Με τον Σαρωνικό να βρίσκεται ακόμη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και τον τουρισμό και την αλιεία της περιοχής να έχουν υποστεί σοβαρό πλήγμα, νέα διεθνής έκθεση του WWF μας υπενθυμίζει τη μοναδική αξία της Μεσογείου. Οι οικονομικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τη θάλασσα αποφέρουν κέρδη της τάξης των 450 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
«Πώς θα προστατέψουμε αυτόν τον ανεκτίμητο θησαυρό, όταν οι πιέσεις που δέχεται αυξάνονται συνεχώς, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις μεταφορές πετρελαίου που αναμένεται μέχρι το 2025 να αυξηθούν κατά 250 εκατομμύρια τόνους με 6.700 τάνκερ να διασχίζουν τα νερά της Μεσογείου;», διερωτάται, σε ανακοίνωσή της, η περιβαλλοντική οργάνωση.
Η θαλάσσια μεσογειακή πρωτοβουλία του WWF, σε συνεργασία με τη Boston Consulting Group, έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα μια αποκαλυπτική έκθεση για την αξία της Μεσογείου αλλά και τις απειλές που αντιμετωπίζει. Η αναφορά με τίτλο «Reviving the economy of the Mediterranean Sea-Actions for a sustainable future», εστιάζει στους κομβικούς τομείς του τουρισμού και της αλιείας. Για την Ελλάδα, εν μέσω της κρίσης ρύπανσης στον Σαρωνικό, η έκθεση σημαίνει συναγερμό για τα θαλάσσια ατυχήματα και τις επιπτώσεις της μη βιώσιμης ανάπτυξης.
Για να αντιληφθεί κανείς την αξία της Μεσογείου, το Ακαθάριστο Θαλάσσιο Προϊόν της – ένας όρος που εισάγεται για πρώτη φορά στον δημόσιο διάλογο και αντίστοιχα με το ΑΕΠ αφορά σε όσα συνεισφέρουν οι θάλασσες στην παγκόσμια οικονομία – αναλογεί στο 20% του παγκόσμιου θαλάσσιου προϊόντος, παρότι η έκτασή της δεν ξεπερνάει το 1% των ωκεανών. Δυστυχώς όμως, οι θαλάσσιοι πόροι της Μεσογείου εξαντλούνται από την ανεξέλεγκτη και μη βιώσιμη ανάπτυξη. Με αυτήν την έκθεση αναδεικνύεται ως ακόμα πιο επιτακτική η ανάγκη για γενναίες πολιτικές αποφάσεις που θα βασίζονται στους παγκόσμιους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
«Το περιβάλλον έχει τη δική του αυταξία και για αυτήν δίνουμε καθημερινό αγώνα. Η προστασία της Μεσογείου ήταν, είναι και θα είναι για εμάς ένας σκοπός που ξεπερνά τα οικονομικά δεδομένα. Η ανάδειξη όμως και της οικονομικής της αξίας έρχεται να προσθέσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία σε αυτόν τον αγώνα και να αποδείξει ότι δεν μπορούμε να ευημερήσουμε, αν δεν προστατέψουμε τη φυσική μας κληρονομιά», δήλωσε ο Δημήτρης Καραβέλλας, Διευθυντής του WWF Ελλάς.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των πιέσεων που δέχεται η Μεσόγειος είναι ότι μέχρι το 2025 αναμένεται να αυξηθούν οι μεταφορές πετρελαίου στην κλειστή λεκάνη της Μεσογείου κατά 250 εκατομμύρια τόνους ενώ θα διασχίζουν τα νερά της 6.700 τάνκερ τον χρόνο. Πόσο έτοιμοι είμαστε λοιπόν για την αντιμετώπιση ενός εφιαλτικού περιστατικού θαλάσσιας ρύπανσης πολλαπλάσιας κλίμακας από αυτό του «Αγία Ζώνη II»; Σύμφωνα με τα στοιχεία του WWF, τα επόμενα 20 χρόνια θα υπάρξει συνολική αύξηση των τάσεων ανάπτυξης σε όλα τα επίπεδα.
«Η υπόθεση του Σαρωνικού είναι ένα δυνατό σήμα κινδύνου. Η διέλευση τάνκερ θα αυξάνεται συνεχώς. Όσοι ονειρεύονται εξορύξεις υδρογονανθράκων, ας αναλογιστούν κατά πόσο είμαστε έτοιμοι ως χώρα να αντιμετωπίσουμε ένα περιστατικό πολλαπλάσιας κλίμακας από αυτό στη Σαλαμίνα και τι θα σήμαινε αυτό για τον τουρισμό και την αλιεία μας. Η Ελλάδα, όπως και όλες οι χώρες της Μεσογείου, εξαρτώνται από τη θάλασσα και μόνο με μια βιώσιμη «Γαλάζια Ανάπτυξη» και αυστηρούς κανόνες θα μπορέσουμε να χτίσουμε γερά θεμέλια για τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας. Πότε θα συζητήσουμε επιτέλους σοβαρά το μοντέλο του τουρισμού που επιλέγουμε ή τη βιωσιμότητα της αλιείας της χώρας;», συμπλήρωσε ο κ. Καραβέλλας.
Η αλιεία στη Μεσόγειο
Σε ό, τι αφορά στον τομέα της αλιείας στη Μεσόγειο, αυτός αποτιμάται σε πάνω από 3 δισεκατομμύρια δολάρια και απασχολεί περισσότερους από 180,000 επαγγελματίες. Όμως, παράγοντες, όπως η ρύπανση και η καταστροφή θαλάσσιων οικοτόπων έχουν ων αποτέλεσμα πάνω από το 80% των ιχθυαποθεμάτων της Μεσογείου να είναι υπεραλιευμένα. Στη χώρα μας, κάποια στοιχεία είναι ενδεικτικά: το 2011 η συνολική παραγωγή θαλάσσιων αλιευμάτων είχε μειωθεί κατά 30% σε σχέση με το 2005. Παρότι είμαστε πρώτοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αριθμό σκαφών (15.683 σκάφη το 2015), οι τάσεις της αλιείας είναι πτωτικές, τόσο όσον αφορά στην ποσότητα όσο και στην αξία των αλιευμάτων ανά εργαζόμενο.
Ο τουρισμός στη Μεσόγειο
Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού η 27η Σεπτεμβρίου και με αφορμή και την έκθεση του WWF, το μοντέλο του τουρισμού που μπορεί να ωφελήσει τόσο τον άνθρωπο όσο και τη φύση παραμένει ζητούμενο. Ο τουρισμός αποφέρει το 11% του ΑΕΠ της Μεσογείου και μέσα στην επόμενη δεκαετία αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,9% ετησίως με τις σχετικές θέσεις απασχόλησης να αυξάνονται κατά 2.8% τον χρόνο. Παρόλα αυτά, το σημερινό μοντέλο του μαζικού τουρισμού που κυριαρχεί στη λεκάνη, με την άκρατη οικιστική ανάπτυξη στις παραθαλάσσιες περιοχές, υποβαθμίζει το ίδιο το προϊόν.
Η τάση του μοντέλου αυτού, τόσο στη Μεσόγειο, όσο και στη χώρα μας που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς της περιοχής, σε συνδυασμό με τις αυξημένες καταναλωτικές ανάγκες των κατοίκων θα θέσει σε κίνδυνο την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του τομέα σε όλη τη λεκάνη. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έκθεση αναμένεται να μειωθεί η μέση δαπάνη ανά τουρίστα ακόμα και αν ο αριθμός των αφίξεων δεν μειωθεί βραχυπρόθεσμα.