Ταχύτερα έλιωναν στο παρελθόν τα χιόνια στη Γροιλανδία, σε σχέση με το παρόν, όπως προκύπτει από μία σειρά φωτογραφιών ηλικίας 80 ετών που ανακαλύφθηκαν στη Δανία.

Τη δεκαετία του ’30, οι πάγοι της Γροιλανδίας έλιωναν γρήγορα, μετά ακολούθησε μία περίοδος ψύχους στα μέσα του 20ου αιώνα και σήμερα οι πάγοι λιώνουν και πάλι με ταχύτητα που αυξάνεται από το 2000 και μετά.

Εικόνες των πάγων από την περίοδο πριν την ανάπτυξη των δορυφόρων είναι πολύ σπάνιες κι έτσι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί η κλίμακα και η ταχύτητα της τήξης των αρκτικών πάγων σήμερα.

Δανοί ερευνητές συγκέντρωναν τα στοιχεία από την αποστολή του Knud Rasmussen στη βορειοανατολική ακτή της Γροιλανδίας στις αρχές της δεκαετίας του ’30.

Στην τελευταία έκδοση του «Nature Geoscience» ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Οχάιο και συνάδελφοί τους από τη Δανία εξηγούν πώς ανέλυσαν την απώλεια των πάγων στην περιοχή συγκρίνοντας τις εικόνες από αεροφωτογραφίες και λήψεις από δορυφόρο από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έως σήμερα.

Από τη μελέτη τους προκύπτει πως οι παγετώνες στην περιοχή έλιωναν ακόμα ταχύτερα τη δεκαετία του ’30 από ότι σήμερα, δήλωσε ο καθηγητής Jason Box, καθηγητής γεωγραφίας και ερευνητής στο Byrd Polar Research Center στο Οχάιο.

Στη συνέχεια άρχισε μία περίοδος ψύχους στα μέσα του 20ου αιώνα που επέτρεψε το σχηματισμό νέων πάγων και στη συνέχεια η τήξη άρχισε και πάλι να επιταχύνεται από το 2000.

Στοιχεία για τη Γροιλανδία πριν τους δορυφόρους είναι πολύ σπάνια, αλλά κάποια υπάρχουν. Ο Anders Anker Bjørk από το Εθνικό Μουσείο Ιστορίας της Δανίας βρήκε τη άκρη του νήματος στα αρχεία του Αρκτικού Ινστιτούτου στην Κοπεγχάγη όπου εντοπίστηκαν παλιές εικόνες από παγόβουνα. Ο λόγος που είχαν ξεχαστεί είναι πως χρησιμοποιούνταν στη χαρτογράφηση αλλά μετά ήταν άχρηστες. Αποδείχθηκε πως ήταν από την περίοδο της αποστολής του Rasmussen στη Γροιλανδία και περιείχαν αεροφωτογραφίες από στεριά, θάλασσα και παγόβουνα στα βόρεια της χώρας, μαζί με ταξιδιωτικές φωτογραφίες από την ομάδα του Rasmussen.

Οι ερευνητές ψηφιοποίησαν όλο το υλικό και χρησιμοποίησαν το απαραίτητο λογισμικό για να αναζητήσουν διαφορές στο σχήμα της βορειοανατολικής ακτογραμμής της Γροιλανδίας όπου ο πάγος ενώνεται με τον Ατλαντικό Ωκεανό.

Μελετώντας διάστημα ογδόντα ετών, διαπίστωσαν πως ο πάγος περιορίστηκε το 1933-34 και το 2000-2010. Το 1930 έλιωναν λιγότερα παγόβουνα από ό,τι σήμερα και τα περισσότερα από αυτά ήταν στη στεριά, δηλαδή δεν είχαν επαφή με τη θάλασσα.

Σήμερα η τήξη είναι μεγαλύτερη και η μέση απώλεια πάγου εκτιμάται στα πενήντα μέτρα το χρόνο. Αυτό συμβαίνει επειδή λίγα παγόβουνα με πολύ έντονο ρυθμό τήξης- ακόμα και 887 μέτρων το χρόνο!- ανεβάζουν τον μέσο όρο.

Αλλά για τον Box, το πιο ενδιαφέρον τμήμα της έρευνας είναι αυτό που αφορά τα διαστήματα ανάμεσα στις περιόδους τήξης. Από το 1943 έως το 1972 η Γροιλανδία «πάγωσε», πιθανώς λόγω της ρύπανσης από θείο που αντανακλά το φως του ήλιου μακριά από τη Γη.

Στο διάστημα αυτό, το 60% των παγόβουνων «μεγάλωσαν» ενώ 12% έμειναν στα ίδια επίπεδα.
Τώρα που ο πλανήτης και πάλι «ζεσταίνεται», ο περιορισμός των πάγων αφορά κυρίως τα παγόβουνα που ενώνονται με τη θάλασσα, η τήξη των οποίων συμβάλλει και στην άνοδο της στάθμης της.