγκεντρώσεις. Οταν μαθαίνει ότι ο κόσμος αντιδρά περισσότερο εναντίον του πολιτικού συστήματος και λιγότερο εναντίον των ξένων, λέει ότι «μάλλον ο κόσμος έχει δίκιο». Δεν παύει πάντως να του κάνει εντύπωση «πόσο λίγος θυμός» φαίνεται να υπάρχει στην Ελλάδα εναντίον των Γερμανών, και αντίστροφα.

«Οι άνθρωποι δεν το προσωποποιούν όσο θα φανταζόμουν. Αυτό είναι ενθαρρυντικό, δείχνει ότι τα έθνη έχουν ενηλικιωθεί, ότι οι άνθρωποι έχουν τόσους δεσμούς ώστε να μπορούν να το δουν όλο αυτό ως ένα συστημικό πρόβλημα. Σε μια άλλη εποχή θα οδηγούσε σε πόλεμο!», λέει. Και όταν δυσπιστούμε, επιμένει: «Αν κάποιος σάς έλεγε άλλοτε ότι Γερμανοί φοροσυλλέκτες θα έρχονταν στην Αθήνα, όπως γράφεται στον Τύπο, για να μαζέψουν φόρους για την αποπληρωμή Γερμανών ομολογιούχων, αυτό θα προκαλούσε πόλεμο. Σήμερα όμως πιστεύω ότι θα μπορούσε να συμβεί χωρίς να πέσει τουφεκιά».