Καλοκαίρι ίσον θάλασσα και μπάνιο, ταβερνάκι, ψαράκι, θαλασσινοί μεζέδες με μπυρίτσα κλπ. Τι επιλέγουμε όμως να φάμε και ποιες από τις επιλογές μας δεν είναι «περιβαλλοντικά ορθές», δηλαδή βλάπτουν τις θάλασσες μας και τα είδη που ζουν σ’ αυτές;

Το δίκτυο Μεσόγειος SOS επισημαίνει την ανάγκη να καλλιεργήσουμε μία κριτική νοοτροπία κατανάλωσης, να ενημερωθούμε για τα είδη που αντιμετωπίζουν άμεσα τον κίνδυνο της εξαφάνισης και για αυτά που είναι υπεραλιευμένα στη χώρα μας, και να μην τα προτιμάμε.

Οι ήρωές της παρακάτω ιστορίας μας δείχνουν το δρόμο…

ΘΕΑΤΡΙΚΟ: «Φάτε μάτια ψάρια»

Πρόσωπα: Έλενα, Στέλιος, Γιάννης, Χρήστος, Ρένα, Παύλος, κυρ Στάθης

Σκηνικό: Ψαροταβέρνα σε κυκλαδίτικο νησί.

Έλενα: Ελάτε να κάτσουμε εδώ που έχει σκιά, έχω σαλτάρει όλη μέρα στον ήλιο…
Στέλιος: Εμείς τι να πούμε που παίζαμε και ρακέτες; Φίλε δώσαμε ρεσιτάλ σήμερα!
Γιάννης: Τύφλα να’χει ο Κανάκης μιλάμε!
Χρήστος: Αφήστε τα αυτά τώρα, να παραγγείλουμε γιατί έχει φτάσει η κοιλιά στην πλάτη
Ρένα: Εγώ θέλω ψαράκι
Γιάννης: Ό,τι θέλει το μωράκι μου…
Χρήστος: Νάτος…γκαρσόν! Να παραγγείλουμε;
Παύλος: Καλησπέρα, θέλετε να παραγγείλετε;
Ρένα: Ναι. Ψαράκι έχετε;
Παύλος: Εγώ προσωπικά όχι, η θάλασσα τα έχει.
Έλενα: (χαμηλόφωνα στη Ρένα) … κι άλλος που τον βάρεσε ο ήλιος!
Γιάννης: ΟΚ για πείτε μας από ψαρικά τι παίζει;
Παύλος: Πείτε μου εσείς τι θέλετε και το βλέπουμε.
Στέλιος: Να ξεκινήσουμε από ορεκτικά. Κανά καλαμαράκι, κανά οστρακοειδές, καμιά αχινοσαλάτα…
Παύλος: Από ορεκτικά μπορώ να σας φέρω σαλάτα χωριάτικη με βιολογικές ντοματούλες, τζατζικάκι παραγωγής μας, δροσερό, ιδανικό και για τα εγκαύματα, καμιά πατατούλα τηγανιτή …αυτά. Για την αχινοσαλάτα θα σας απογοητεύσω γιατί, ο αχινός είναι από τα ευάλωτα είδη και η αλιεία του χρειάζεται ειδική άδεια. Εκτός αν έχετε πατήσει κανέναν και μας τον φέρνετε δώρο (γελάει μόνος του). Οστρακοειδή όπως Πετροσωλήνες, Πίννες, Χτένια κ.λ. ξεχάστε τα, είναι υπό εξαφάνιση, όπως άλλωστε και τα μισά είδη καρχαριών και σαλαχιών. Θα τρώγατε ποτέ καρχαρία;
Γιάννης: Όχι…εκτός αν πήγαινε να με φάει αυτός χα χα (γελάει η παρέα)
