Ο «Κοινός Λόγος» είναι μια παράσταση καθοριστική για τη φυσιογνωμία του Θεάτρου του Νέου Κόσμου.

Πρωτοπαρουσιάστηκε το καλοκαίρι του 1997 στην αυλή της ζυθαποθήκης του ΦΙΞ με ένα γυναικείο θίασο (Ανθή Ανδρεοπούλου, Όλγα Δαμάνη, Μαρία Κατσανδρή, Τζίνη Παπαδοπούλου και με κορυφαία τη Σούλα Αθανασιάδου), εγκαινιάζοντας το θεατρικό χώρο και αγκαλιάστηκε από το κοινό και κριτικούς.

Με ανανεωμένο καστ και με διαφορετική ματιά ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος ανεβάζει ξανά την παράσταση, η οποία θα κάνει πρεμιέρα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, στις 19-20 Ιουνίου (Πειραιώς 260) και στη συνέχεια θα παρουσιαστεί σε όλα τα μεγάλα φεστιβάλ και θέατρα της χώρας.

Η παράσταση, ένα θεατρικό οδοιπορικό που χρονικά καλύπτει την περίοδο από τη μαζική εξόντωση των Ποντίων και τη Μικρασιατική Καταστροφή ως την Κατοχή και τον Εμφύλιο, βασίζεται σε αφηγήσεις ανώνυμων γυναικών, καταγεγραμμένες από την Έλλη Παπαδημητρίου. Οι αφηγήσεις αυτές έχουν ως κοινό εφόδιο το λόγο των κοινών ανθρώπων, που συναρμολογεί σωστά την εποχή τους και το κλίμα της, ζωντανεύοντας ατομικές και συλλογικές μνήμες που φωτίζουν διαφορετικά όχι μόνο την ιστορία, αλλά και τα σύγχρονα πάθη μας.

Το νέο «ανέβασμα» παρουσιάζεται με πέντε σημαντικές ηθοποιούς, που η καθεμία έχει αφήσει το δικό της αποτύπωμα στα θεατρικά δρώμενα. Η Λυδία Κονιόρδου, η Ελένη Κοκκίδου, η Μαρία Κατσανδρή, η Ελένη Ουζουνίδου και η Τάνια Παλαιολόγου επιχειρούν να ξετυλίξουν το νήμα της προσφυγιάς.

Με σκηνικό ένα μνημείο φτιαγμένο από τον Αντώνη Δαγκλίδη, με φωτογραφίες από μικρασιάτες κυρίως πρόσφυγες, ανάμεσά τους και συγγενείς των ηθοποιών, με μουσική, τραγούδια και αφηγήσεις, ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος επανέρχεται άλλη μια φορά στον «Κοινό Λόγο». Την παράσταση εκείνη που καθόρισε το στίγμα του θεάτρου του.

«Δεκαέξι χρόνια δεν είναι λίγα: ούτε εγώ είμαι πια ο ίδιος, ούτε η εποχή μας (αυτή κι αν άλλαξε), ούτε η ματιά μας στην ιστορία, ούτε το ελληνικό θέατρο. Έτσι, ξανακοιτάζοντας αυτό το πολύτιμο υλικό, αντικαταστήσαμε κάποιες αφηγήσεις με άλλες, που ξαφνικά είχαν αποκτήσει καινούριο νόημα στη σημερινή συγκυρία, το ίδιο έγινε και με τις μουσικές», ανέφερε ο σκηνοθέτης σε σημερινή συνέντευξη Τύπου.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το βασικό στοιχείο που διαφοροποιεί τη σημερινή παράσταση είναι «ο θίασος, που με εξαίρεση τη Μαρία Κατσανδρή, είναι καινούριος και όπως είναι φυσικό, κάθε ηθοποιός με την προσωπικότητά του ανασύρει άλλους θησαυρούς από τα κοιτάσματα αυτού του Λόγου. Που έρχεται από τον Όμηρο, επικοινωνεί υπόγεια με τους Τραγικούς, και θα συνεχίσει να αρδεύει γλώσσα και συναίσθημα όσο υπάρχουν άνθρωποι στη γωνιά αυτή της γης που μας έλαχε».

«Ο «Κοινός λόγος» έχει διττή σημασία: Είναι ο λόγος ο απλός και συνάμα ο συλλογικός. Και αυτό είναι το σημείο πάνω στο οποίο δουλεύουμε στην παράσταση. Προσπαθούμε να βρούμε αυτή τη χρυσή ισορροπία ανάμεσα στις ατομικές περιπτώσεις και σε αυτό που είναι συλλογικό. Αυτό που κάνει τους ανθρώπους ένα. Είτε είναι οι ηττημένοι, είτε είναι οι κερδισμένοι», σημείωσε η Λυδία Κονιόρδου για να προσθέσει:

«Τα κείμενα μας ξεπερνούν. Υπάρχουν κομμάτια που νομίζεις ότι τα έγραψε ο Παπαδιαμάντης. Και εκεί ακριβώς βλέπουμε τη φλέβα των ανθρώπων αυτού του τόπου: πώς μπορούν μέσα από το μεγάλο πόνο να γίνονται ποιητές οι ίδιοι. Αυτές οι γυναίκες, γιατί οι γυναίκες κυρίως μαζί με τα παιδιά τους, είναι εκείνες που κατάφεραν να διατηρήσουν τη μνήμη ζωντανή μέσα από τον αγώνα της επιβίωσης και μάλιστα χωρίς μίσος ή εμπάθεια. Αυτό που μένει μετά από χρόνια δεν είναι το μίσος, τουναντίον είναι ο πόνος τους που γίνεται τραγούδι, γίνεται έπος, ανθρώπινο παραμύθι το οποίο διατηρεί την μνήμη κύτταρο ζωντανό για τους επόμενους».

Σύμφωνα με την Ελένη Κοκκίδου, η παράσταση έρχεται σε μία τρομερή συγκυρία κοινωνικών εξελίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο. «Αισθάνομαι ότι το να αυτοπροσδιοριστείς πια είναι δύσκολη υπόθεση. Σε μια εποχή όπου όλα γύρω μας αλλάζουν και καλούμαστε να δημιουργήσουμε μία νέα αρχή είτε στη χώρα μας, είτε σε μια καινούρια, ζώντας από κοντά την περιπέτεια όλων αυτών των μεταναστών που έχουν έρθει στην Ελλάδα, βλέπουμε αυτές τις γυναίκες, με αξιοπρέπεια και πίστη στη ζωή να μας μεταφέρουν τις εμπειρίες τους….», τόνισε η ίδια.

Για την Τάνια Παλαιολόγου, η παράσταση είναι «μία βιωματική βουτιά στην ιστορία που μακάρι να έρθει να δει όλη η Ελλάδα», ενώ για την Μαρία Κατσανδρή «μια καινούργια εμπειρία, καθώς όλα αλλάζουν γύρω μας και μπορεί σε λίγο να νιώθουμε πρόσφυγες οι ίδιοι στην πατρίδα μας…».