Δεν τα πιάνει… το μάτι σου, αλλά παρά τον μικρό όγκο τους αποτελούν εστία ρύπων. Τα μικρά σκούτερ, τα μοτοποδήλατα και γενικά τα μηχανάκια με δίχρονους κινητήρες είναι εξαιρετικά βολικά –ιδίως για κοντινές μετακινήσεις- όμως ρυπαίνουν πολύ περισσότερο την ατμόσφαιρα των πόλεων από άλλα μεγαλύτερα οχήματα, όπως αυτοκίνητα και φορτηγά, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα.
Η μελέτη δείχνει ότι τα μηχανάκια με το συγκεκριμένο τύπο κινητήρα εκπέμπουν ακόμη και χιλιάδες φορές περισσότερες οργανικές ρυπογόνες ουσίες (αερολύματα), που συμβάλλουν στη δημιουργία νέφους πάνω από τα μεγάλα αστικά συγκροτήματα. Σε μερικές πόλεις του πλανήτη (π.χ. στη Μπανγκόνγκ της Ταϊλάνδης), η ρύπανση οφείλεται σε αυτά κατά τα δύο τρίτα σχεδόν (60%). Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα, το πρόβλημα είναι αισθητό στη Νότια Ευρώπη και γι’ αυτό οι επιστήμονες συστήνουν τη σταδιακή απόσυρση των δίχρονων κινητήρων από την κυκλοφορία σε όλες τις νοτιοευρωπαϊκές πόλεις.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Στέφεν Πλατ του ελβετικού Ινστιτούτου Πάουλ Σέρερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», πραγματοποίησαν τις σχετικές περιβαλλοντικές μετρήσεις τόσο στο εργαστήριο, όσο και επιτόπου στην Ευρώπη, την Ασία και τις ΗΠΑ, συγκρίνοντας τον βαθμό ρύπανσης από διαφορετικούς τύπους δίτροχων και τετράτροχων οχημάτων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι τα δίχρονα μηχανάκια είναι πολύ πιο επιβαρυντικά για την ατμόσφαιρα και άρα για τη δημόσια υγεία.
Μεταξύ των ρυπογόνων ουσιών από τις εξατμίσεις των σκούτερ περιλαμβάνονται οργανικά αερολύματα που αιωρούνται ως μικροσκοπικά σωματίδια, το καρκινογόνο αέριο βενζόλιο (που προστίθεται στη βενζίνη) και μια σειρά από άλλα τοξικά χημικά και αρωματικούς υδρογονάνθρακες. Οι τελευταίοι -μέσω χημικών αντιδράσεων στην ατμόσφαιρα- μπορούν να μετατραπούν και αυτοί σε δευτερογενή οργανικά αερολύματα (σωματίδια).
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ακόμη και το να περιμένει κανείς πίσω από ένα ακίνητο μηχανάκι (π.χ. σε μια διασταύρωση), μπορεί να αποβεί επικίνδυνο για την υγεία του. Όπως είπε ο ερευνητής Μάρκους Κάλμπερερ του Τμήματος Ατμοσφαιρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ, «δείξαμε ότι, αντίθετα με τη γενική πεποίθηση, τα σκούτερ μπορεί να συνιστούν την κύρια πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της αιθάλης και των οργανικών σωματιδίων».
«Τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά, ιδίως τα πετρελαιοκίνητα, θεωρούνται η κύρια πηγή ρύπανσης στο πεδίο των οδικών μεταφορών. Όμως αυτή η αντίληψη χρειάζεται αναθεώρηση, καθώς, όπως δείχνει η μελέτη μας, τα αυξημένα σωματίδια του αέρα προέρχονται κυρίως από την “ασύμμετρη” ρύπανση των δίχρονων σκούτερ, τα οποία, αν και αποτελούν ένα μικρό μόνο μέρος του στόλου των οχημάτων, συμβάλλουν δυσαανάλογα, προκαλώντας εκπομπές οργανικών και αρωματικών ρύπων έως χιλιάδες φορές μεγαλύτερες σε σχέση με τις άλλες κατηγορίες οχημάτων», πρόσθεσε ο Πλατ. Τα επίπεδα αυτά ρύπανσης είναι πολύ υψηλότερα από τα επιτρεπόμενα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Τα δίχρονα σκούτερ είναι ρυπογόνα επειδή -αντίθετα με τις μεγαλύτερες μοτοσικλέτες που έχουν τετράχρονους κινητήρες- οι δίχρονοι κινητήρες τους είναι πολύ λιγότερο αποδοτικοί στην καύση του καυσίμου και των λαδιών που χρησιμοποιούν (ατελής καύση). Λιγότερο αποτελεσματικά είναι και τα συστήματα εξάτμισης που διαθέτουν, σε σχέση με τους καταλύτες των σύγχρονων αυτοκινήτων. Τα μικροσκοπικά σωματίδια στον αέρα και άλλα μόρια των ρυπογόνων ουσιών είναι γνωστό από παλαιότερες έρευνες ότι αυξάνουν τον κίνδυνο για παθήσεις της καρδιάς, των πνευμόνων κ.α.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αν μειωθεί ο αριθμός των δίχρονων σκούτερ στους δρόμους, θα βελτιωθεί σημαντικά η ποιότητα του αέρα στις μεγαλουπόλεις, παρόλο που λιγότερο από 1% των συνολικών καυσίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα χρησιμοποιείται από τα μηχανάκια. Ήδη κάποιες κινεζικές πόλεις, όπως η Γκουανγκτζού, που έχουν απαγορεύσει την κυκλοφορία τους, εμφάνισαν αξιοσημείωτη μείωσης (πάνω από 80%), ακόμη κι όταν αυξήθηκε η κυκλοφορία των αυτοκινήτων. Πάντως από το 2017 η ΕΕ αναμένεται να εφαρμόσει αυστηρότερα όρια για τις εκπομπές ρύπων από τα δίχρονα μηχανάκια.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι τα ηλεκτρικά σκούτερ αποτελούν μια πολύ πιο φιλική στο περιβάλλον λύση, ενώ δεν προκαλούν ούτε ηχορύπανση. Από την άλλη, τα σκούτερ με τετράχρονους κινητήρες, αν και όχι τελείως αβλαβή, θεωρούνται καλύτερα από τα δίχρονα.