Παύλος: Χωρίς να θέλω να αποδομήσω το πραγματικά καυστικό αστείο σας, επιτρέψτε μου να σας ενημερώσω ότι ο καρχαρίας κινδυνεύει πολύ περισσότερο από τον άνθρωπό, απ’ό,τι ο άνθρωπος από τον καρχαρία. Με βάση πρόσφατη μελέτη, από τα 519 ενδημικά είδη και υποείδη της Μεσογείου, 43 είδη (περίπου 8%) κινδυνεύουν λιγότερο ή περισσότερο με εξαφάνιση. Το 93% από τα 15 είδη που έχουν χαρακτηριστεί ως Κρισίμως Κινδυνεύοντα είναι καρχαρίες και σαλάχια. Ενώ επιθέσεις από καρχαρίες πόσες έχουμε ετησίως στη Μεσόγειο; Λιγότερες απ’όσες «παίζουν» στο SHARK…
Χρήστος: Κι εσύ που τα ξέρεις όλα αυτά ρε φίλε; Μπάρμπα τον Κουστώ έχεις;
Παύλος: Κοντά πέσατε.. Άνεργος θαλάσσιος βιολόγος είμαι. Κι αφού δεν μπορώ να κάνω έρευνα πεδίου, φροντίζω τη θαλάσσια βιοποικιλότητα εξ αποστάσεως, βοηθώντας στην ταβέρνα του πατέρα μου..
Ρένα: Δηλαδή ήρθαμε σε ψαροταβέρνα και δε θα φάμε ψάρι;
Παύλος: Θα φάτε, αλλά θα φάτε κριτικά
Έλενα: Τι; ντάκους και σαλιγκάρια; Δε μπορώ, ανατριχιάζω!
Παύλος: Εννοώ κριτικά με ι, με κριτική σκέψη.
Στέλιος: Δε μας το κάνεις πιο λιανά ρε φίλε;
Παύλος: Ευχαρίστως. Στις θάλασσες της χώρας μας αλλά και γενικότερα υπάρχουν είδη που αντιμετωπίζουν άμεσα τον κίνδυνο της εξαφάνισης, άλλα που είναι υπεραλιευμένα και κάποια που αλιεύονται πριν προλάβουν καν να αναπαραχθούν. Μπορεί να μην το έχετε συνειδητοποιήσει αλλά ο καταναλωτής είναι αυτός που πρέπει να ορίζει την αγορά. Συνεπώς, αν στραφούμε προς την κατανάλωση ειδών που δεν διατρέχουν κίνδυνο και διεκδικήσουμε μέσα από αυτή τη συμπεριφορά την τήρηση των νόμων που διέπουν τον κλάδο της αλιείας, έχουμε συμβάλει μέσα από την καθημερινότητά μας στη βελτίωση της κατάστασης των ιχθυαποθεμάτων στη χώρα μας.
Γιάννης: Και που θα ξέρουμε δηλαδή αν ένα ψάρι έχει προλάβει να αναπαραχθεί; Θα του κάνουμε υπέρηχο πριν το φάμε;
Παύλος: Πνευματώδες… Αντίστοιχα πνευματωδώς θα σας ενημερώσω με τη σειρά μου ότι, και στο θέμα των ψαριών, το μέγεθος μετράει. Το επιτρεπόμενο μέγεθος αλιείας είναι το μήκος που έχει κατά μέσο όρο ένα είδος ψαριού όταν μπαίνει στην πρώτη αναπαραγωγική του ηλικία, δηλαδή όταν είναι έτοιμο για πρώτη φορά να παράξει απογόνους. Συνεπώς, όταν τρώμε μαριδάκι και αυτό έρχεται στο πιάτο μας σε μεγέθη των 6-7 εκ. (που είναι και το πλέον σύνηθες), ενώ θα έπρεπε να αλιεύεται όταν είναι μεγαλύτερο των 10 εκ., δεν έχει προλάβει να δώσει απογόνους και δεν ανανεώνεται ο πληθυσμός του.
Ρένα: (στην Έλενα χαμηλόφωνα) Είδες διαφορά που κάνουν οι 3 πόντοι;
Έλενα: Δηλαδή τέρμα το μαριδάκι; Αμάν πια, όλο μη και μη έχουμε καταντήσει!
