Η συντριπτική πλειονότητα των υβριδικών πλασμάτων αποτελούνται από διασταύρωση δύο ειδών.
Σαν τον ημίονο δηλαδή, που προκύπτει όταν ένα άλογο και ένας γάιδαρος έρθουν κοντά.
Κι ενώ αυτή είναι η νόρμα της φύσης, υπάρχουν φορές που ένα υβρίδιο συναντά ένα τρίτο είδος, παράγοντας ένα νέο πλάσμα με καινούριες ιδιότητες.
Είτε μιλάμε για φυσική διαδικασία είτε για ανθρώπινη παρέμβαση, τα τριαδικά υβρίδια είναι άλλη ιστορία…
Σκύλος-λύκος-τσακάλι
Όπως ξέρουμε, τα σκυλιά προσπαθούν να κάνουν σεξ με διάφορα πράγματα, από μαξιλάρια και τραπέζια μέχρι και ανθρώπινα πόδια. Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν ότι προσπαθούν να το κάνουν με διάφορα ζώα που μοιάζουν με σκυλιά, όπως οι λύκοι και τα κογιότ. Από εξελικτικής σκοπιάς, σκυλιά και λύκοι ακολούθησαν διαφορετικά γονιδιακά μονοπάτια πριν από 15.000 χρόνια, ενώ με τα κογιότ τράβηξαν δρόμους χωριστούς πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια.
Δυαδικά υβρίδια των τριών ειδών έχουν καταγραφεί αναρίθμητες φορές: σκύλος-λύκος, σκύλος-κογιότ, λύκος-κογιότ. Υπάρχουν ωστόσο και πλάσματα που προέκυψαν από ένωση των τριών ειδών! Μετά την άφιξη των Ευρωπαίων στον Νέο Κόσμο, ένα νέο είδος ξεπήδησε στη Βόρεια Αμερική. Οι λύκοι των ΗΠΑ προωθήθηκαν ακόμα πιο βόρεια, όπου ήρθαν σε επαφή με τα τσακάλια του Βορρά. Το νέο υβριδικό είδος λύκος-τσακάλι ήρθε κάποια στιγμή σε επαφή με τα σκυλιά των ντόπιων και πλέον ακμάζει.
Τα γονίδια του λύκου κάνουν το νέο είδος ικανότατο θηρευτή ελαφιών στα πυκνά δάση όπου ζει, την ίδια ώρα που το γενετικό υλικό του σκύλου το κάνει να προσαρμόζεται ιδανικά στις παρυφές των ανθρώπινων πόλεων, επεκτείνοντας έτσι την ακτίνα ζωής και δράσης του, γι’ αυτό και γνωρίζει μεγάλη επιτυχία ως είδος…
Κύκνος-ασπρομαγουλόχηνα-πολική χήνα
Ο κύκνος και η χήνα των πάγων έχουν αποδώσει εδώ και πολύ καιρό ένα υβρίδιο, αν και η επιτυχής συνεύρεσή τους παραμένει εξαιρετικά σπάνια. Ακόμα πιο σπάνιο είναι το ζευγάρωμα του υβριδίου αυτού με τρίτο είδος, συνήθως την ασπρομαγουλόχηνα, που αποτελεί εξάλλου το άγιο δισκοπότηρο των παρατηρητών πουλιών.
Τον Μάιο του 2008, τρία τέτοια υβρίδια εντοπίστηκαν στη Γερμανία και σήμανε συναγερμός στην τοπική επιστημονική κοινότητα! Μέχρι τον Ιούνιο βέβαια τα δύο από τα τρία πουλιά εξαφανίστηκαν, αν και πρόλαβαν οι ζωολόγοι να παρατηρήσουν τις μοναδικές ιδιότητές τους, που τα τοποθετούσαν άλλοτε κοντά στο ένα και άλλοτε στο άλλο είδος.
Η γειτνίαση των τριών ειδών θεωρείται ωστόσο καταδικασμένη. Κύκνος και πολική χήνα είναι στενοί συγγενείς και η ένωσή τους είναι παραγωγική και γόνιμη, αν και η ασπρομαγουλόχηνα δημιουργεί πρόβλημα στο μείγμα, καθώς το τριπλό υβρίδιο δεν είναι και τόσο καρποφόρο…
Νυχτερίδες των φρούτων σε τριπλή συνεύρεση
Πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια, δύο είδη νυχτερίδας των φρούτων από την Καραϊβική ξεπήδησαν από τον κοινό τους πρόγονο. Οι χιλιετίες πέρασαν και πριν από 30.000 χρόνια, τα δύο ανεξάρτητα αυτά είδη βρέθηκαν και πάλι κοντά, με τις σχέσεις τους να παραείναι προσωπικές. Κι έτσι ένα τρίτο είδος προέκυψε, υβρίδιο των δυο τους.
