Στην παγίδα του τεκμηρίου διαβίωσης κινδυνεύουν να πέσουν οι φορολογούμενοι που εξοφλούν δόσεις δανείων (στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια) ή ακόμη και δόσεις της επιστρεπτέας προκαταβολής. Τα χρήματα που έχουν πληρώσει κατά τη διάρκεια του έτους για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων και πιστώσεων εμφανίζονται στους κωδικούς 727-728 της φορολογικής δήλωσης Ε1 και προστίθενται στα υπόλοιπα τεκμήρια (κατοικία, αυτοκίνητο, δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία). Όσοι δεν θα καταφέρουν να καλύψουν τα τεκμήρια θα κληθούν να πληρώσουν έξτρα φόρο.
Τα ποσά που καταβλήθηκαν το έτος 2023 για την τοκοχρεωλυτική απόσβεση δανείων εμφανίζονται με μήνυμα στους φορολογούμενους αλλά σε κάθε περίπτωση ο φορολογούμενος συμπληρώνει το πραγματικά καταβαλλόμενο ποσό και προσκομίζει τα προβλεπόμενα έγγραφα στις φορολογικές αρχές αν αυτά ζητηθούν ή αν υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος με επιφύλαξη.
Στους κωδικούς 727-728 συμπληρώνονται και:
- Το ποσό που έχει πληρώσει ο φορολογούμενος για την τοκοχρεολυτική απόσβεση των χρεώσεων των πιστωτικών καρτών, εφόσον οι χρεώσεις αυτές οφείλονται σε αγορά μη καταναλωτικών αγαθών μέσω αυτών των πιστωτικών καρτών (αγορά αυτοκινήτου, μηχανήματος, πινάκων ζωγραφικής και λοιπών περιουσιακών στοιχείων).
- Τα ποσά που κατέβαλε ο ίδιος ο φορολογούμενος καθώς και η συνεισφορά του Δημοσίου (πρόγραμμα «Γέφυρα»), για τις δόσεις που αφορούν στην αποπληρωμή των πάσης φύσεως δανείων προς χρηματοδοτικούς φορείς, τα οποία εξασφαλίζονται με εμπράγματη ασφάλεια στην κύρια κατοικία του οφειλέτη. Η συνεισφορά του Δημοσίου με το πρόγραμμα «Γέφυρα» αναγράφεται και στους κωδικούς 781-782 του Πίνακα 6, στην επιλογή «Λοιπές περιπτώσεις».
- Το ποσό της ενίσχυσης με την μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής το οποίο επιστρέφεται από τις επιχειρήσεις εντός του έτους 2023 (καταβληθέν ποσό), δεδομένου ότι η επιστρεπτέα προκαταβολή αντιμετωπίζεται ως κρατικό δάνειο.
Αγορά ή ανέγερση ακινήτου
Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από φυσικό πρόσωπο για αγορά ή ανέγερση ακινήτου που χρησιμοποιείται ως έδρα ατομικής επιχείρησης βαρύνεται με τεκμήριο, διότι η αγορά ή ανέγερση ακινήτου από φυσικό πρόσωπο προσμετράται στα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, ακόμη κι αν αφορά την ατομική του επιχείρηση. Το δάνειο αυτό θεωρείται στεγαστικό και η αποπληρωμή του βαρύνεται με τεκμήριο.
Αγορά ταξί
Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από φυσικό πρόσωπο για την (αποδεδειγμένη) αγορά ταξί δεν βαρύνεται με τεκμήριο, διότι το ταξί που αγοράστηκε με το δάνειο χρησιμοποιείται ως πάγιο ατομικής επιχείρησης κι όχι ως επιβατικό ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητο που σε κάθε περίπτωση θα προσμετρούνταν στα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Το δάνειο αυτό, κατά το μέρος που αντιστοιχεί στην αξία αγοράς του αυτοκινήτου και της άδειας, όπως αυτή προκύπτει από τα λογιστικά αρχεία του εκμεταλλευτή, θεωρείται επιχειρηματικό, οπότε δεν αναγράφεται στη δήλωση. Τυχόν υπερβάλλον ποσό δανείου δεν αντιμετωπίζεται ως επαγγελματικό δάνειο.