Παύλος: Εντάξει, μη τα τραγικοποιούμε τα πράγματα. Όπως μπορεί να στερηθούμε ένα προφιτερόλ για να μη γίνουμε σα τουρμπίνες ή ένα μπούτι αρνί για να μη κάνει η χοληστερίνη limit up, έτσι μπορούμε να προσέχουμε τι ψάρια τρώμε και τι όχι και να ωφελήσουμε και πάλι τον εαυτό μας αλλά και τις επόμενες γενιές. Φαντάζεστε τα παιδιά σας ή τα εγγόνια σας να μη δοκιμάσουν ποτέ ψάρια, λόγω …εξαντλήσεως;
Στέλιος: Οκ μας έπεισες. Άιντε χτύπα αλύπητα: τι δεν πρέπει να τρώμε;
Παύλος: Το λοιπόν: Φαγγρί, Ροφό, Σφυρίδα και Ερυθρό Τόννο, με την καμία, ανήκουν στα κινδυνεύοντα είδη…
Ρένα: Αντίο σούσι…
Παύλος: Η Συναγρίδα ανήκει στα «ευάλωτα είδη», οπότε ας την αφήσουμε και αυτήν, κι από κει κι ύστερα καλύτερα να αποφεύγουμε και την Παλαμίδα, το Γαλέο, την Αθερίνα και το Λαβράκι. Μπορεί να συγκαταλέγονται στα ψάρια τα επονομαζόμενα «μικρής ανησυχίας», αλλά δεν παύουν να είναι απειλούμενα είδη.
Γιάννης: Κατάλαβα… θα πήξουμε στο γαύρο
Στέλιος: Εντάξει, πρωτάρης δεν είσαι…13 χρόνια σου συμβαίνει αυτό (γελάνε οι άντρες).
Χρήστος: Να τολμήσω να ρωτήσω: καμιά αστακομακαροναδίτσα παίζει ή μπα;
Παύλος: Θα σε εκπλήξω ευχάριστα, αλλά παίζει. Η αλιεία της Αστακοκαραβίδας απαγορεύεται από 1η Σεπτεμβρίου έως 31 Δεκεμβρίου, οπότε θεωρητικά σας «παίρνει». Πρακτικά όμως το ΔΝΤ έχει άλλη γνώμη…
Γιάννης: Τώρα μας την έκοψες την όρεξη εντελώς!
Στέλιος: Μην τον ακούς… λοιπόν παλληκάρι, έχουμε αλλαγή πλεύσης: φέρε μας 5 παγωμένες σε πρώτη φάση, μια χωριάτικη, τζατζίκι, πατάτες, καμιά τυροκαυτερή…
Παύλος:… έχουμε σπιτική
Στέλιος:… ωραία, καμιά χορτόπιτα, 2 μερίδες ντοματοκεφτέδες, μια μουσακά, μια γεμιστά, όλα στη σέντρα – the Greek way. Τι άλλο ρε παιδιά;
Παύλος: Έγινε παιδιά… φέρνω σε πρώτη φάση αυτά κι αν δε χορτάσετε, εδώ είμαστε.
Κυρ Στάθη, η παραγγελία από το 9
Κυρ Στάθης: (κοιτάει απαξιωτικά την παραγγελία) Δε μου λες ρε Παύλο, άρχισες πάλι τα παλαβά σου για τη σωτηρία της συναγρίδας;
Παύλος: Απ’όξω, απ’όξω…
Κυρ Στάθης: Ε τι να σου πω παιδάκι μου… εσύ μ’έχεις καταστρέψει φέτος. Δε γίνεται έτσι η δουλειά… άντε τράβα στη μάνα σου παιδάκι μου, άντε γιατί δε συνεννοούμαστε εμείς οι δυο. Τέρμα! Εγώ φταίω που σε σπούδασα για να μου κλείσεις το μαγαζί…
Παύλος: Μα να μην ενημερώσω τον κόσμο αφού μπορώ;
Κυρ Στάθης: Τι λε ρε Παύλο; Εδώ είμαστε ψαροταβέρνα, δεν είμαστε το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS.

Διαβάστε εδώ το επιστημονικό κείμενο στο οποίο βασίστηκε το παραπάνω θεατρικό