Όπως και άλλα ζώα, οι νυχτερίδες διαθέτουν δύο είδη DNA. Την ώρα που το περισσότερο γενετικό υλικό είναι αποθηκευμένο στον κυτταρικό πυρήνα, κάποια χρωμοσώματα υπάρχουν στα μιτοχόνδρια. Τα δύο αυτά είδη γενετικού υλικού κληρονομούνται ανεξάρτητα: το κυτταρικό υλικό μεταφέρεται και από τους δύο γονείς, ενώ το μιτοχονδριακό μόνο από τη μητέρα.
Το υβρίδιο της Καραϊβικής φέρει λοιπόν κυτταρικό DNA από τους δύο διαφορετικούς γονείς του, αν και οι μιτοχονδριακές γενετικές πληροφορίες του αποτελούν γρίφο για την επιστήμη, καθώς είναι εντελώς διαφορετικό και οφείλει να προέρχεται από τρίτο είδος, αν και είναι άγνωστο ακόμη από ποιο. Η υπόθεση εργασίας λέει ότι θηλυκό αδιευκρίνιστου είδους ζευγάρωσε με αρσενικό του υβριδίου και οι απόγονοι ακολούθησαν αυτό ακριβώς το πρότυπο ζευγαρώματος, μέχρι να αφομοιωθεί εντελώς το κυτταρικό DNA του άγνωστου είδους, αφήνοντας κατάλοιπα του κώδικά του μόνο στα μιτοχόνδρια!
Το τριπλό υβρίδιο της νυχτερίδας των φρούτων ζει και βασιλεύει και μόνο πρόσφατα μάθαμε για την περίπλοκη ερωτική ιστορία του. Οι επιστήμονες τοποθετούν τη γέννησή του κοντά στα τέλη της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων, όταν η άνοδος της στάθμης των νερών έκανε δύσκολη τη μετακίνηση των νυχτερίδων από νησί σε νησί της Καραϊβικής. Αποκομμένο από τους τρεις γονείς του, το τριπλό υβρίδιο εξελίχθηκε σε κάτι τελείως διαφορετικό…
Σαλάτα με τρία παντζάρια
Ο κλασικός τρόπος να αναμείξεις μεταξύ τους παντζάρια τριών ειδών είναι η σαλάτα. Κι όμως, σε μελέτη του 1986 ομάδα επιστημόνων ισχυρίστηκε ότι αυτό μπορεί να γίνει και γενετικά! Ξεκίνησαν λοιπόν με ένα υβρίδιο δύο ειδών, το οποίο διασταύρωσαν με ένα τρίτο, αν και ο απόγονος ήταν δυστυχώς στείρος.
Κάτω από το μικροσκόπιο, οι επιστήμονες παρατήρησαν τα χρωμοσώματα του υβριδίου στην απέλπιδα μάχη του ζευγαρώματος. Οι αρσενικοί και θηλυκοί γαμέτες αποδείχθηκαν ασύμβατοι και η ένωσή τους, το ζυγωτό, ήταν καταδικασμένο. Οι γενετιστές συνειδητοποίησαν ωστόσο ότι το υβρίδιο έφερε πρωτεΐνες και από τους τρεις γονείς του, οι οποίες έδωσαν και την πολυπόθητη λύση στο μυστήριο της αναπαραγωγής.
Πλέον οι πρωτεΐνες από τουλάχιστον δύο είδη -συνήθως και τρία- χρησιμοποιούνται για την παραγωγή υβριδίων από πολλά είδη παντζαριών, στέλνοντας τον πολυπαραγοντικό υβριδισμό σε πρωτόγνωρα ύψη…
Το κοινό μας σιτάρι
Σε κάτι που παραμένει εν πολλοίς άγνωστο, το σιτάρι που τρώμε σήμερα είναι υβρίδιο. Κάπου 500.000 χρόνια πριν, δύο είδη σταριού απέδωσαν ένα ανθεκτικό υβρίδιο που επικράτησε τελικά. Αργότερα, πριν από 10.000 χρόνια, το διπλό αυτό υβρίδιο ήρθε κοντά με ένα νέο είδος σταριού, με το ευτυχές ειδύλλιο να αποδίδει ένα τριπλό υβρίδιο που σήμερα ονομάζουμε απλά «σιτάρι»!
Οι επιστήμονες κατάφεραν να αναβιώσουν εργαστηριακά τον δεύτερο αυτό υβριδισμό και κατάλαβαν καλά την εξελικτική διαδικασία του σταριού, αποκομίζοντας γνώσεις που θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν σε νέες τεχνικές παραγωγής ακόμα αποδοτικότερων και ανθεκτικότερων υβριδίων. Τα γνωστά μας τριτικάλε (προϊόντα διασταύρωσης μεταξύ ειδών σταριού και σίκαλης) έλκουν από δω την καταγωγή τους και είναι όλα υβρίδια τριών ειδών.
Τα περισσότερα είναι μάλιστα ένωση δύο ειδών σταριού και ενός είδους σίκαλης, αν και υπάρχουν ακόμα και τετραπλά υβρίδια, που αποτελούνται από τρία είδη σταριού και ένα είδος σίκαλης!