Συνυπόχρεοι
Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από δύο υπόχρεους οφειλέτες, με ποσοστό συμμετοχής 50%, καταρχήν βαρύνει και τους δύο με το ίδιο ποσοστό (50%), εκτός κι αν αποδεικνύεται, με βάση τα προβλεπόμενα τραπεζικά παραστατικά, διαφορετικό ποσοστό καταβολής από τον καθένα. Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από δύο υπόχρεους οφειλέτες, με ποσοστό συμμετοχής 50%, αλλά ο ένας εκ των δύο υπόχρεων έχει υπαχθεί στον ν. 3869/2010, βαρύνει τον υπαγόμενο στις διατάξεις του ν. 3869/2010 κατά το (αποδεδειγμένα) μειωμένο κι όχι κατά το αρχικό ποσό, ακόμη κι αν από το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στάλθηκε ηλεκτρονικά το αρχικό ποσό των τοκοχρεολυτικών δόσεων.
Η απόσβεση δανείου που χορηγήθηκε στην σύζυγο, εξοφλείται (αποδεδειγμένα) από την ίδια, ενώ το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα στέλνει ηλεκτρονικά το ποσό των τοκοχρεολυτικών δόσεων στον ΑΦΜ του συζύγου, βαρύνει αποκλειστικά τη σύζυγο που κατέβαλε τα ποσά. Η απόσβεση δανείου που χορηγήθηκε σε έναν μόνο φορολογούμενο με ποσοστό 100%, στάλθηκε ηλεκτρονική πληροφόρηση με ένα συγκεκριμένο ποσό τοκοχρεωλυτικών δόσεων, ενώ εν τέλει καταβλήθηκε (αποδεδειγμένα) μικρότερο ποσό, βαρύνει τον υπόχρεο κατά το πραγματικά καταβληθέν ποσό.
Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από τέκνο και εξοφλείται από τον γονέα, ο οποίος δεν είναι (συν-) υπόχρεος ή το αντίστροφο, βαρύνει τον λήπτη του δανείου, ο οποίος είναι και υπόχρεος για την εξόφλησή του.
Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από γονέα, καταβάλλονται (αποδεδειγμένα) οι δόσεις από τον γονέα, αλλά το ακίνητο ανήκει κατά 50% και στο τέκνο, βαρύνει τον πραγματικά καταβάλλοντα τις δόσεις, δηλαδή τον γονέα, ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από πολλούς συνοφειλέτες μαζί, ανεξάρτητα από τη σχέση που έχουν μεταξύ τους, συγγενική ή όχι, βαρύνει τον υπόχρεο – συνοφειλέτη που πραγματικά καταβάλει τις δόσεις και προσκομίζει τα κατάλληλα δικαιολογητικά.
Εγγυητές
Η απόσβεση δανείου που έχει ληφθεί από φυσικό πρόσωπο και (αποδεδειγμένα) εξοφλείται από τον εγγυητή, βαρύνει τον εγγυητή, ο οποίος είναι αυτός που πραγματικά καταβάλλει τα ποσά των δόσεων. Είναι αδιάφορο αν ο εγγυητής είναι ο γονέας, το τέκνο, συγγενικό πρόσωπο ή κάποιος τρίτος.
Λάθη
Ο φορολογούμενος που δεν συμφωνεί με τον χαρακτηρισμό που έχει γίνει για το δάνειό του κατά την ηλεκτρονική αποστολή των αρχείων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή θεωρεί ότι εμφανίζεται λανθασμένα ως υπόχρεος ή θεωρεί ότι τα ποσοστά που βαρύνουν τον κάθε συνοφειλέτη του δανείου είναι διαφορετικά ή θεωρεί ότι έχει γίνει λάθος στο καταβληθέν ποσό κλπ, έχει τη δυνατότητα καταρχήν να απευθυνθεί στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που έστειλε τα στοιχεία για λογαριασμό του, προκειμένου να του χορηγηθεί έντυπη βεβαίωση. Η βεβαίωση της τράπεζας, ή οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μέσο που αποδεικνύει τους ισχυρισμούς του φορολογούμενου, προσκομίζεται ή αποστέλλεται στην αρμόδια για την παραλαβή της δήλωσης υπηρεσία, η οποία έχει την αρμοδιότητα του ελέγχου των δικαιολογητικών, της οριστικοποίησης της δήλωσης και της ορθής εκκαθάρισής της.
