«Δεν υπάρχει planet B». Πρόκειται για το ισχυρότερο σύνθημα για τη Διεθνή Διάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι, σύμφωνα με τον βρετανικό Guardian. Η ισχυρότερη εικόνα, πάλι, είναι τα χιλιάδες ζευγάρια παπουτσιών στην Πλατεία της Δημοκρατίας της γαλλικής πρωτεύουσας που έκαναν μόνα τους την πορεία για το Κλίμα στη θέση των ακτιβιστών που δεν μπόρεσαν εξαιτίας των έκτακτων αντιτρομοκρατικών μέτρων που εφαρμόζονται στην πόλη.
«Είναι η διάσκεψη της ελπίδας που μπορεί να αλλάξει πολλά πράγματα», δήλωσε σήμερα στο France Inter ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς, που αναμένεται να εκλεγεί πρόεδρος της διάσκεψης, ενώ ο Μπαράκ Ομπάμα εμφανίσθηκε «αισιόδοξος για αυτά μπορούμε να επιτύχουμε» με μήνυμά του στο Facebook.
Συνολικά 150 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, δέκα χιλιάδες σύνεδροι , άλλοι τόσοι δημοσιογράφοι και παρατηρητές προστίθενται στα υπερθετικά μεγέθη και τις μεγαλοστομίες που συνόδευσαν την προετοιμασία της διάσκεψης COP21. Στόχος των εργασιών: η επίτευξη της πρώτης δεσμευτικής για το σύνολο της διεθνούς κοινότητας συμφωνίας για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ώστε να περιορισθεί στους 2 βαθμούς Κελσίου η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή.
Η υπογραφή μίας συμφωνίας είναι βέβαιη και δεδομένη, αλλά είναι αμφίβολο αν η εμβέλειά της θα ανταποκρίνεται στις φιλοδοξίες των διοργανωτών της και στον επείγοντα χαρακτήρα των αναγκών.
Στην καλύτερη περίπτωση, η συμφωνία του Παρισιού αναμένεται να αποτελέσει ένα σημείο εκκίνησης για έναν νέο «οδικό χάρτη» με στόχο τον έλεγχο της ανόδου της θερμοκρασίας, εν τέλει!
Νομική υπόσταση
Το πρώτο σημείο τριβής είναι η νομική υπόσταση που θα έχει η συμφωνία. Ανάμεσα στις επιλογές περιλαμβάνεται η υπογραφή συνθήκης ή πρωτοκόλλου, το οποίο θα πρέπει να υπογραφεί από όλες τις χώρες και στην συνέχεια να επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια. Μία επιλογή που δεν μπορεί να εφαρμοστεί, για παράδειγμα, στην περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου το Κογκρέσο, κυριαρχούμενο από τους ρεπουμπλικανούς και του κλιματοσκεπτικιστές, είναι εκ προοιμίου εχθρικό.
«Είναι βέβαιο ότι η συμφωνία του Παρισιού δεν θα είναι συνθήκη. Δεν θα υπάρχουν στόχοι περιορισμού (των εκπομπών) νομικά δεσμευτικοί, όπως είχε γίνει στο Κιότο», είχε δηλώσει στους Financial Times ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι στα μέσα του Νοεμβρίου για να λάβει αμέσως απάντηση από τον πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ: «Η συμφωνία θα είναι δεσμευτική ή δεν θα υπάρξει συμφωνία».
Μένει η ενδιάμεση λύση, μίας «υβριδικής συμφωνίας», σύμφωνα με την περιγραφή αμερικανού διαπραγματευτή, η οποία θα περιλαμβάνει δέσμευση για την εποπτεία της διαδικασίας τήρησης των υποσχέσεων κάθε χώρας και όχι δεσμεύσεις αναγκαστικού χαρακτήρα και πάντως όχι επί συγκεκριμένων αριθμητικά στόχων για τη μείωση των εκπομπών που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Χρηματοδότηση
Από τη διάσκεψη της Κοπεγχάγης, οι ανεπτυγμένες χώρες και μεγαλύτεροι ρυπαντές δεσμεύθηκαν στην διάθεση 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως μέχρι το 2020 για να συνδράμουν τις αναπτυσσόμενες χώρες στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της υπερθέρμανσης. Η έκθεση του ΟΟΣΑ που δόθηκε στη δημοσιότητα τον Οκτώβριο υπολογίζει σε 61,8 δισεκατομμύρια δολάρια τους πόρους που διατέθηκαν κατά το 2014. Η διαφορά μπορεί να καλυφθεί, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, από τις συνεισφορές των τραπεζών ανάπτυξης, των επιπλέον ποσών που θα χορηγήσουν ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Κίνα όμως, μεγάλος ρυπαντής, δεν αισθάνεται ότι δεσμεύεται από τις υποσχέσεις αυτές των πλούσιων χωρών, ενώ οι αναπτυσσόμενες χώρες θεωρούν ότι ακόμη και το κονδύλι των 100 δισ. δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές τους ανάγκες.
Τα μέσα χρηματοδότησης αυτών των δεσμεύσεων, η κατανομή ανάμεσα σε διεθνείς, δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους, η διαδικασία παρακολούθησης της διάθεσης αυτών των πόρων είναι θέματα ανοικτά και αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης τις επόμενες δύο εβδομάδες.
+2 βαθμοί C
Ο στόχος του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή (έναντι 4-5 που θα είναι εάν δεν ληφθούν μέτρα) θα είναι ένας μακροπρόθεσμος αριθμητικά προσδιορισμένος στόχος με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα ή απλώς «μία δυναμική χωρίς προσδιορισμό συγκεκριμένων σταδίων», όπως το θέλει ο Λοράν Φαμπιούς όταν αναφέρεται «σε μία καμπύλη χαμηλών εκπομπών και προσαρμοσμένη στο κλίμα»; Και τι θα γίνει με τις χώρες που απειλούνται άμεσα από την άνοδο της επιφάνειας της θάλασσας και ζητούν το όριο της αύξησης της θερμοκρασίας να τεθεί στον 1,5 βαθμό;
